Stress: Oorzaken en gevolgen

Wat is stress? Volgens één expert kan stress gedefinieerd worden als “elke fysieke, chemische of emotionele factor die lichamelijk of geestelijke spanning veroorzaakt”. Maar stress is niet altijd schadelijk. Dokter M.C. Stöppler merkt op dat een lichte mate van stress soms goed kan zijn. Als we bij het uitvoeren van een taak of project licht gespannen zijn, zet dat er ons vaak aan toe ons werk goed te doen en veel energie er in te steken. Maar wanneer is stress dan wel een probleem?

Wanneer is stress een probleem?

Dr. Stöppler zegt: “Alleen als stress overweldigend is, of slecht onder controle gehouden wordt, verschijnen de negatieve effecten”. Hieronder volgen een paar veel voorkomende oorzaken van stress.

Werk

Een rapport van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid zei dat mensen op hun werk vaak gestrest zijn omdat onder andere de communicatie tussen de bedrijfsleiding en het personeel slecht is, de bedrijfsleiding de werknemers weinig zeggenschap geeft in besluiten die hen aangaan, er conflicten met collega’s zijn of het werk onzeker is en/of slecht betaald wordt. Wat de oorzaken ook mogen zijn, het omgaan met spanningen op het werk kan tot gevolg hebben dat bijvoorbeeld werkende ouders weinig energie overhebben voor hun gezin. Zware stress kan ook op het gezondheidsvlak bijzonder schadelijk zijn en iemand in een spiraal van chronische ziekten doen belanden.

Alleenstaande ouders

Ook alleenstaande ouders ondervinden enorm veel stress terwijl ze in de behoeften van hun gezin proberen te voorzien. Vroeg opstaan om het ontbijt klaar te maken, de kinderen aankleden en naar school brengen, haasten om op tijd op het werk te zijn en dan nog aan de eisen van de baan voldoen. Dat alles kan de alleenstaande ouder lichamelijk en emotioneel uitputten. Ook als de werkdag erop zit begint de stress van voren af aan: kinderen uit school halen, eten klaarmaken en het huishouden doen.

Kinderen onder stress

De socioloog Ronald L. Pitzer zegt: “Veel jonge mensen staan onder zware stress”. Ze hebben te maken met de lichamelijke en emotionele veranderingen van de puberteit. En dan zijn er ook nog de spanningen van school. Volgens het boek Childstress! is de gemiddelde schooldag “vol problemen en spanningen die stress veroorzaken”. Tijden de lessen, tijdens de sport, inde relatie met medeleerlingen en in de omgang met leerkrachten. In sommige gebieden vormt de dreiging van geweld op school een extra grote belasting. Ouders moeten hun kinderen steun geven. Maar volgens Pitzer “worden pogingen van kinderen en tieners om over hun diepste gevoelens te praten, maar al te vaak niet serieus genomen, gerationaliseerd of genegeerd door de ouders”. In sommige gevallen zijn de ouders niet in staat te helpen door de spanningen die ze zelf ervaren in hun huwelijk. Zoals het boek Childstress! opmerkt “zijn vechtpartijen en ruzies oorzaken van trauma’s”.

De gevolgen van stress

Of we nu jong zijn of oud, chronische stress kan een zware tol eisen van onze gezondheid. Een medische schrijven legt uit: “De stressreactie van het lichaam is een beetje te vergelijken met wat er gebeurt als een vliegtuig klaar staat om op te stijgen.” Als u stress voelt wordt uw hartslag sneller en uw bloeddruk hoger. Uw bloedsuikergehalte stijgt. Er komen hormonen vrij. Als de stress aanhoudt, worden alle delen van het stressapparaat van het lichaam (hersenen, hart, longen, bloedvaten en spieren) chronisch teveel of juist te weinig geactiveerd. Dat kan op de lange duur tot psychische of lichamelijk schade leiden. De lijst met ziekten waarbij stress een rol speelt is schrikbarend lang: hartkwalen, beroerten, immuunziekten, kanker, aandoeningen in het bewegingsapparaat en diabetes, om er slechts een paar te noemen.

Zorgwekkend is de ongezonde manier waarop velen stress proberen de baas te worden. Dr. Bettie B. Youngs merkt op: “Het is heel deprimerend te ontdekken dat tieners, in hun verlangen de pijn te vergeten, hun toevlucht nemen tot alcohol en drugs, spijbelen, agressie en geweld, vrij seksueel verkeer, en van huis weglopen. Dit brengt nog meer problemen op dan de problemen waarvan ze probeerden te ontsnappen”.

Stress hoort bij het leven van vandaag en kan niet helemaal vermeden worden. Maar zoals ik in een ander artikel zal laten zien, kunnen we veel doen om stress onder controle te houden.