Mazelen: symptomen, behandeling, epidemie, inenting

Mazelen is een virusziekte die erg besmettelijk is en samengaat met een verhoogde lichaamstemperatuur en een specifieke huiduitslag. In 1999 en 2000 was er sprake van een mazelenepidemie in Nederland. Rond mei 2013 waren er uitbraken van mazelen rondom scholen in de zogenaamde biblebelt. Wat zijn de oorzaken van mazelen, de symptomen en hoe kan de kinderziekte behandeld worden? Kun je voorkomen dat iemand mazelen krijgt?

Inhoud artikel

• Mazelen of morbilli
• Biblebelt
• Vaccinatie
• Oorzaken mazelen
• Symptomen mazelen
• Complicaties mazelen
• Wie lopen er extra risico op nare gevolgen?
• Diagnose en behandeling mazelen
• Voorkomen van mazelen

Mazelen of morbilli

Mazelen is een virusziekte die zeer besmettelijk is en samengaat met een verhoogde lichaamstemperatuur en een kenmerkende huiduitslag. Het wordt een kinderziekte genoemd omdat met name jonge kinderen de mazelen krijgen. Door de inenting tegen mazelen, sinds 1976, komt de ziekte in Nederland niet vaak meer voor. In ontwikkelingslanden vallen er jaarlijks veel slachtoffers door mazelen.

Biblebelt

De biblebelt is het gebied tussen de Veluwe en Zeeland. De mensen zijn er streng gelovig en veel ouders weigeren hun kinderen in te laten enten tegen ziektes. Bij een uitbraak van mazelen is het waarschijnlijk dat de mazelen, een zeer besmettelijke ziekte, zich snel zal verspreiden in het gebied. In 1999, 2000 was de laatste epidemie, ook toen was het voornamelijk de biblebelt die getroffen werd.

Vaccinatie

Kinderen in Nederland krijgen op de leeftijd van veertien maanden en negen jaar een vaccinatie tegen mazelen aangeboden. Inenting of het doormaken van mazelen biedt levenslange immuniteit. Kinderen worden ingeënt omdat mazelen soms complicaties heeft, die (hersenontsteking) zelfs de dood kunnen veroorzaken.

Oorzaken mazelen

Als iemand het virus bij zich draagt dan kan dit heel snel worden overgebracht via druppels die tijdens praten, hoesten of niezen in de lucht komen. De incubatietijd varieert van acht tot veertien dagen. Mazelen is besmettelijk vanaf een paar dagen voordat de huiduitslag zichtbaar wordt tot ongeveer vijf dagen daarna.

Symptomen mazelen

De symptomen van mazelen treden meestal tien dagen na besmetting op:

• Een verhoogde lichaamstemperatuur, soms wel boven de 40 graden Celsius;
• Keelpijn;
• Hoesten;
• Neusverkoudheid;
• Ontstoken ogen;
• Voordat de uitslag verschijnt zie je kleine witte stipjes op het wangslijmvlies: Koplikse vlekjes;
• Deze verdwijnen meestal weer als de huiduitslag opkomt: kleine oranje-rode bobbeltjes die je vaak het eerste ziet op het gezicht en daarna op de rest van het lichaam, ze vloeien in elkaar over.

Complicaties mazelen

De complicaties die voor kunnen komen zijn: ontsteking van het middenoor, longontsteking en hersenontsteking. De virale hersenontsteking is een heftige complicatie en kan een week tot tien dagen na de eerste verschijnselen ontstaan.

Wie lopen er extra risico op nare gevolgen?

• Hoe ouder je bent als je de mazelen krijgt, hoe groter het risico op complicaties.
• Personen met een afweer die erg verminderd is, bijvoorbeeld door een behandeling met cytostatica of door een ernstige ziekte zoals leukemie.
• Kinderen die nog geen jaar oud zijn en dan met name als de moeder niet gevaccineerd is of de mazelen niet heeft gehad.
• Zwangere vrouwen moeten ook opletten: mazelen zou geen afwijkingen veroorzaken bij het ongeboren kindje, maar de kans op een miskraam of een vroeggeboorte is wel groter.

Diagnose en behandeling mazelen

• Aan de hand van de verschijnselen zal een huisarts vaststellen dat het om mazelen gaat.
• Mazelen is een virusziekte en kan daarom niet verholpen worden door medicijnen. Rust is belangrijk en eventueel kan de verhoogde lichaamstemperatuur tegen worden gegaan. Als er geen complicaties optreden zullen de verschijnselen van de ziekte doorgaans na een week verdwenen zijn. Mocht er een bacteriële infectie optreden dan zal een kind antibiotica krijgen.

Voorkomen van mazelen

Kinderen worden tussen de twaalf en de veertien maanden ingeënt met een vaccin tegen mazelen, bof en rode hond (BMR). Als het kind negen is, wordt de inenting herhaald. Ben je ingeënt of heb je de mazelen doorgemaakt dan ben je er levenslang immuun voor.