De geneeskracht van zeepkruid

Zeepkruid is een algemeen voorkomende plant en wordt 40 tot 70 centimeter hoog. De bloemen van zeepkruid zijn wit tot roze en bloeien van juli tot september. De plant groeit in het hele gebied van Europa tot Siberië. Op het noordelijk halfrond bloeit deze plant van mei tot september en op het zuidelijk halfrond van oktober tot maart. Zeepkruid werd in de geschiedenis volop gebruikt om kleren mee te wassen. Ook vandaag de dag zijn er mensen die er altijd hun haar mee wassen. Het is een zeep die net als andere zepen vetten oplost maar het is vriendelijker voor de huid; zeepkruid wordt aanbevolen voor mensen met een droge huid. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Traditioneel gebruik
• Naamgeving
• Werkzame stoffen
• Zeepkruid maakt slijm los
• Zeepkruid ruimt afvalstoffen op
• Dosis en veiligheid
• Bezoek een arts of fytotherapeut

Traditioneel gebruik

het oudste bewijs van het gebruik van zeepkruid is gevonden in Zwitserland en het wordt geschat dat de zeepkruidvondst is te herleiden naar ongeveer het jaar 3400 voor Christus. Het gaat hierbij om de Saponaria ocymoïdes , een kleiner broertje van de Saponaria officinalis met exact dezelfde werkzaamheid. Het oudste bewijs van zeepkruidgebruik in Nederland stamt uit Medemblik en het wordt geschat uit het jaar 700 tot 1200 jaar voor Christus. De licht giftige saponine in zeepkruid stond altijd al bekend als een goed middel bij huidziekten. Hippocrates, de grondlegger van de moderne geneeskunde en fytotherapie, kende zeepkruid al. Columella vertelde dat de wortel in stukken werd gesneden en werd vermengd met water om schapenwol te wassen. Tot lang in de 20e eeuw was de wortel te koop onder de naam radix saponaria, wat letterlijk vertaald zeepwortel betekent.

Naamgeving

In het Latijn wordt zeepkruid Saponaria officinalis genoemd. In het Nederlands werd zeepkruid ook droeffiletten, builenkruid en waskruid genoemd. In het Fries wordt deze plant Sjippekrûd genoemd. Sapon is de Latijnse naam voor zeep. Het Franse woord savon voor zeep komt nog altijd dicht in de buurt. Officinalis bekent dat het van de apothekerswerkplaats komt. Officinale was vroeger de algemene benaming voor de werkplek van de apotheker; alle kruiden met alom geaccepteerde medicinale eigenschappen werd de toevoeging officinalis gegeven.

Werkzame stoffen

Van zeepkruid wordt voor fytotherapeutische doeleinden voornamelijk de wortel en in mindere mate het kruid gebruikt. Hierin zitten de volgende werkzame stoffen: saponinen zoals saponisiden A-D, glycosiden en quillazuur, tanninen en de flavonglycoside saponarine.

Zeepkruid maakt slijm los

Zeepkruid maakt je als het ware schoon van binnen want het is een goed werkend expectorans voor de luchtwegen. Dat betekent dat het loskomen en ophoesten van slijm vergemakkelijkt wordt. Deze werking gaat als volgt: zeepkruid prikkelt het maagslijmvlies. Door een reflex via de nervus vagus leidt deze maagvliesprikkeling tot een hogere secretie, het afscheiden van vocht, van de slijmvliezen in de luchtwegen. Dit slijm wat loskomt maakt het reeds zittende slijm losser; het wordt sneller opgehoest. Om deze medicinale eigenschappen wordt zeepkruid ingeschreven bij de volgende indicaties:

• Bronchitis of luchtwegenontsteking,
• Laryngitis of strottenhoofdontsteking,
• Angina, faryngitis of keelontsteking,
• Het vloeibaar maken van taaie en droge slijmen.

Zeepkruid ruimt afvalstoffen op

Zeepkruid heeft nog veel meer geneeskrachtige eigenschappen. De prikkelende saponinen maken het een sialagoog of speekselbevorderend middel. Daarnaast is het een zweetdrijvend, urinedrijvend, galvormend, laxerend en bloedzuiverend kruid. Zeepkruid brengt allerlei lichaamsvloeistoffen zoals speeksel, slijm, zweet, urine en gal in beweging. Daardoor zullen gifstoffen efficiëmnter het lichaam verlaten. Zeepkruid ruimt afvalstoffen op dus ook in deze zin wordt de binnenkant van het lichaam schoner door zeepkruid. Het opeenhopen van afvalstoffen leidt tot een scala aan ziekten en aandoeningen. In de fytotherapie wordt zeepkruid ingezet bij de volgende indicaties:

• Asthenie of vermoeidheid,
• Urinewegenaandoeningen,
• Reumatische aandoeningen,
• Hyperuricemie of verhoogd gehalte aan urinezuur,
• Verminderde leverfunctie,
• Urticaria of netelroos,
• Chronische huidaandoeningen.

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken.

• Je kunt anderhalve gram van deze wortel per dag eten om het medicinale effect te bereiken.
• Je kunt 15 gram wortel op één liter twee minuten laten doorkoken en niet laten staan of macereren.
• Driemaal daags 15 druppels moedertinctuur.
• Shampoo: 10% afkooksel.
• Shampoo: 10% oplossing van moedertinctuur.

Bij de aangegeven dosis is zeepkruid veilig. Bij te hoge doseringen kan maagdarmstoornissen waaronder braken en diarree voorkomen.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.