Let op Gezondheid!: ‘Onvoldoende beweging’

Veel mensen denken bij de woorden ‘te weinig beweging’ meteen aan overgewicht en dikke mensen. Deels is deze gedachte te verantwoorden, maar met alleen de term overgewicht onderschatten we dit grootschalige probleem toch echt. Beweging heeft een bijzonder grote impact op jou lichamelijke- en psychische gezondheid. Wat is nu eigenlijk precies gezondheid? Bewegen zorgt ervoor dat je fit blijft. Helaas lijkt het alsof Nederland dit probleem nog niet serieus genoeg neemt. Vooral in de grote stad is het percentage dat onvoldoende beweegt het hoogst. Dit artikel bevat de nodige informatie over onvoldoende beweging.

Gezondheid

De definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie luidt: gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.

De definitie van mijn-woordenboek.nl luidt: Toestand van optimaal welzijn in geestelijk, lichamelijk en maatschappelijk opzicht; Toestand van een individu of van een gemeenschap die vrij is van ziekmakende constituties, tentoongespreid in een redelijke bestandheid tegen ziekte en levend in een gezond milieu.

De definities lijken erg op elkaar. Ook de resterende beschrijvingen van het begrip komen uiteindelijk allemaal op hetzelfde neer. Belangrijk is om te weten dat de twee bovenstaande definities het meest volledig zijn. Vaak vergeten mensen dat gezondheid puur op lichamelijke toestand betrekking heeft, maar ook het geestelijk welzijn speelt een rol in de mate van gezondheid van de mens.

Onvoldoende beweging: Voor wie en wat is de omvang?

Zoals in voorafgaand hoofdstuk is te lezen is de omvang van het aantal mensen dat te weinig beweegt zeker aan de hoge kant. Er is dan ook genoeg reden om je zorgen te maken over dit maatschappelijke probleem. Het uiteindelijke doel is om dit probleem efficiënt aan te pakken. Het probleem heeft niet alleen betrekking op mensen die overgewicht hebben doordat ze te weinig bewegen, maar ook zeker voor de mensen die gewoon niet aan sport doen. Sport en beweging hebben namelijk niet alleen een positieve reactie op je gewicht en vetpercentage heeft ook invloed op de mate van fitheid van de mens. Sommige mensen houden gewoon niet van sporten en bewegen daarom te weinig.

Cijfers

Daarom heeft het probleem ook betrekking op deze mensen. Uit cijfers van het CBS is gebleken dat bijna 8 miljoen Nederlanders te weinig bewegen. Het niet of weinig bewegen op zich, is niet dé reden om dit probleem op te lossen. Vaak komt er meer bij kijken dan alleen het niet of weinig bewegen. Zodra men én te weinig beweegt én rookt, drinkt of drugs gebruikt wordt het probleem pas een echt probleem.

Eén op de tien Nederlanders heeft overgewicht en een overmatig alcoholgebruik en maar liefst één op de vier Nederlanders rookt zwaar. Aangezien Nederland anno 2012 bijna 17 miljoen inwoners telt wil dat zeggen dat er ruim 1,6 miljoen mensen met overgewicht zijn, 1,6 miljoen die teveel drinken en meer dan 4 miljoen rokers. Als je zo naar deze statistieken kijkt kan je concluderen dat het probleem immens groot is want naast eerdergenoemde cijfers blijkt ook dat één op de twee Nederlanders te weinig beweegt.
Als men dan een simpel rekensommetje maakt zijn er ongeveer 8 miljoen mensen die te weinig bewegen met daarbij ruim 7 miljoen mensen die overgewicht hebben, roken en of drinken. Al deze mensen moeten worden benaderd en ingelicht worden over het feit dat beweging zeer belangrijk is om een gezond leven te hebben.

Wat zijn ervaringen in eerdere interventies om er iets aan op te lossen?

Onvoldoende beweging is altijd al een veelbesproken onderwerp geweest afgelopen jaren. Ook is er veel ophef over de gevolgen van het probleem. Het probleem wordt nog steeds niet serieus genoeg genomen. Vaak zie je dat men pas het probleem erkent als men te maken krijgt met die gevolgen zoals obesitas. In het verleden zijn al vele interventies toegepast. Met name het NASB (Nationaal Actieplan Sport en Bewegen) was hier zeer actief in. Het NASB stimuleert het gebruik van kansrijke interventies om zo meer mensen in beweging te krijgen en te houden. Kansrijke interventies zijn bestaande sport- en beweeginterventies waarvan bekend is dat ze een positief effect hebben op beweeggedrag van met name te-weinig-actieven. Het NASB heeft een overzicht opgesteld in het jaar 2009/2010 met velen interventies die aantoonbaar ´succesvol´ en ´goed toepasbaar´ zijn gebleken om iets aan het probleem op te lossen. De interventies zijn gericht op heel veel specifieke doelgroepen zoals speciale programma´s voor allochtone vrouwen, bijvoorbeeld Be InterACTive, welk sportprogramma vergelijkbaar is met Start 2 Run voor allochtone vrouwen. Het sportprogramma is al snel een waar succes geworden.

Effecten sportprogramma Be InterACTive

• Deelnemers zijn meer gaan bewegen.
• Deelnemers hebben meer zelfvertrouwen gekregen.
• 95% heeft de intentie door te gaan met sporten.
• 95% heeft de trainingen als plezierig ervaren en zijn zeer tevreden.

ACTOR

Een ander opvallende interventie is ACTOR. De doelstelling van ACTOR is het verminderen van eenzaamheid en het verbeteren van eenzaamheid gerelateerde kenmerken bij senioren. Dit gebeurt door bewegen en sociale activering, waarbij empowerment centraal staat. ACTOR richt zich op senioren vanaf 50 jaar die zich in meer of mindere mate eenzaam voelen. De methode richt zich op zowel zelfstandig wonende senioren als senioren in verzorgingshuizen. Enkele effecten van ACTOR:

• 83% van de deelnemers in de leeftijd 50-65 jaar is gaan deelnemen aan nieuwe structurele beweegactiviteiten.
• Statistisch significante vooruitgang op algemene gezondheidsbeleving.
• Duidelijke vooruitgang gemeten op fysiek functioneren en vitaliteit.
• Duidelijke vooruitgang op zelfstandig functioneren (ADL).
• 75% tot 86% van de deelnemers geeft aan zich minder eenzaam te voelen door deelname aan ACTOR.
• 40% tot 86% van de deelnemers geeft aan nieuwe kennissen of vrienden te hebben gemaakt binnen de ACTOR groep.

Naast de tweegenoemde interventies zijn er nog velen meer terug te vinden in het overzicht van het NASB.