Mazelen: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaak

De kinderziekte mazelen is wereldwijd nog altijd een groot probleem. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat 50 tot 60% van de totale kindersterfte komt door mazelen. Vooral jeugdigen in ontwikkelingslanden komen door deze ziekte om het leven. In Nederland komen mazelen slechts nog af en toe voor. Mazelen is een uiterst besmettelijke kinderziekte. De eerste dagen is het moeilijk te zien dat een kind aan de mazelen lijdt. Pas na een paar dagen komen de kenmerkende rode vlekjes over het gehele kinderlijfje tevoorschijn. Mazelen is een ernstige virusinfectie die ook koorts veroorzaakt. In de westelijke wereld komt de kinderziekte nog maar sporadisch voor door inentingsprogramma's. In Nederland worden kinderen sinds 1976 standaard gevaccineerd met de BMR-prik tegen de bof, mazelen en rodehond.

Mazelenepidemie

Ondanks het inentingsprogramma deed zich in 1999 en 2000 toch nog een mazelenepidemie voor in Nederland met 2.300 geïnfecteerden in 1999 en 1.000 gevallen in 2000. De meeste slachtoffertjes hadden geen BMR-prik gehad. Een klein deel van de ziektegevallen had een inenting gehad of was niet ouder dan twee maanden, waardoor ze nog te jong waren om ingeënt te worden. In 1999 belanden honderd zieken in het hospitaal. Een jaar later waren dat er 16. In 2007 lag het aantal zieke mensen met mazelen onder de 0,1 per 100.000 inwoners. De kans is mogelijk dat zich in de toekomst nog meer mazelenepidemieën voordoen in met name gebieden die onder de 'bijbelgordel' van Nederland vallen. Daar wonen grote aantallen mensen die hun kinderen vanwege religieuze redenen niet laten inenten tegen ziekten.

Oorzaak

Een virus is de veroorzaker van mazelen. Vooral kinderen raken besmet door het inademen van vochtdeeltjes met het virus of doordat ze betast worden door een besmet mens. Iemand met mazelen kan in korte tijd wel tien andere personen ziek maken. Het is verstandig een ziek kind tijdelijk te isoleren.

Symptomen

• Rode vlekjes over lijfje
• Overgevoelig voor licht
• Kind is lusteloos
• Koorts
• Rooddoorlopen ogen
• Loopneus
• Hoest
• Witte vlekjes in mond
• Irritatie van bovenste luchtwegen

Diagnose en behandeling

Dokters stellen de diagnose van mazelen meestal na een lichamelijk onderzoek. Vaak nemen artsen met een wattenstokje monsters uit de keel, ogen en neus van de patiënt. In het laboratorium kan dan worden gekeken of er sprake is van mazelen. Er is geen medicijn om mazelen te behandelen. Kinderen die lijden aan mazelen zullen moeten uitzieken en eventueel bedrust houden. Om de pijn te verlichten kan paracetamol worden gegeven of een hoestdrankje tegen de hoest. De Wereldgezondheidsorginisatie raadt aan om kinderen met een zware vorm van mazelen tabletten te geven met vitamine A. In de westerse wereld treden niet vaak complicaties op bij mazelen, maar in derdewereldlanden is dat anders. Jonge en ondervoede kinderen met een verzwakt afweersysteem kunnen te maken krijgen met longontstekingen, hersenontstekingen, hartaandoeningen en leverontstekingen.

Wie kan er niet worden gevaccineerd?

Niet iedereen kan worden ingeënt tegen mazelen. Dat geldt voor zwangere vrouwen, personen met een verzwakt afweersysteem zoals aidslijders en mensen die chemokuren en corticosteroïden gebruiken die het afweersysteem sterk verminderen.