Huidhonger: de behoefte aan aanraking

Onze huid is het grootste en, na onze hersenen, toch wel het belangrijkste orgaan dat we hebben. Wanneer je wordt geaaid en gestreeld zet dat processen in werking die niet alleen voor welbehagen zorgen, maar ook voor een betere gezondheid. Het is van levensbelang. Veel mensen lijden gebrek aan aanrakingen en ondervinden hier hinder van. Vaak zelfs zonder dat ze weten wat de oorzaak van die hinder is. De hunkering naar aanraking noemen we 'huidhonger'.

Emotie en gevoel

Huidhonger krijg je bij gebrek aan of verlangen naar huidcontact. Heb je een relatie en zit je midden in een relationele ruzie, dan is het laatste waar je behoefte aan hebt, dat degene met wie je het op dat moment helemaal hebt gehad je aanraakt. Huidcontact kan dan heftige emoties oproepen. Ben je verkikkerd op iemand dan is alles wat je wilt diens aanraking en is de kracht van de aanraking intens. Je wilt niets liever dan die ander aanraken, voelen en dichtbij je hebben.

Huidcontact is dan ook de meest intieme communicatievorm tussen twee mensen. Huidcontact geeft ook subtiele gevoelens van tederheid en verbondenheid. Lichaamscontact zegt vaak meer dan woorden. Daarom is het soms meerzeggend om elkaar aan te raken dan je met woorden te uiten. Je geliefde kan al door je omhelzing precies aanvoelen wat je stemming is.

Levensbehoefte en weerstand

Voordat je als foetus licht en geluid kon waarnemen, voelde je met jouw huid iedere beweging in het lichaam van jouw moeder. Daarmee is je huid al voor je geboorte het meest belangrijke orgaan dat je hebt. Aanraken is een levensbehoefte en even basaal als eten en drinken. Verscheidene onderzoeken hebben aangetoond dat de meeste mensen die als baby of kleuter niet voldoende door hun ouders werden geknuffeld, gestreeld en gekust later een slechtere lichamelijke weerstand hebben. Dat komt omdat je minder antistoffen aanmaakt als je niet genoeg wordt aangeraakt. Het is zelfs zo dat zieke mensen er veel baat bij kunnen hebben wanneer zij meer worden aangeraakt. Onderzoeken toonden aan dat mensen sneller herstelden van zware inspanning wanneer zij lichaamscontact hadden. Dit effect was groter bij hen die aangeraakt werden door hun eigen partner. Waarschijnlijk omdat deze aanrakingen vertrouwd zijn.

Anatomie en fysiologie

Je huid is je primaire communicatiemiddel en je belangrijkste beschermer. Meer dan vijf miljoen gevoelscellen reageren op iedere aanraking. De oppervlakte van je huid heeft een enorm aantal zintuiglijke receptoren die hitte, kou, aanraking en pijn registreren. Huidcontact stimuleert de zenuwuiteinden, die op hun beurt signalen zenden naar de hersenen en daar wordt vervolgens van alles in gang gezet, de productie van endorfine bijvoorbeeld (het gelukshormoon). Door die endorfine ga je je prettig voelen. Maar endorfine zet ook genezende processen in werking. Het hormoon stimuleert bijvoorbeeld het immuunsysteem, de spijsvertering en de stofwisseling. Het bevordert de doorbloeding en het zorgt voor een diepere ademhaling. Het bloed neemt meer zuurstof op en de spieren ontspannen zich. Een tekort aan endorfine kan een depressie in de hand werken en de genezingsprocessen in het lichaam in de weg staan. Zo'n tekort zou prima aangevuld kunnen worden door een extra dosis aanraking.

Regels van het aanraken

Toch vinden veel mensen aanrakingen vaak eng. Aanraken is intiem en intimiteit is alleen toegestaan volgens bepaalde codes. Zo zijn er ongeschreven afspraken over welke aanrakingen bij welke gelegenheden gepast zijn: het zijn de omgangsvormen die we allemaal kennen. De meeste mensen voelen intuïtief aan hoe dat lichaamscontact 'hoort' te voelen. Zo kennen we de groetende handdruk, een speels kieteltje, een vriendschappelijk klopje, een koesterende knuffel, een bestraffende tik, een helende handoplegging, een verleidende kus of een ondersteunende omhelzing. Al die aanrakingen hebben een algemeen aanvaarde duur of intensiteit. Zodra daarvan wordt afgeweken (te klef, te veel, te heftig of te lang) dan krijgen we het Spaans benauwd.

Gelukkig zijn er ook omgangsvormen ontwikkeld waarbij de afspraak is dat we ons daar zonder risico volledig aan kunnen overgeven. Zo is massage een vrij intieme aanraking, maar de codes zorgen er voor dat we met een gerust hart een wildvreemde aan onze huid kunnen laten zitten, zonder dat dit tot pijnlijke situaties of verkrampte spieren door schaamte zal leiden. Professionele massages richten zich op bepaalde spiergroepen, acupunctuurpunten of zenuwbanen. Een stevige massage is niet alleen lekker en ontspannend, maar heeft ook positieve fysieke gevolgen. Elke handgreep geeft een mechanische prikkel die direct werkt op de circulatie van het bloed en lymfevocht. Massagegrepen hebben een stimulerend effect op de deling van huidcellen en ze voeren eventueel overtollig vocht in het onderhuidse bindweefsel af. Afvalstoffen in de spieren worden afgevoerd en verklevingen in de gewrichten worden losgewerkt. Een ontspannende massage is dus heel gezond en stimulerend. Bijkomend voordeel is dat het ook nog eens heerlijk aanvoelt.

Chronisch gebrek

In onze cultuur raken mensen elkaar veel te weinig aan om aan de dagelijkse behoefte aan aanraking te voldoen. Helaas is hiervoor geen supplement te verkrijgen. Door onze cultuur lijden veel mensen aan huidhonger. Dit zou al een stuk verbeteren wanneer partners in ieder geval de huidhonger van de ander serieus nemen en aan de behoefte aan aanraking voldoet. Je zou het niet voor mogelijk houden, maar het serieus nemen van de behoefte aan aanraking zou zelfs echtscheidingen kunnen voorkomen.