De geneeskracht van klein kroos of eendenkroos

De blaadjes van de zoetwaterplant eendenkroos kunnen als groente worden gegeten. Het probleem is dat dit geen overdreven lekkere groente is; daarom wordt het door niemand aangeraden om het te eten. Klein kroos of eendenkroos is daarentegen wel een veel gebruikt veevoer. Verder is klein kroos een natuurmedicijn. Tegenwoordig wordt het vooral nog in de homeopathie gebruikt, bijvoorbeeld bij chronische verkoudheid en bij problemen van de urinewegen.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Klein kroos of eendenkroos / Bron: Christian Fischer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Algemene informatie

Klein kroos groeit van oorsprong in heel de wereld behalve Australasia en Zuid-Amerika, maar daar is deze plant ingevoerd en genaturaliseerd. Inmiddels groeit klein kroos in zoetwatervijvers op de hele planeet aarde; het is een cosmopoliet. Klein kroos is een drijvende waterplant en is familie van de gevlekte aronskelk, mansoor, pijpbloem en laurier.

De meeste eendenkroossoorten hebben een wortel van twee centimeter lang die in het water hangt. Een individueel kroosplantje kan drie blaadjes krijgen. De blaadjes van klein kroos zijn overigens geen echte blaadjes; het is het lichaam van de plant en wordt officieel thallus genoemd. Een thallus is een meercellig plantenlichaam dat niet is onderverdeeld in stengel, stam en blad.

Klein kroos wordt zelden als enige plant opgemerkt; meestal verschijnt hij in grote groepen. Klein kroos kan in principe bloeien maar doet dat nochtans zelden. Klein kroos kan zich zonder zaadvorming voortplanten; het stekt zich uit een moederplant en breekt als het groot genoeg is los. Klein kroos kan zich dan ook snel verspreiden en zorgt dat andere waterplanten in de schaduw komen te staan waardoor het water zelf na een tijdje met eendenkroos begroeid te zijn, goeddeels vrij is van waterplanten.

Hoewel het weinig gegeten wordt, bevat eendenkroos veel eiwitten en belangrijke aminozuren voor het menselijk lichaam; het is een mooie vegetarische bron van proteïnen. In eendenkroos zit wel veel radium. Omdat eenden veel kroos eten zit er in sommig eendenvlees tien maal zoveel radium als verantwoord wordt geacht door de Voedsel- en Warenautoriteit.

Klein kroos in de antieke tijd

In de antieke oudheid werd klein kroos door Dioscorides, de pionier in de geneeskunde en kruidenwetenschap, gebruikt in een kompres wat jicht en ontstekingen tegen gaat. De zeelinze, zoals de plant in oudere tijden in Nederlandse contreien werd genoemd, helpt bij alle pijnlijke zwellingen. Fistels in de anus werden er eveneens mee genezen.

Naamgeving klein kroos

Waarom gebruiken we Latijnse namen in de wetenschap? Om misverstanden te voorkomen; door de unieke, Latijnse naam te gebruiken weten we het zeker over welke plant het gaat. Daarom staat in een goed artikel over een plant altijd de Latijnse naam. Latijnse namen zijn vaak gebaseerd op oude Griekse en Latijnse woorden, zo ook klein kroos. De Latijnse naam van klein kroos is Lemna minor. De volksnaam in het Nederlands voor deze plant is eendenkroos maar er wordt ook waterlinze tegen deze plant gezegd. Lemna komt van het Griekse woord ´limne ´ dat ´vijver´ betekent terwijl ´minor´ in het Latijn ´klein´ beduidt.

Close-up klein kroos / Bron: Barbarossa, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Meer kroos

Naast klein kroos zijn er in Nederland en België zes andere kroossoorten: bultkroos, dwergkroos, puntkroos, knopkroos, veelwortelig kroos en wortelloos kroos. Het is niet eenvoudig om de verschillende soorten eendenkroos van elkaar te onderscheiden. In het Duits wordt de geneesplant klein kroos Kleine Wasserlinse genoemd maar er zijn vele Duitse volksnamen die verwijzen naar het feit dat eenden en ganzen deze eiwitrijke watergroente op hun menu hebben staan. In het Engels heet deze plant common duckweed.

In eendenkroos zitten de volgende aminozuren: aspartidezuur, threonine, serine, glutamidezuur, glycine, alanine, valine, methionine, isoleucine, leucine, tyrosine, fenylalanine, histidine en lysine.

Volksgeneeskundig gebruik

Traditioneel wordt eendenkroos gebruikt bij urinewegproblemen, mazelen, verkoudheid en vochtopeenhopingen of oedeem. Verder gebruik betreft vooral het aanwenden van klein kroos bij reumatische aandoeningen en het werd ingezet bij ontstoken slijmvliezen. Uitwendig kan de plant worden gebruikt bij huidziekten. Ook in de homeopathie is eendenkroos een bekende geneesplant.

Eendenkroos in de homeopathie

Eendenkroos (klein kroos) wordt in de homeopathie gebruikt bij chronische neusverkoudheid, loopneus, poliepen in de neus en astma. Ook bij droge amandelen en een droge keel kan klein eendenkroos in homeopathische verdunning een uitkomst bieden. Verder wordt het ingezet bij een pijn die lijkt op een snaar die loopt van de neusvleugels naar de oren. Overvloedige snotvorming wordt eveneens tegen gegaan met een homeopathisch medicijn op basis van eendenkroos. Daarnaast kan het helpen bij een te droge neusholte.

Klein kroos in de vijver / Bron: Ekko, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Eendenkroos zelf kweken

Eendenkroos kun je zelf kweken. Je hebt hiervoor een vijver nodig en een handvol kroos uit een andere vijver of sloot. Je gooit gewoon eendenkroos in de net gebouwde vijver. Het zaad verspreidt zich vanzelf. In de winter zal het zaad in de bodem nestelen om te overleven. Tijdens de lente komt het uit en begint de kroos weer te groeien. Kroos kan een vijver snel bedekken maar dat is geen probleem; je kunt het er gewoon weer uitscheppen. Kroos biedt voedsel voor de dieren in de vijver, met name vissen en kikkers. Daarnaast zorgt kroos voor een natuurlijke bescherming; de vissen verschuilen zich onder het kroos.