Vrienden voor het leven: Wat is een goede vriendschap?
Vriendschappen zijn iets heel speciaals. Vriendschappen moet je koesteren. Dat zijn uitspraken die je vaak hoort. De meeste mensen hebben slechts een paar goede vrienden, dat is vaak al genoeg. Maar wat is nou zo'n goede vriendschap? Waarom is het zo speciaal? En wat is het verschil met andere mogelijke relaties zoals kennissen en geliefdes?
Verschillen in diepte tussen kennissen, vrienden en geliefdes
Kenmerkend van kennissen is dat je meestal alleen de meer oppervlakkige en "perifere" eigenschappen, zoals uiterlijke kenmerken, meningen, opinies, gewoonten, karakteristieke manieren van reageren en dergelijke kent. Bij vriendschappen ken je daarnaast vaak de meer centrale eigenschappen van de ander. Hierbij kun je denken aan waarden, gevoelens, ervaringen, hoe de ander situaties en personen beleeft en hoe de ander over zichzelf denkt (zelfbeeld). Zulke centrale eigenschappen zijn niet zo gauw rechtstreeks zichtbaar en kenbaar vanuit openlijk gedrag. Bij liefde is er eveneens sprake van een vorm van centrale erkenning. Deze gaat echter nog verder dan bij vriendschap, omdat ze méér persoonsaspecten, méér levensdomeinen, méér intimiteit en een vollediger delen van elkaars leefwereld betreft.
Vrienden in voor- en tegenspoed
Wanneer er bij de eerste indruk wederzijdse sympathie is, kan dit uitmonden in een vriendschap. Bij vrienden gaat de persoonlijke betrokkenheid echter veel verder dan van sympathieke kennissen. Voor sympathie geldt dat deze gebaseerd is op vooral positieve eigenschappen die de ander relatief makkelijk tijdens interactie kan leren kennen. Daarentegen, berust vriendschap vaak op een diepergaande kennis en waardering voor elkaar. Een waardering die overeind blijft ondanks negatieve eigenschappen die men ook van elkaar kent, maar van elkaar accepteert of op zijn minst met elkaar kan bespreken.
De herkenning
Vriendschap begint soms met een schok van herkenning, alsof een ander je ineens ziet, zoals je "werkelijk" bent: zoals je jezelf in een bepaalde situatie (bijvoorbeeld als onzeker) beleeft, achter conventies, achter beleefdheden, achter de eigen zelfpresentatie. Of soms begint vriendschap met het merken dat een ander echt om je geeft en met je lot begaan is.
Conflicten en crisissen binnen vriendschappen
Naarmate vriendschap toeneemt, verdiept en verbreedt het contact zich. Verdieping, naarmate men méér van elkaars "binnenwereld" deelt en gedrags- en persoonsaspecten van elkaar leert kennen die normaal gesproken tot de eigen intieme "binnenwereld" behoren, zoals verlangens, angsten, fantasieën en dergelijke. Verbreding, naarmate de vrienden elkaar op meer levensterreinen leert kennen. Daarbij worden gelijkenissen én verschillen geleidelijk steeds duidelijker. Sommige verschillen zijn zo wezenlijk dat ze tot conflicten en crisissen kunnen leiden. Deze hoeven echter geen breekpunt te vormen, zolang er maar waardering blijft voor ieders eigenheid en je kunt afzien van de eis dat de ander net zo moet zijn, denken en voelen als zichzelf. Zulke conflicten en crisissen durven mensen alleen aan te gaan, juist vanwege de ervaring dat je elkaar de moeite waard vindt.
De zelfonthulling
Een belangrijk deel van de interactie tussen vrienden bestaat uit wat men aan elkaar toevertrouwt aan eigen ideeën, gevoelens, belevingen, ervaringen, plannen, verlangens en dergelijke. Dit wordt ook wel zelfonthullingen genoemd. Zelfonthulling is het geven van privé-informatie over zichzelf aan één of meer anderen. Dit kan gaan over wat je persoonlijk ervaren hebt, wat je gefantaseerd of gedroomd hebt, wat je van de toekomst hoopt of verwacht, of wat je op het moment zelf denkt of voelt ten aanzien van andere personen. Uit onderzoek blijkt dat zelfonthulling leidt tot toenemend sympathie en waardering voor elkaar. Echter, te snelle zelfonthulling kan juist angst en afweer oproepen en zal de afstand tussen de betrokkenen eerder vergroten dan verkleinen. Er geldt voor zelfonthulling een wederkerigheidsnorm. We hebben de meeste sympathie en waardering voor hen, die in hun zelfonthulling evenveel of even weinig intimiteit aanhouden als wijzelf. Een gevoel van vriendschap vergroot op zijn beurt weer de wens om meer van zichzelf te laten zien, in het vertrouwen dat de ander er geen misbruik van zal maken.
Vriendschap en persoonlijke ontwikkeling
Belangrijk voor vriendschap is je niet alleen jezelf bloot geeft zoals je bent, maar ook dat je daardoor als persoon gevormd wordt en eigenschappen tot ontwikkeling kan brengen, die daarvóór nog onvermoed waren. Vriendschap kan in elkaar ieders beste kanten wakker roepen. Helaas roepen vriendschappen niet alleen de beste kanten, maar ook de zwakke kanten op. Vrienden zijn er echter om ook deze kanten te accepteren. Deze acceptatie is weer een belangrijke hulp om ook zichzelf te accepteren en een gevoel van eigenwaarde op te bouwen en te verstevigen. Zowel vriendschap als liefde, zijn alleen tussen gelijken mogelijk, in volle vorm, wanneer beiden een hoge mate van zelfwaardering hebben. Zulke diepe zelfwaardering en erkenning van elkaar als persoon vormen een belangrijke overwinning op de eenzaamheid.
© 2009 - 2024 Indiaan1984, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Kost liefde vrienden?Over het algemeen kost een nieuwe liefde je twee vriendschappen. Hoeveel intieme vriendschappen heeft een mens? Waarom i…
De warmte van ware vriendschapIedereen verlangt naar gezonde vriendschapsrelaties. Een goede vriend geeft steun in moeilijke tijden en inspireert om v…
Bronnen en referenties
- Remmerswaal, J. (2004). Handboek Groepsdynamica: Een inleiding op theorie en praktijk (7e druk). Soest: Uitgeverij H. Nelissen.