Gelukstest. Klopt je geluksgevoel?

Uit recent onderzoek blijkt dat 89 procent van de Nederlandse bevolking zich gelukkig voelt. Als de Nederlanders gevraagd wordt welk cijfer zij aan hun leven geven, komt er een 7.5 of 8 uit. Het gekke is echter dat tegelijkertijd het gebruik van antidepressiva, tranquillizers en alcohol de pan uit rijst. Hebben we wel een goed oordeel over ons geluk? Wanneer ons gevraagd wordt of we gelukkig zijn, zijn we snel geneigd om onszelf allereerst de volgende vragen te stellen:

• Verdien ik genoeg?
• Heb ik genoeg geld?
• Ben ik tevreden over mijn baan en mijn carrière?
• Ben ik gezond, is mijn partner gezond, en zijn mijn kinderen gezond?
• Heb ik een leuk huis?
• Heb ik een leuke auto?
• Heb ik de financiële mogelijkheden om jaarlijks op vakantie te gaan?

Wijd verbreid misverstand

Wanneer we een positief antwoord op deze vragen kunnen geven, betekent dat inderdaad dat er een aantal voorwaarden aanwezig is om gelukkig te kunnen zijn. Zijn dat echter ook de belangrijkste voorwaarden? Het is bijvoorbeeld een wijd verbreid misverstand dat materiële welvaart de belangrijkste factor is voor duurzaam geluk. Uit onderzoek blijkt namelijk dat sommige andere factoren veel belangrijker zijn. Wat dat betreft is het leerzaam en verhelderend om eens het volgende experiment in de vorm van een testje te doen. Het kan je duidelijk maken dat je het geluk op de verkeerde plek of op de verkeerde manier zoekt.

Instructie

Geef jezelf allereerst een cijfer over je geluksgevoel over het laatste jaar. Beantwoord vervolgens de onderstaande vragen door per vraag een cijfer toe te kennen van 0 tot 10. Geef een hoog cijfer wanneer je van mening bent het betreffende cijfer een belangrijke bijdrage levert aan je geluksgevoel, en een laag cijfer wanneer het betreffende item volgens jou weinig bijdrage levert aan je geluksgevoel. Vermijd daarbij zoveel mogelijk de veiligheid van de zesjes. Nietszeggende keuzes leiden tot een nietszeggende uitslag.

1. Hoe gelukkig ben je met jezelf met betrekking tot de harmonie tussen je gevoelens, gedachten en emoties?
2. Hoe gelukkig ben je over het aanwezig zijn of ontbreken van psychische aandoeningen zoals extreme zorgelijkheid, angst of depressiviteit?
3. Hoe gelukkig ben je over de mate waarin je gevoelens van innerlijke rust en tevredenheid ervaart?
4. In welke mate kun je tegenslag en lijden accepteren als iets wat bij het leven hoort?
5. Hoe druk je je geluk uit vanwege het ontbreken of accepteren van lichamelijke aandoeningen of ziekte?
6. Hoezeer draagt de zuiverheid van je geweten bij aan je geluk?
7. Hoe gelukkig ben je met je vrijheid om jouw leven te leven zoals jij dat wilt?
8. Hoe gelukkig ben je met je materiële omstandigheden (woonplek, huis, geld etc.)?
9. Hoe gelukkig ben je met je werk/studie?
10. Hoe gelukkig ben je met je relaties?
11. Hoe gelukkig ben je met de samenleving waarin je woont?
12. Hoe gelukkig ben je met wat je voor de samenleving en anderen betekent?
13. Hoe gelukkig ben je met je leeftijd?
14. Geef een cijfer voor de mate waarin je de dood accepteert.
15. Geef een cijfer voor de mate waarin jij je inspant om geluk na te streven.
16. Geef een cijfer voor wat het aan je geluk bijdraagt dat je geluk met anderen kunt delen.

Berekenen score

Je hebt nu aan 16 geluksfactoren een waardering gegeven. Het ligt nu voor de hand om de 16 waarderingen bij elkaar op te tellen en dan te delen door 16 om het gemiddelde geluksgevoel te krijgen. Alvorens dat te doen gaan we echter meer waarde toekennen aan enkele vragen. Namelijk de vragen die er voor het ervaren van geluk echt toe doen. Doe dat als volgt:
Verdubbel de waardering die je hebt gegeven voor de vragen 3, 4, 6, 8, 9, 12, en 14. Verdrievoudig nu je scores bij de vragen 1, 2, 5 ,7 ,10 ,11 , en 16. Verwijder nu de score die je hebt gegeven bij vraag 15. Dit was een strikvraag. Het najagen van geluk is contraproductief, je wordt er ongelukkiger van. Tel nu alle scores bij elkaar op, de enkelvoudige scores, de verdubbelde scores, en de drievoudige scores. Dat zijn in totaal 15 scores. Deel de som van die 15 scores door 36. Je hebt nu een waardering van jouw geluksgevoel die enigszins overeenkomt met gangbare theorieën en studies die er over geluk bestaan. Wijkt dit af van de waardering die jij aanvankelijk aan je geluksgevoel over het laatste jaar gaf? Dan is het interessant om eens uit te zoeken waar hem dat in zit. Lijk je misschien een beetje op de man die met zijn vrouw op het strand ligt van een drukke badplaats? Eigenlijk baalt hij als een stekker, want het is er erg druk en rumoerig en de zon brandt genadeloos op zijn inmiddels rood verbrande huid. Eigenlijk snakt hij er naar om weer lekker thuis te zijn in het koele Nederland. Toch zegt hij tegen zijn vrouw: ‘Heerlijk he schat, zo’n welverdiende vakantie?’ Hij heeft er een jaar voor gewerkt, er geld aan uitgegeven, hij heeft er 14 uur onafgebroken voor gereden en in de file gestaan. Hij vindt dat hij gelukkig moet zijn.

De belangrijke geluksfactoren

Uit de de verdubbeling en verdrievoudiging van de puntenwaarderingen blijkt al welke geluksfactoren extra belangrijk zijn. Dat is natuurlijk geen absolute waarheid maar een veralgemenisering, en ook enigszins arbitrair. Waar je gelukkig van wordt is ook een kwestie van individuele beleving, en het blijft van belang om te onderzoeken waar jij gelukkig van wordt.

In algemene zin zijn echter de volgende factoren van groot belang:

• Voldoende inkomen om je geen zorgen te hoeven maken over hoe je de maand weer budgettair rond krijgt. Een (veel) hoger inkomen draagt niet bij tot meer levensgeluk, zo blijkt uit verschillende onderzoeken.
• Voldoende vrijheid om ons eigen lot te bepalen.
• Leven vanuit een betekenisvolle missie en dit succesvol na kunnen streven.
• Bewust en aandachtig leven. Wat met name betekent dat men aandacht heeft voor het eigen gevoelsleven. Een vlak en arm gevoelsleven leidt dikwijls tot neerslachtigheid en depressiviteit.
• Goede relaties, een goed sociaal netwerk, positieve interacties met anderen.
• Een gezonde leefstijl.
• Een goed gevoel over jezelf met betrekking tot de wijze waarop je er voor anderen bent.

Verder is belangrijk dat uit vrijwel alle onderzoeken blijkt dat een materialistische gerichtheid of hebzucht meestal niet bijdraagt aan duurzame geluksgevoelens. Sterker nog, het gevoel 'nog niet te hebben' kan erg ontevreden stemmen en dus ongelukkig maken.

Enkele aanbevelenswaardige boeken over dit onderwerp:

• Mentaal vermogen. Investeren in geluk. Jan Auke Walburg. Nieuw Amsterdam. ISBN 9789046805466
• De Gelukshypothese. Jonathan Haidt. Spectrum. ISBN 9789027498601
• Voluit leven. Ernst Bohlmeijer, Monique Hulsbergen. Boom. ISBN 9789083066866
• De kunst van het geluk. Howard Cutler, Dalai Lama. Muntinga. ISBN 90417016113