Vergeet-mij-nietje: gezondheidsvoordelen, toepassing & groei

Het vergeet-mij-nietje (Myosotis sylvatica) is de bloem van trouw. In Nederland groeien zo’n 8 verschillende soorten van deze plant. Elk voorjaar betoveren deze planten vele tuinen en zijn ze echt prachtig met hun lichtblauwe bloemen. Er zijn maar weinig mensen die weten dat het ook een medicinale plant is en dat de vergeet-mij-niet-bloemetjes eetbaar zijn. Het vergeet-mij-nietje komt oorspronkelijk uit Europa, Afrika, Azië, Australië en het uiterste zuiden van Zuid-Amerika.

• Het vergeet-mij-nietje
• Voorkomen en standplaats
• Groei en bloei
• Soorten en hun standplaats
• Het akkervergeet-mij-nietje
• Toepassing en effect
• Indicaties
• Gezondheidsvoordelen van het vergeet-mij-nietje
• Zwangerschap en borstvoeding

Het vergeet-mij-nietje

Het vergeet-mij-nietje is een zeer bekende en populaire tuinplant en het vergeet-me-nietje dat je in tuinen aantreft, is meestal het bosvergeet-me-nietje. Ze zaaien zichzelf gemakkelijk uit. De naam Myosotis komt van het Grieks en betekent muis-oortje.

Voorkomen en standplaats

Groei en bloei

Het vergeet-mij-nietje wordt tot dertig centimeter hoog. In het voorjaar krijgt het eerst harige bladeren die langwerpig zijn. De bladeren zijn zacht en lichtgroen van kleur. De bloemen van het vergeet-mij-nietje bloeien van april tot augustus. De plant komt van nature voor in Europa, Afrika, Azië, Australië en Zuid-Amerika. De bloeiperiode van de plant loopt van mei tot laat in de herfst.

Soorten en hun standplaats

Er zijn veel soorten van deze plant, het akkervergeet-mij-nietje (Myosotis arvensis) wordt gebruikt als medicinale plant en is eenjarig. Het bosvergeet-mij-nietje (Myosotis sylvatica) houdt echter twee jaar stand en het moerasvergeet-mij-nietje (myosotis scorpioides), die opvalt door zijn fraaie hemelsblauwe bloemkleur, is meerjarig. Alle soorten lijken sterk op elkaar, maar ze verschillen in de locatie waar ze voorkomen. Het moeras vergeet-mij–nietje is een vijver- of moerasplant en het bosvergeet-mij-nietje komt hier te lande alleen in Zuid-Limburg op bosrijke heuvels voor. Het akkervergeet-mij-nietje geeft de voorkeur aan drogere zandige akkers. De meeste soorten hebben lichtblauwe bloemen die vrij klein zijn.

Het akkervergeet-mij-nietje

Het akker-vergeet-mij-niet groeit meestal als eenjarige plant, het kan ook groeien als overwinterende-jaarlijkse of als een tweejarige plant. Het is kruidachtig en bereikt een gestalte van 10 tot 40 (zelden 60) cm. De stengels zijn vaak al sterk vertakt vanaf de bodem. De stengelbladeren zijn meestal 2 tot 5 cm lang en harig. Hun vorm is lancetvormig tot eivormig. De onderste bloemen hebben geen schutbladen. Op het moment van vruchtvorming staat de steel horizontaal en is dan twee tot drie keer zo lang als de kelk. De kroon is blauw en is 2 tot 4 (zelden 5) mm breed.

Toepassing en effect

Het akkervergeet-mij-nietje wordt gebruikt als medicinale plan. Verschillende klachten en ziekten kunnen worden behandeld met het vergeet-mij-nietje. Deze bloem bevat kalium, alkaloïden en verschillende tannines. Vergeet-mij-nietje wordt op dezelfde manier gebruikt als smeerwortel, maar van deze plant is het genezende effect niet sterk. Als opwekkende versterkende thee, waarbij zowel bloem als blad wordt gebruikt, heeft het vergeet-me-nietje een functie, bijvoorbeeld in een herstelperiode na een ziekbed. Je moet de thee circa tien minuten late trekken. Daarna kan de thee in kleine slokjes worden gedronken.

De thee kan ook als uitwendige toepassing gebruikt worden, bijvoorbeeld ter behandeling van huidontsteking of kneuzingen. Kompressen kunnen op de aangetaste huid worden aangebracht. Wassen en baden met deze plant zijn ook mogelijk. Vroeger werd zelfs het verse sap gebruikt ter behandeling van neusbloedingen. In de homeopathie wordt het vergeet-mij-nietje vaak gebruikt in druppels of tabletten. Een tinctuur van het vergeet-mij-nietje kan gemakkelijk zelf worden gemaakt.

Indicaties

In de plantengeneeskunde wordt het vergeet-mij-nietje toegepast bij:

• dermatitis (huidontsteking)
• kneuzingen
• tuberculose (tbc)
• bacteriële infecties
• bronchitis
• verkoudheid
• diarree
• gezwollen lymfeklieren

Gezondheidsvoordelen van het vergeet-mij-nietje

In de moderne geneeskunde wordt het vergeet-mij-nietje nauwelijks opgemerkt, hoewel het effect tegen tuberculose al wetenschappelijk is bewezen.[1] De plant heeft ook andere, zeer positieve effecten op de gezondheid. Het vergeet-mij-nietje heeft ontstekingsremmende, verstevigende, samentrekkende en kalmerende eigenschappen. In de homeopathie wordt het vergeet-mij-nietje vaker gebruikt, onder meer voor verkoudheid of gezwollen lymfeklieren. Ontstekingen van het spijsverteringsstelsel kunnen ook worden behandeld, net als diarree.

Zwangerschap en borstvoeding

Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven doen er verstandig aan om geen vergeet-mij-niet te gebruiken, omdat het stoffen bevat die het (ongeboren) kind kunnen schaden.

Noten:

1. Complement Ther Med. 2012 Dec;20(6):434-6. doi: 10.1016/j.ctim.2012.07.010. Epub 2012 Aug 29.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen