Mode, haute couture en trend

Kleding en mode horen dikwijls bij elkaar. Toch is lang niet alle kleding als mode te beschouwen. Mode is namelijk van voorbijgaande aard en afhankelijk van ideeën op een bepaald moment die daarna weer veranderen. Die ideeën hebben meestal betrekking op het model, de kleuren, het gebruik van bepaalde stoffen en eventuele accessoires. Ontwerpers streven er daarbij naar om iets anders te creëren dan wat er al is of wat een collega heeft bedacht.

Onderscheid in kleding

Het woord mode komt van het Latijns modus dat manier of wijze betekent. Mode is in die zin de manier of wijze waarop kleren zijn gemaakt en op een bepaald moment mooi of interessant gevonden worden. Onderscheid in kleding is er altijd geweest waarbij mooie kleding als mode werd beschouwd zoals bijvoorbeeld in de middeleeuwen toen de adel in prachtige kleren rondliep en het volk niet veel meer dan lompen aan had.

Ontwikkeling van modebeeld

Naast het woord mode wordt ook dikwijls het Engelse woord fashion gebruikt. Soms is het modebeeld op het moment zelf niet helemaal duidelijk en wordt pas achteraf omschreven als een bepaalde mode. Ook kan een modebeeld al aanwezig zijn in beschikbare kleding terwijl het pas later als zodanig wordt herkend omdat een nieuwe lijn tijd nodig heeft om zich te ontwikkelen.

Handgemaakte haute couture

Een bepaald soort mode wordt ook wel haute couture genoemd en is ontworpen door couturiers van hoog aanzien voor een selecte markt. De prijzen van die kleding zijn zodanig dat de ontwerpen alleen door rijken betaald kunnen worden. Meestal wordt ook maar één of hooguit enkele van de ontwerpen uitgevoerd en verkocht. Het zijn met de hand gemaakte kledingstukken van zeer verfijnde stoffen in tegenstelling tot confectiekleding die massaal en machinaal wordt geproduceerd. Haute couture bestaat vaak uit lange avondjurken en extravagante modellen.

Couturier als kunstenaar

De grondlegger van de haute couture is de Engelsman Charles Frederick Worth (1825 - 1895) die in 1845 naar Parijs trok en daar dertien jaren later een eigen couturehuis oprichtte in de Rue de la Paix. Aanvankelijk leidde hij dat huis samen een Zweedse partner Boberg maar vanaf 1871 werd het huis door hem alleen geleid. Worth beschouwde zich als kunstenaar en signeerde zijn kledingstukken alsof het kunstwerken waren. Zijn kleding werd niet op paspoppen gepresenteerd maar hij gebruikte als eerste ontwerper mannequins voor de presentatie.

Beoordeling door Chambre Syndicale de La Couture

Terwijl de haute couture oorspronkelijk uit Parijs komt bevinden zich tegenwoordig ook beroemde haute couturiers in Londen, Milaan en New York. In Frankrijk mag iemand zich pas haute couturier noemen als hij voldoet aan een aantal voorwaarden zoals onder meer het in eigen atelier laten vervaardigen van de kleding en twee keer per jaar een presentatie houden waarbij een groot aantal verschillende nieuwe kledingstukken getoond moeten worden door minimaal drie mannequins. De beoordeling of iemand zich haute couturier mag noemen gebeurt door de Chambre Syndicale de La Couture. Enkele beroemde Franse modeontwerpers met modehuizen die aan de voorwaarden voldoen zijn Christian Dior, Coco Chanel, Giorgio Armani, Jean-Paul Gaultier en Viktor & Rolf.

Minirok als trend

Een enigszins vergelijkbaar verschijnsel met mode is een trend. Onder een trend moet worden verstaan een ontwikkeling van iets bepaalds op langere termijn die ook langer duurt dan slechts één seizoen. Een voorbeeld is de minirok die zich in de zestiger jaren van de twintigste eeuw ontwikkelde en uitgroeide tot een rage. Bij het in zwang komen van een trend zijn modeontwerpers vaak betrokken.

Mode op andere terreinen

Mode komt overigens niet alleen in de kledingwereld voor. Ook op andere terreinen kan gesproken worden over mode als een beeld gedurende een periode bepalend is voor bijvoorbeeld de architectuur schilderkunst en andere kunstvormen. Ook kunnen sieraden, accessoires en interieurs aan mode onderhevig zijn. Bekend is ook dat een bepaalde kleur kenmerkend is voor een modebeeld van een zekere periode. Menselijk gedrag of uitspraken kunnen eveneens passen binnen een bepaald modebeeld.