Scheiding: tips voor de verwerking

Als het niet lukt een oplossing te vinden voor huwelijks- en gezinsproblemen, mondt dit helaas vaak uit in een scheiding. Veel mensen ondervinden aanzienlijke problemen, wanneer ze hun partner, om wat voor reden dan ook, moeten laten gaan. Deze problemen doen zich in verhevigde mate voor bij een scheiding en leiden tot grote stress: er is maar één factor die meer stress oproept, namelijk het overlijden van een partner

Scheiding, wat nu?

Bij een scheiding moeten mensen leren afscheid te nemen van elkaar. Dit geldt zowel voor degene die het besluit heeft genomen bij de ander weg te gaan, als bij de partner die het min of meer overkomt. Wat betreft de verwerking van de scheiding zit hierin een wezenlijk verschil: degene die het besluit heeft genomen zit al een stuk verder in het proces van de ander loslaten. Bij de scheidingsgevallen waarbij beide partners het besluit hebben genomen elkaar te verlaten, zal dit proces gelijk verlopen. Daarnaast is de manier waarop men uit elkaar gaat van belang voor het goed verwerken van een scheidng: als de scheiding veroorzaakt wordt doordat een derde in het spel is en deze liefdesaffaire de uiteindelijke reden gaat worden voor de scheiding, kan er meer emotionele lading op de scheiding zitten. Hierdoor zal er voor beiden partners meer stress ontstaan.

Afscheid nemen

Wanneer een partner hoort dat de ander hem of haar gaat verlaten, kan er een crisis ontstaan: vooral wanneer de situatie leidt tot apathie en aanhoudende neerslachtigheid. Wat hier meestal achter zit zijn gevoelens van angst en verlatenheid, het niet verwerkte verdriet kan leiden tot depressie. Elk verlies roept gevoelens van rouw op. Hoe heftig dit wordt ervaren, hangt af van het belang dat iemand hecht aan degene die hij of zij verloren heeft.
Elk proces van een scheiding omvat twee fasen:

• In de eerste fase moet de partner accepteren dat de scheiding een feit is: en dat het geen zin heeft zich bezig te houden met de gedachten over hoe het allemaal zou kunnen of had moeten zijn. Het beste kan de partner zich overgeven aan de gevoelens van verdriet en teleurstelling, zo krijgt het rouwproces ruimte.
• In de tweede fase moet er een wederopbouw van de persoonlijkheid plaatsvinden. Vooral het zelfvertrouwen heeft een deuk opgelopen en het vertrouwen naar een toekomstige partner zal weer langzaam moeten worden opgebouwd.

Problemen bij het verwerken van een scheiding

Emotionele problemen ontstaan vooral wanneer degene die wordt verlaten eisen gaat stellen:

• ' Dit had nooit mogen gebeuren '
• ' Zij moet bij me blijven '
• ' Dit is niet eerlijk '

Door dergelijke irrationele gedachten gaat iemand een hekel krijgen aan degene die hem heeft verlaten en liefde slaat al gauw om in haat. De emotie woede zit dan als het ware verpakt in deze gedachten en kan niet meer vrij stromen.
Pas wanneer deze gedachten tijdig worden onderkend, is de kans groot dat gevoelens van angst en verlatenheid binnen een acceptabele periode beheersbaar worden.
Voor een goede verwerking is het noodzakelijk dat de partner inziet dat de emotionele problemen tijdelijk zijn.
Problemen ontstaan vaak ook, doordat mensen al vrij snel na het verlaten in een scheidingsprocedure verwikkeld zijn en geen onderscheid meer kunnen maken tussen de praktische en emotionele aspecten van de scheiding.

Voorbeeld scheiding:

Een echtpaar met twee jonge kinderen. De vrouw heeft om emotionele redenen een scheidingsprocedure in gang gezet. Ze is vastberaden, want ze houdt van een andere man. Haar echtgenoot legt zich niet neer bij haar keuze te willen scheiden en gaat in alles, maar dan ook in werkelijk alles dwarsliggen. Hij eist bijvoorbeeld dat de kinderen aan hem worden toegewezen en dat hij het financieel ook niet gaat trekken.

Onderscheid maken tussen praktische- en emotionele aspecten

Wanneer het onderscheid tussen praktische - en emotionele aspecten van een scheiding niet gemaakt kan worden, doordat de partner volledig in zijn of haar emotie vastzit, is het aan te raden een RET - therapeut te consulteren.
Een RET - therapeut kan in deze fase de partner laten spiegelen met iemand die hetzelfde probleem heeft en hem vragen wat hij zou adviseren als zo'n iemand met hetzelfde probleem bij hem zou komen voor hulp. De cliënt leert hierdoor afstand te nemen van zijn eigen problemen, waardoor zijn woede verandert in teleurstelling en eventueel acceptatie.
Wanneer vervolgens de gemoederen bedaard zijn, kan de therapeut op zoek gaan naar de irrationele ideeën die de partner erop nahoudt en deze gaan aanvechten.
Daardoor zullen de emotionele problemen verder worden opgelost en kan de partner zich gaan wijden aan de praktische kanten van de scheiding.

Irrationele ideeën bij een scheiding

Volgen hieronder de meest voorkomende irrationele ideeën bij een scheiding en daarnaast de rationele gedachtengang ( de positieve benadering )

• Ik kan niet verder leven zonder haar, bovendien ben ik te oud voor dit soort toestanden. → Dit is een moeilijke tijd voor me, moeilijk, maar niet onmogelijk.
• Hoe kan ze mij dit aandoen, na alles wat ik voor haar heb gedaan? → Ik heb veel geïnvesteerd in deze relatie. Ik heb altijd gehoopt dat we bij elkaar zouden blijven. Het heeft helaas niet gewerkt.
• Ik ben een mislukkeling. → In deze relatie is het mij niet gelukt er iets blijvends van te maken, maar dat maakt me nog geen mislukkeling.
• Ik zal nooit meer iemand vinden zoals zij. → Geen hand vol, maar een land vol. Iedereen heeft fouten en gebreken, ook zij.
• Alle vrouwen zijn hetzelfde, ze zijn geen van allen te vertrouwen. → Wat ik nu heb meegemaakt met deze vrouw, betekent nog niet dat ik dat altijd zal moeten meemaken met alle andere vrouwen. Ik moet me openstellen voor eventuele nieuwe partners. Misschien vind ik er wel een die beter bij me past.
• Het is een schande om te scheiden. Er is niets ergers dan de naam te hebben gescheiden te zijn. → Het is mogelijk dat sommige mensen mij zullen laten vallen omdat ik gescheiden ben. Maar het is en blijft mijn leven. Mensen die werkelijk nadenken, zullen mijn beslissing respecteren.

Tot besluit, na de scheiding

Meestal gaan mensen die gescheiden zijn na een jaar of twee jaar weer op zoek naar een nieuwe partner. Daarbij kunnen zich problemen voordoen. Zo kunnen mensen erg geschrokken zijn van de pijn die ze hebben gevoeld bij de scheiding en niet meer aan een andere relatie durven te beginnen. Het is zinvol om tegen deze mensen te zeggen dat ze het al eens hebben meegemaakt en nog steeds in leven zijn. Een garantie willen hebben dat de volgende relatie zonder pijn zal zijn is een irrationele gedachte.
Het vinden van een goede partner kost tijd en ruimte en is in dit verband goed te vergelijken met het zoeken naar een goede kandidaat voor een vacature, waarbij ook niet de eerste de beste wordt aangenomen.