Pessimisme en hoe te leven met een pessimist

Iedereen kent wel een pessimist in zijn leven maar als partner dagelijks leven met een pessimist is niet te onderschatten. In sommige relaties zijn geliefden niet eens bewust dat er een pessimist is die invloed uitoefent op het dagelijks functioneren van het koppel. Het leren herkennen van een pessimist en ermee leren omgaan is belangrijk om de relatie een kans te geven en er zelf niet aan onderdoor te gaan. Maar wat is nu een pessimist? Wat is het verschil tussen een pessimist en een optimist, en tenslotte wat is de beste manier om met een pessimist om te gaan?

• Wat is een pessimist?
• Soorten pessimisten
• Wat is het verschil tussen een optimist en een pessimist?
• Oorzaak van pessimisme
• Verband pessimisme en depressie
• Leven met een pessimistische partner
• Een aantal tips om met een pessimistische partner om te gaan

Wat is een pessimist?

Pessimisme is afkomstig van het Latijnse woord pessivum. Dit wil zeggen 'het slechtste'. Meestal wordt gezegd dat iemand een pessimist is als hij of zij altijd verwacht dat de gebeurtenissen zich slecht zullen ontwikkelen.

Soorten pessimisten

De defensieve pessimisten

Defensieve pessimisten zijn pessimisten die vooral leven in twijfels en om te beginnen twijfelen ze aan hun eigen capaciteiten om te slagen in het leven. Ze beheren hun angsten door er telkens van uit te gaan dat alles toch mislukt.

De echte pessimisten

Dit zijn de echte 'doemdenkers'. Ze zijn ervan overtuigd dat het slecht gaat met de wereld en dat niets dit kan veranderen. Zij projecteren al hun negatieve neigingen op hun omgeving. Ze zijn specialisten in vermijdingsdrang en zullen zelf nooit iets proberen. Al voor ze iets doen, zullen ze het hoofd laten hangen overtuigd dat niets lukt.

Wat is het verschil tussen een optimist en een pessimist?

Wie heeft nog nooit gehoord dat de pessimist zegt dat het glas half leeg is terwijl de optimist zegt dat het glas half vol is. Optimisme en pessimisme zijn twee verschillende manieren om in het leven te staan en de wereld te bekijken. Optimisten zijn dus mensen die in het goede van het leven geloven. Pessimisten zijn mensen die voorbereid zijn op elk "wat als" scenario. Op basis van gevoelens kunnen we ze moeilijk onderscheiden want zowel de optimist als de pessimist kan zich somber of opgewekt voelen. Daarom is het beter om ze te vergelijken op basis van hoe ze in het algemeen reageren op zaken die hen overkomen. Pessimisten geloven vaak dat slechte gebeurtenissen vooral hun eigen schuld zijn en dat negatieve ervaringen altijd lang, misschien zelf eeuwig blijven voortduren. Ze maken ook constant negatieve extrapolaties en geloven bijvoorbeeld dat één slechte ervaring of negatieve gebeurtenis hun dag, maand, jaar of leven verder zal bederven. Optimisten daarentegen zijn positief ingesteld en maken vlug positieve extrapolaties. Een goede ervaring of gebeurtenis zal een algemeen blijvend effect toegekend krijgen.

Maar mensen die extreem optimist zijn of extreem pessimist zijn missen alle twee kansen en zijn beiden te éénzijdig ingesteld om een situatie realistisch te bekijken. Het is van belang om een manier te vinden om zowel optimisme als pessimisme ten voordele van jezelf te gebruiken. Om duidelijker te zijn: een optimist kan te veel verwachten en teleurgesteld worden, terwijl het voor een pessimist alleen kan meevallen want hij verwacht toch het slechtste.

Oorzaak van pessimisme

Pessimisme verschijnt bij een overdaad aan slechte ervaringen. Je blik op de wereld wordt voornamelijk gevormd door je eigen ervaringen. Wat je ook wordt aangeleerd in theorie blijft toch hoofdzakelijk afhankelijk van je eigen ervaring.

Verband pessimisme en depressie

Een onderzoek van Janna Vrijsen waarmee ze op 6 mei 2013 promoveerde aan het Radboudumc, wees uit dat pessimisten een grotere kans hadden om een depressie te ontwikkelen. De kansen namen toe als deze pessimist daarbij nog een erfelijke aanleg had voor het ontwikkelen van depressies en ook nog in het verleden traumatische ervaringen hadden ervaren. Dit was ook zo ook al hadden ze nog nooit een depressie meegemaakt.

Leven met een pessimistische partner

Pessimisten zien overal moeilijkheden. Vaak zijn het angstige mensen die bijna geen zelfvertrouwen hebben. De voortdurende negativiteit van de pessimisten kan andere mensen tot wanhoop drijven. Voor wie er gevoelig voor is, zuigen ze letterlijk alle energie uit je weg want emoties kunnen aanstekelijk zijn. Als iemand somber of verdrietig is, kunnen sommige mensen dat over nemen, zijn ze vrolijk dan worden ook anderen vrolijk. Als iemand constant pessimistisch is dan is er ook de neiging om dat over te nemen. De partner die de situatie moet ondergaan is blootgesteld aan veel spanning. Deze situatie kan zwaar wegen in een relatie en je moet proberen je los te maken van de context. Zich schuldig voelen aan de situatie is ook geen oplossing. Jij kan er niets aan doen dat je partner altijd alles zwart inziet. Maar zich losmaken van de context wil zeggen handelen maar niet reageren. Je mag ten eerste zeker niet meegaand zijn in de negatieve spiraal van negativisme en ten tweede goed beseffen dat pessimisme "besmettelijk" is. Je moet beseffen dat je pessimistische partner vooral negatief is ten opzichte van zichzelf en hij heeft een partner nodig die de positieve kanten in hem/haar kan aantonen en leren ontdekken. Is het te pessimistisch probeer met grote of zelfs extreme positivisme de situatie om te buigen om de "besmettelijkheid" te stoppen en om hen te verstaan en te aanvaarden. Hou steeds in je achterhoofd dat de pessimist, in zijn familiaal verleden, waarschijnlijk nooit is aangemoedigd geweest in zijn handelingen met als gevolg een laag zelfbeeld en een rem op zelfontplooiing.

Een aantal tips om met een pessimistische partner om te gaan

• Als je voelt dat je meegetrokken wordt in het negativisme, snijd het gesprek af en verander van onderwerp.
• Ga er nooit in mee, blijf rustig en blijf realistisch denken.
• Je hoeft niet steeds actief te luisteren
• Vraag naar suggesties om de situatie te verbeteren en moedig hen aan om oplossingen te zoeken. Vraag hen naar de mogelijkheden in de plaats van een lijst met moeilijkheden.
• Steun hen om positief te denken en waardeer hun talenten: ieder gelukte inspanning zal hen meer zelfvertrouwen geven.
• Probeer de negatieve gedachten kritische te analyseren: bespreek in hoever deze negatieve gedachten subjectief zijn en niet verzonnen. Meestal projecteren pessimisten hun angsten en veel van deze angsten zijn dan toch onterecht. Probeer hen duidelijk te maken dat deze gedachten geen projectie zijn van de werkelijkheid.
• Besef dat je niet schuldig bent aan de negatieve spiraal waarin je partner zit.
• Probeer je te beschermen van de negatieve invloed van een pessimistische partner door je te omringen met een positieve omgeving rond jullie. Dat zal jullie beiden helpen om vooruit te geraken.
• Vergeet zelf niet te leven, als je zin hebt om iets te doen, leef voluit.
• Behoud je goed humeur en laat je niet naar beneden halen door de negatieve ingesteldheid van je partner.