De gouden regels voor vriendschappen

De filosoof Epicurus zei ooit: ‘Van alle dingen die het leven compleet maken, is vriendschap de mooiste.’ Hij had gelijk. Houd de zeven gouden vriendschapsregels in gedachten, zodat je kostbare vriendschappen je leven optimaal blijven verrijken.

Gouden regel 1: investeer…

Vriendschap is net goede wijn: het wordt met de jaren beter. Mits je er goed voor zorgt. Zoals voor alle relaties geldt, groeit en bloeit vriendschap door tijd, aandacht en energie te investeren. Dat ware vriendschap ‘niets kost’, is een mythe. Elke waardevolle menselijke relatie is gebaseerd op je inspanning om elkaar te begrijpen en er voor elkaar te zijn door dik en dun. Een raak gezegde: ‘Om een vriend te hebben, moet je er een zijn.’ Dat betekent moeite doen, en zelfs een beetje zelfopoffering op z’n tijd. Het spreekt voor zich dat je nooit opeens je ouwe trouwe vriendengroep laat zitten voor een afspraakje, en dat een vriendin in nood in het holst van de nacht bij je terecht kan. Vriendschap zit ook in ‘denken aan,’ in kleine attenties. Heb je een vriendin die gek is van Rotterdam, stuur haar dan die leuke hotelaanbieding uit de krant. Dat kost weinig tijd en inspanning en laat blijken dat je aan haar denkt.

Gouden regel 2: … maar vergeet jezelf niet

Geven in vriendschap, daar is veel over gezegd. Minder belicht is de andere kant: iets terugkrijgen. Psycholoog Steven Pont vergelijkt vriendschapsbanden in zijn boek ‘Alle liefde is economie’ met een kasboek: als vriendinnen doe je onderling stortingen (zij mag uit in je nieuwste jurkje, en er zelfs een Bloody Mary op knoeien) en opnames (jij mag wekelijks een uur zeuren over de zogenaamd onmogelijke mannen die jouw pad kruisen). Opnames en stortingen? Sommigen gaat die nuchtere benadering te ver. Maar wees eerlijk en je ontdekt dat er veel inzit. Ontken de nuchtere feiten en je komt voor onaangename verrassingen te staan. Want ook die beroemde mantel der liefde waar je andermans fouten mee bedekt, kan slijtplekken krijgen. Veel investeren en (te) weinig terugkrijgen gaat op het eerste gezicht misschien goed, maar daaronder broeien wrok, teleurstelling en argwaan. Dus maak het tactvol duidelijk als je vriendin je écht een keer te vaak laat zitten met een afspraak of voor de derde keer haar portemonnee vergeet als jullie uitgaan. Opkomen voor je eigen behoeftes behoedt jullie vriendschap voor verzuring en (uiteindelijk) stuklopen.

Gouden regel 3: wees geen Supervrouw

Voor de perfectionisten onder ons is dit de moeilijkste regel in vriendschap: laat jezelf zien. Wees niet Supervrouw, maar ‘gewoon’ vriendin. Dat klinkt simpeler dan het is. Het is veel makkelijker om je successen met je vriendenclub te delen dan je mislukkingen, gevoelens waarvoor je je schaamt – alles wat afbreuk doet aan de persoon die je zo graag zou willen zijn… al is het maar voor de buitenwereld. Toch heeft die ‘alles is perfect in mijn leven’-benadering een keerzijde. Toen ik voor het eerst op de bank bij een vriendin tranen met tuiten huilde omdat ik niet meer wist wat ik met mijn relatie aanmoest, was ze niet geschokt, maar opgelucht: gelukkig, verzuchtte ze, jij bent ook maar een mens! Sindsdien deelden we ook onze zwakheden, angsten en verdriet. Onze vriendschap werd er alleen maar beter op. Als je die streep nog over moet, bedenk dan: voor een ware vriendin is het een eer om jou te mogen helpen in zware tijden. Jij schenkt haar op jouw beurt ook iets, al lijkt het niet zo: je vertrouwen. Dus gooi Supervrouw de deur uit. Word jezelf.

Gouden regel 4: durf ‘klein’ te zijn

De grootste persoonlijkheden durven klein te zijn. Niet alleen door zelf wekenlang het initiatief te nemen om te bellen als zij net een baby heeft of het superdruk heeft, maar ook in geval van irritaties en conflicten. Monitor jezelf eens in je vriendschappen. Hoe ga je met de hobbels in vriendschappen om? Schuif je alle schuld (in stilte of hardop) op de ander – of durf je ook in jezelf te kijken? En heb je haar een week geleden echt niet expres de loef afgestoken? In vriendschap hoef je echt geen Moeder Teresa te zijn. Als je maar wel voor je minpuntjes uit durft te komen.

Gouden regel 5: voorkom het ‘dertig jaar getrouwd’-syndroom

In veel opzichten lijkt vriendschap op een relatie. Ook vriendschappen kunnen inkakken als je niet uitkijkt: wéér vrijdag na het werk naar datzelfde buurtkroegje met vriendin X, weer sporten op dinsdag met vriendin Y. Gewoontes slijten erin, zodat het ‘dertig jaar getrouwd’-syndroom op de loer ligt. Doe eens wat anders, geef je vriendschap maximale ‘bloeikans’. Een van mijn ex-collega’s werd een vriendin. We praatten over bazen, ambities en carrièremijlpalen. Tot we ontdekten dat we allebei graag uren met modderlaarzen door bossen lopen en over het leven filosoferen. Kortom: weekendje Barcelona, leren wakeboarden, samen naar de tangosalon – ontdek elkaars onverwachte kanten.

Gouden regel 6: wees eerlijk – althans, eerlijk genoeg

Psychologen zijn het erover eens: die ‘eerlijkheid voorop’-regel wordt overschat. Wees eerlijk tegenover elkaar, maar ook weer niet té. Bepaal welke informatie jullie moeten delen en welke niet. Voorbeeld: het is niet direct broodnodig voor jullie vriendschap om haar ronduit te vertellen dat haar favoriete groene jurkje haar volgens jou de allure geeft van een vers opgegraven veenlijk, maar wél dat zij weet dat je genoeg krijgt van jullie wekelijkse wilde stapavond en liever een keer relaxt gaat koffieleuten in een grand café. Wat je ook doet, laat bezonnenheid je raadgever zijn. In principe is alles bespreekbaar in goede relaties, dus ook in vriendschappen. Maar wel overwogen, met tact en begrip voor de positie van die ander. En hoe pijnlijker het onderwerp is (ze heeft het alleen nog over haar kersverse baby, ze gebruikt jouw huis te veel als zoete inval, enzovoort), des te sterker geldt: handle with care. Want kom op, je houdt toch van dat mens?

Gouden regel 7: weet wanneer je afscheid moet nemen (in stijl).

Vriendschap kan eeuwig zijn, maar dat hoeft niet. En evenmin is elke vriendschap die ooit geweldig was, nog steeds goed voor jullie beiden. Vasthouden aan contacten die je ontgroeid bent, getuigt van angst voor loslaten – niet van trouw. Uit onderzoek blijkt dat mensen die ervaringen, interesses en waarden delen, de beste vriendschappen hebben. En leuk of niet leuk, de meeste vrienden komen redelijk overeen in zaken als levensfase en status. Vooral grotere veranderingen in jullie leven kunnen een vriendschap doen bekoelen: een gezin stichten, een relatie beginnen of beëindigen, van carrière veranderen. De kunst is om vriendschappen die niet meer werken zonder wrok los te laten. Aanmodderen maakt goede herinneringen kapot en levert verbittering op omdat jullie band niet meer hetzelfde is. Je losmaken uit een oudbakken vriendschap kan pijn doen, maar is een vriendendienst aan jezelf én aan haar. Maar: denk aan de vriendschapsetiquette. Wees eerlijk en duidelijk maar diplomatiek. Word niet onnodig kwetsend, put je niet uit in alle pietepeuterige voorvallen die je ooit niet lekker hebben gezeten. Als de omstandigheden ernaar zijn en je het op kunt brengen, bedank je vriendin dan bij het afscheid ook voor alle goede momenten die jullie gedeeld hebben.


Dit is een geautoriseerde bewerking van het hoofdstuk 'De gouden vriendschapsregels' uit het boek ‘Mijn geluk maak ik zelf wel’ van Astrid Maria Boshuisen, uitgeverij Het Spectrum.