Ambrosia, wat vloeit mij aan?

Alsemambrosia, Ambrosia, ambroisie, ambrosia artemisifolia, namen die klinken als klokken. En die me doen denken aan het gedicht van Jan Engelman... Ambrosia, wat vloeit mij aan, uw schedelveld is koeler maan en alle appels blozen.... Ambrosia was ook nectar, geluk en paradijs. Nu draagt helaas een plant, die wereldwijd een plaag geworden is, deze naam. Een plaag blijkt hij niet alleen te zijn omdat hij zich zo goed kan uitbreiden maar vooral omdat hij bij mensen zo sterke allergische reacties kan veroorzaken.

Ik moet zeggen dat ik altijd, en nog steeds, gemengde gevoelens heb, bij het zowel bestrijden als het beschermen van planten. Bestrijden, willen we planten als ze te sterk groeien, de mens hinderen en beschermen als hij dreigt te verdwijnen, als ze ons niet meer bedreigen kunnen we ze weer vertroetelen.

Beschrijving Ambrosia

Mijn eerste kennismaking met de alsemambrosia was in Frankrijk. In elk mairie wordt op affiches, gewaarschuwd en gevraagd om 'l'ambroisie' uit te roeien. Persoons- plantbeschrijving: L'ambroisie à feuille d'armoise (Ambrosia artemisiifolia L.) fait partie de ce que l'on appelle couramment « les mauvaises herbes ». Plant eenjarig. Bladen enkel of meestal dubbel veerdelig, duidelijk gesteeld. Omwindsel om het nootje met 5-7 korte priemvormige stekels, daarboven in een 1,5-2 mm lange snavel uitlopend. Omwindsel der mannelijke hoofdjes kaal of weinig behaard.

Zijn naam en ...het probleem

• Engels: Common ragweed, annual ragweed, Roman wormwood, low ragweed, short ragweed, small ragweed, bitterweed, blackweed, American wormwood.
• Frans: Ambroisie annuelle
• Duits: Hohe Ambrosie

Er zijn ook wat ondersoorten

• Ambrosia artemisiifolia var. artemisiifolia L. -
• Ambrosia artemisiifolia var. elatior (L.) Descourtils
• Ambrosia artemisiifolia var. paniculata (Michx.) Blank.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, ambrosia, herinnert aan de Griekse godenspijs, nectar. Het Griekse woord ambrosios is samengesteld uit a, ‘niet’ en mbrotos, ‘sterfelijk’. Dat laatste komt mogelijk van 'mortos' dat in het Nederlands nog herkenbaar is in het woord ‘moord’. Onsterfelijk lijkt hij nu wel wat te worden, ondanks dat het een eenjarige plant is, kan hij zich blijkbaar snel via zaad verspreiden. Zaad dat vooral in kippen- en vogelvoer aanwezig is. Verstopt wordt hij dus door mens en dier verder verspreid, waardoor het nu in sommige landen zelfs verboden is om nog vogelvoer met ambrosiazaad aan te bieden. In Oostenrijk en Zwitserland is het zelfs verboden om de plant in de tuin te hebben.
Ambrosia komt al veel langer voor in de Verenigde Staten. Daar is een op de tien mensen overgevoelig voor ambrosiapollen. Van de allergiepatiënten komt ongeveer 1 op 4 in het ziekenhuis terecht met ernstige astmatische klachten.
Dat de Alsemambrosia een probleem vormt, mag nu ook blijken uit het feit dat er zo maar even een half miljoen euro Europees geld uitgetrokken is voor onderzoek naar de bestrijding van deze plant.

Ambrosia ook goed?

En om dan toch nog iets goed over Ambrosia te vertellen, er zit blijkbaar een etherische olie in met een veelzijdige antibacteriële en anti-schimmel werking. De onderzoekers besluit ' that the oil of A. artemisiifolia expressed considerable antibacterial and antimycotic activity, as all tested microorganisms were found sensitive or of intermediate sensitivity. Antimycotic activity of the oil was also compared with the activity of nystatin and amphotericin B and it was observed that activities were proportional.

Sommige Native Americans hebben de plant ook medicinaal gebruikt tegen insectenbeten en andere huidaandoeningen, wat wel vreemd is want nu wordt zelfs gewaarschuwd om de plant alleen met handschoenen aan te verwijderen. Zijn wij er gevoeliger voor of is er ook wat sprake van massahysterie. Diezelfde volkeren hebben ook thee gedronken van het blad om menstruatieklachten te verhelpen. Voorlopig zou ik dat nu niet durven adviseren en ben ik door negatieve info terecht ook op mijn hoede. In mijn eigen Franse tuin zijn er ook wat exemplaren van Ambrosia opgedoken, die ik toch met blote handen, zonder allergische reacties, onder controle probeer te houden. Afwachten hoe het verder verloopt met deze nieuwe plaag en welke andere planten er in de toekomst de mens nog zullen beschermen of bedreigen.

Melden van Ambrosia

Een folder met determineerkenmerken vermeldt ook telefoonnummers uit verschillende Europse landen, waar je vindplaatsen van Ambrosia kan melden. Meldingsplicht is er gelukkig nog niet maar bij deze toch wat nummers België 031 9105153 / Frankrijk 026 3055865 / Nederland 032 8540582
Op de foto groeien verdoken onder de zonnebloemen massaal Ambrosia artemisifolia, gefotografeerd tussen het Franse stadje Die en Luc en Diois.