Geluk in de liefde

‘En ze leefden nog lang en gelukkig’: is het een sprookje? Ofwel, geluk in je relatie, hoe realiseer je dat? Zeven liefdessprookjes – én de waarheid ontrafeld. Met verrassende uitspraken van deskundigen. Een tijdje geleden kreeg ik een mailtje van een kennis. Haar relatie was (weer) stukgelopen. ‘En toch,’ mailde ze, ‘al ben ik de veertig gepasseerd, ik houd die droom van de ware. Mijn prins met wie ik trouw in mijn prinsessenjurk – voor altijd. Stom hè?’
Welnee. Wie kent dat sprookjesbeeld niet? Misschien is het de krachtigste droom van allemaal: ‘En ze leefden nog lang en gelukkig.’

Daar begint echter de moeilijkheid. Over eeuwige liefde doen tegenstrijdige uitspraken de ronde: ‘Liefde is je hart volgen,’ tegenover: ‘Liefde is stomweg hard werken.’ ‘Liefde heeft geen woorden nodig,’ contra: ‘Communicatie is de kurk waar liefde op drijft.’ Daarom hier zeven liefdessprookjes, ontrafeld door een aantal ‘liefdesdeskundigen’.

1. Sprookje of waarheid: hemelhoge passie = ware liefde?

Voetballer David Beckham zei ooit over zijn echtgenote Victoria: ‘Ik wist dat ik met haar zou trouwen zodra ik haar in een Spice Girls-video zag.’ Heerlijk! Eerlijk gezegd lust ik hier pap van. Passie en roze wolken, aanzwellende violen! Maar… toen kwamen de krantenkoppen over Davids ontrouw. Is die hemelbestormende liefde dan toch een sprookje? Wat zegt hypnopsychotherapeute Charlotte Visch, die regelmatig stellen helpt om hun relatie te verbeteren, of zelfs te redden? Visch: ‘Er zijn vast volwassenen die elkaar al snel herkennen als volwassen maatjes en een solide relatie bouwen. Maar pas op, want in ons binnenste schuilt ook een klein ikje, ons kinddeel, dat gevoelens dat het wil hebben gewoon projecteert. Desnoods op een passant. Alles in hem wat haar niet aanstaat, wordt verdonkeremaand. En zulke relaties zijn gedoemd te mislukken. Op den duur kun je er beter voor kiezen te leren houden van de realiteit. Die passie van het begin is leuk, maar je hebt er uiteindelijk niets aan. Het volwassen besluit dat je na de verliefdheidsfase neemt, is: ik wil niet dat droombeeld, ik ga hem of haar leren kennen, met alle voors en tegens.’

2. Sprookje of waarheid: passie wordt houden van… en dat is het dan?

Dat klinkt mij weer wat te droog. Fase twee, dág passie! Visch: ‘Dat is een misverstand. Ook in de loop van je relatie kun je verliefde gevoelens oprakelen. Praten over hoe leuk het toen en toen was, dat in het nu brengen. De een heeft dat muziekje nodig, de ander dat hotelletje of dat moment. Dat is lol leren scheppen in het liefhebben. Ook in volwassen liefde zit blijheid en enthousiasme.’

Ofwel: passie vormt een goed begin en is later leuk om regelmatig op te rakelen. Maar ook niet méér dan dat.

3. Sprookje of waarheid: geluk weg, jij ook weg?

Ooit moest je van kerk, staat en de buren gewoon samen verder als je eenmaal getrouwd was. Nu kiezen we expliciet voor eigen geluk. Want als je niet meer gelukkig bent, moet je toch ophouden je (en elkaars) leven te verpesten? Het leven is te kort! Linda Waite, schrijfster van The case for marriage, wijst echter op een opzienbarend onderzoeksresultaat: liefst zestig procent van ongelukkig getrouwde stellen die níét opgaven, noemden vijf jaar later hun huwelijk weer ‘heel gelukkig’. Staren we ons dus blind op die eis van constant geluk? Hypnotherapeute Visch: ‘Wel eens, ja. Vaak zijn relaties te redden, hoe moeilijk het er ook uitziet. De hamvraag is of je nog nieuwsgierig bent naar de ander, dingen over zijn gedachten en handelen wilt leren. Zo niet, dan lukt het niet meer. Anders heeft je relatie meer kans dan je waarschijnlijk denkt.’ Ook als je vechtend over straat rolt? Visch: ‘Juist dan. Als jij zegt: “Ik wil helemaal niet scheiden, maar ik vind hem/haar zo’n ontzettende lul/trut!” kan ik daar wat mee. Dan spreekt alleen jouw kinddeel. Jij moet dan even geholpen worden weer een volwassen standpunt in te nemen: de situatie doorbreken, niet meer vervallen in wederzijdse verwijten maar het spel willen zien in je relatie. Lukt dat, dan denk ik dat je negentig procent kans hebt dat het goed komt.’ Negentig procent – wat een score!

4. Sprookje of waarheid: op zeker moment ken je elkaar van haver tot gort?

Hierboven staat: je moet iets over de ander willen léren. Maar na een jaar of vijf weet je toch ongeveer alles? Visch: ‘Dacht je dat? Geestig. Ook na jaren ken je je partner niet. Je kunt tot je tachtigste bijleren! Feit is dat veel stellen ook na jaren de gebruiksaanwijzing van hun relatie niet goed kennen. Of niet weten hoe ze die moeten toepassen. Als je dat alsnog leert, kun je de verschillen oplossen. Daar kan therapie soms goed bij helpen. Ik zou het ontzettend leuk vinden als het hier net zo normaal werd als in de Verenigde Staten om een eigen shrink te hebben met wie je regelmatig overlegt over een levensfase. Bijvoorbeeld in je relatie.’

Een niet zo gebruikelijke, maar interessante relatiehulp dus: wat ‘bijscholing’ af en toe.

5. Sprookje of waarheid: ploeteren moet?

Een relatie is ploeteren. Dat lijkt mij geen sprookje, maar keiharde waarheid. Volgens Charlotte Visch vergeet ik nu echter iets, namelijk het spelelement. Visch: ‘Relaties worden vaak loodzwaar bekeken. Je moet dit, je moet dat, dit mag wel of juist niet. Met al die regeltjes vergallen we het plezier dat je in elkaar kunt hebben.’ Plezier? Compromissen sluiten, ruzies bijleggen: heel nuttig ja, maar léúk? Visch: ‘Toch wel. De hobbels leren nemen ten aanzien van je partner kan ontzettend leuk zijn, want je groeit ervan! In het contact met die ander kun je dingen proberen, uitvinden. Eigenlijk heb je je partner óók nodig om onverwerkte of onbekende kanten van jezelf naar boven te halen. Je hebt heibel, je neemt een time-out en besluit allebei om de beurt die hersenpannen in te zetten om één standpunt tegelijk helder te maken. Vervolgens wordt de situatie duidelijk of ontdek je een nieuwe kant aan elkaar. En dan ben je echt een leuke stap verder.’ Aan je relatie werken, je ontkomt er niet aan. Maar we mogen dat werken dus best wat meer als spel bekijken.

6. Sprookje of waarheid: liefde is onbaatzuchtig?

Liefde is onbaatzuchtig. Logisch toch? Nee, aldus Charlotte Visch: ‘Dit is maar een déél van de waarheid. We zijn van nature egocentrisch. Een gezond overlevingsmechanisme: eerst ik, dan de ander. Alleen vinden we het héél erg om dat uit te spreken. Onterecht. Als we ervoor uitkwamen, kreeg je heel vrije mensen, die tegen elkaar zouden zeggen: “Mijn behoeftes staan voorop, maar ik vind jou zó leuk dat ik ontzettende zin heb om jou op jouw beurt te stimuleren en te helpen met je groei, je wensen en je behoeftes.” Dan geef je omdat je het wilt, spontaan en onbaatzuchtig.’

7. Sprookje of waarheid: liefdeszaken en geldzaken hebben niets met elkaar te maken

Weer een illusie aan diggelen. Nog een berekenende brug verder dan maar: geld. Een taboe, vooral in je ‘wittebroodsweken’. Liefde is géven, niet cijferen! Toch blijkt uit onderzoek dat juist partners die het eens zijn over geldzaken het redden – en dat geld in de top vijf van relatiebrekers staat. Maar verdwijnt het liefdessprookje niet door het afvoerputje als je zulke zakelijke dingen aanhaalt? Psycholoog en mediator Steven Pont schreef het boek Alle liefde is economie. Zijn antwoord: ‘Een beetje wel, dat kan ik niet ontkennen. Maar de kans op oorlog óók. Ik weet uit ervaring: een hoop mensen wensen na het mislukken van hun relatie dat ze geldzaken meteen in het begin hadden geregeld. Het is heel verstandig je gevoelens over zakelijke dingen om te zetten in een uitgesproken wens en daarover te onderhandelen. Dat is geen kille berekening, integendeel. Juist als je het zakelijke aspect geregeld hebt, krijgt de romantiek alle ruimte.’ Ik moet er misschien maar aan wennen: een beetje berekening is gezond.

Eeuwige liefde. Een toverbrouwsel van zoete sprookjes met een korrel zout, en keiharde waarheden met een roze randje. Maar kennis is macht. Met bovenstaande informatie (mits ook echt toegepast!) komt het sprookje een grote stap dichterbij....

Lang en gelukkig – drie concrete tips:

• Kijk af. Van bijvoorbeeld je gescheiden ouders kun je onbewust visies en gedrag hebben aangeleerd die je relatie saboteren. Andermans (goede) relaties zijn studiemateriaal. Wat valt je op aan de gedachten, verwachtingen en handelingen van een stel dat zijn vijfentwintigjarig huwelijksjubileum viert?
• Elkaar helpen bouwt een stevigere relatie. Maar redeneer niet vanuit jezelf als je besluit wat je partner nodig heeft. Het kan best dat jij een slechte werkdag graag van je afpraat, terwijl hij dat liever doet via een potje seks. Vraag eventueel expliciet wat de ander wil. Die nuchtere methode voelt misschien ongemakkelijk, maar werkt het best.
• Verlaat stellingen die je ongewild hebt opgebouwd. Ga je allebei weer kwetsbaar opstellen. Verdediging (cynisme, sarcasme, vechten) is makkelijker maar ook destructiever dan je te laten zien, compleet met verlangens en angsten.

Dit artikel is een geautoriseerde bewerking uit het boek 'Mijn geluk maak ik zelf wel, psychosurvivalgids voor vrouwen' van Astrid Maria Boshuisen, uitgeverij Het Spectrum. Meer lezen? Bezoek de website bij het boek, www.mijngelukmaakikzelfwel.nl, of de Mariawrites Infoteurpagina