De eerste homoseksuele relaties

Voor degenen die gaan experimenteren met homoseksuele relaties, is dit vaak een bevrijdende en opwindende ervaring. Aan de andere kant melden zij ook dat er een aanzienlijke aanslag wordt gepleegd op het zelfvertrouwen. Met het begrip als ‘trouw’ bijvoorbeeld wordt heel anders omgegaan dan in een heteroseksuele relatie veelal het geval is. Het aangaan van een partnerrelatie is een waagstuk op zichzelf. Het is een sprong in het diepe, die- zeker in het begin - twijfel en onzekerheid met zich meebrengt. Wanneer de relatie daarbij nog van homoseksuele aard is, is er begrijpelijkerwijs des te meer reden tot bezorgdheid.
Homoseksualiteit wordt nog steeds omringd door taboes; men maakt er grappen over en in het ergste geval kijkt men op homoseksuelen neer. Toch is het vermeldenswaard dat men vandaag de dag al heel wat toleranter tegenover deze groep van mensen staat dan zo'n twintig jaar geleden. In veel landen ligt er ook niet langer een wettelijk verbod op seksuele omgang in deze zin.

De eerste homoseksuele contacten

Mensen met een homoseksuele geaardheid zullen zich veel minder geïsoleerd voelen wanneer zij eenmaal deel uitmaken van een groep gelijkgeaarde mensen. Over het algemeen zijn homoseksuelen bijzonder sociaalvoelend en verwelkomen zij maar al te graag nieuwkomers binnen hun groep. Zoals iedere minderheidsgroepering kent ook die der homoseksuelen een eigen gedragscode, waardoor de nieuwkomer zich nog meer een buitenstaander voelt en zijn of haar onzekerheid wordt versterkt. Dit probleem is niet gemakkelijk op te lossen. De nieuweling zal toch de stap moeten wagen. Hij (of zij) dient zich bewust te zijn dat het op zichzelf niet gemakkelijker is vriendschappen te sluiten met ‘normale’ dan met homoseksuele mensen. Als hij dit eenmaal inziet, zal hij tot de ontdekking komen dat een eerste homoseksuele partnerrelatie een bevrijdende uitwerking kan hebben.

Een dergelijke relatie houdt natuurlijk ook - en meestal vooral - seksuele omgang met de partner in. Men dient zich hier te hoeden voor al te omvattende fantasieën over zo’n ‘verkennende’ seksuele ontmoeting: zoals in iedere seksuele relatie, zullen ook in de relatie tussen twee partners van dezelfde sekse het wederzijds vertrouwen en het zelfvertrouwen moeten groeien. Gebrek aan ervaring op seksueel gebied kan in elke relatie aanleiding geven tot gevoelens van minderwaardigheid. Het is aan de ervarener partner om hierop adequaat in te spelen. Een dergelijke eerste seksuele ontmoeting is zeker niet voorbehouden aan jeugdigen: de praktijk leert dat tal van mensen hun ‘natuurlijke’ gevoelens onderdrukken en soms zelfs een intieme relatie aangaan met iemand van het andere geslacht, in de hoop dat ze kunnen wennen aan een heteroseksueel leven. Anderen komen pas tot het besef dat ze homoseksueel zijn, wanneer ze op latere leeftijd, bij toeval, merken dat ze voor iemand van het eigen geslacht meer dan gewone belangstelling hebben.

Ronald was vijfenveertig toen hij tenslotte de knoop doorhakte en inging op een advertentie waarin iemand een homoseksuele vriend zocht. Tot dan toe had hij altijd kortstondige, onbevredigende relaties gehad met vrouwen. Na een langdurige gesprekstherapie was hij uiteindelijk terechtgekomen bij een groep van gelijkgeaarde mensen. Daar kwam hij langzamerhand bij van de 'schok' dat hij homoseksueel bleek te zijn. Toch bleef de overgang van 'gewone' vriendschap naar seksuele omgang voor hem een probleem.

Voor een nieuwkomer van zijn leeftijd leek de wereld van homoseksuelen louter uit jongeren te bestaan. Ronald werd hierdoor afgeschrikt: de gedachte dat hij iemand zou moeten vertellen dat hij op seksueel gebied totaal onervaren was, vervulde hem met afgrijzen. Heel toevallig, ontmoette hij Wim, die eveneens de veertig, gepasseerd was en zich, na een verbroken relatie, heel ellendig voelde. Wim was op seksueel gebied wel ervaren, Ronald niet. Maar spoedig bleek dat dit geen enkel probleem was: naarmate Ronalds zelfvertrouwen toenam, speet het hem des te meer dat hij er zolang over had gedaan voordat hij zichzelf durfde te kennen dat hij homoseksueel was.

Omgang tussen homoseksuelen

Gewoonlijk duurt het niet lang voordat homoseksueel geaarde mensen in een relatie seksuele omgang hebben. Vaak gebeurt dit reeds bij de eerste ontmoeting, met als gevolg dat men elkaar eerder lichamelijk dan persoonlijk leert kennen. De seksuele omgang met nu eens deze en dan weer gene wordt in veel gevallen een gewoonte en staat de ontwikkeling van een duurzame relatie in de Dit wordt door maar weinigen als een probleem ervaren; meestal vindt men het voldoende om deel uit te maken van de ‘groep’, waar men bevrediging vindt voor de seksuele behoefte en waar men wordt behoed voor de eenzaamheid. Degene die door middel van vluchtige avontuurtjes verwacht de ideale partner te ontmoeten, kan daarentegen teleurgesteld worden.

De homoseksuele leefgemeenschap

Na een toevallige ontmoeting besloten Gerard en Paul te gaan samenwonen. Ze vonden een etage in een huis met uitsluitend homoseksueel geaarde mensen en de praktijk wees uit dat ze een uitstekende beslissing hadden genomen. Na een poosje ontdekten ze nog een ander voordeel van het leven binnen de homoseksuele leefgemeenschap: er stond veel minder spanning op de relatie nu ze zoveel samen waren. Op een avond had Gerard te veel gedronken en verdween samen met Jos, een man die bij hen in huis woonde, in de slaapkamer. Paul was woedend en wilde al bijna met Jos op de vuist, toen Peter hem voorstelde om in de gegeven situatie dan maar met hém de nacht door te brengen. Paul liet zich gemakkelijk overhalen: hij had hier en daar horen vertellen dat Peter op seksueel gebied nogal wat ervaring had. De volgende ochtend voelde Gerard zich beschaamd, maar Paul lachte hem ontspannen toe. Gerard begreep eerst niets van zijn houding, totdat Paul hem de zaak uitlegde. De volgende nacht waren ze weer samen, dichter bij elkaar dan voorheen.

Hoe moet de omgeving worden ingelicht?

Wie een homoseksuele relatie aangaat, zal vroeg of laat niet alleen zijn vrienden maar ook zijn ouders over zijn nieuwe manier van leven dienen te informeren. Wat gebeurt er bijvoorbeeld wanneer men wordt gevraagd iemand mee te brengen naar een feestje?

Ook hier is de oplossing niet eenvoudig. Belangrijk is dat men van tevoren beoordeelt hoe tolerant de omgeving staat tegenover homoseksualiteit. Is de verwachting dat men het vrij licht zal opnemen, dan lijkt het verstandig er eerlijk voor uit te komen en de mensen niet in verlegenheid te brengen door de partner onaangekondigd mee te nemen. In eerste instantie kan men meestal volstaan de beste vriend in te lichten en aan hem te vragen anderen te informeren. Veel mensen maken de - begrijpelijke - fout op dramatische wijze te vertellen welke wending hun leven genomen heeft. Dit is voor alle partijen een onaangename ervaring.

Wanneer men verwacht dat bijvoorbeeld de collega’s op het werk op de mededeling negatief zullen reageren, kan het raadzaam zijn wat langer te wachten alvorens hen in te lichten. Men moet in alle gevallen aanstootgevend gedrag vermijden. Mensen die duidelijk homoseksueel gedrag moeilijk kunnen tolereren, kunnen het meestal wel aanvaarden als beide partners zich discreet gedragen. Ouders vormen een ernstiger probleem. Vroeg of laat moeten ook zij het te weten komen. En mensen van de oudere generatie hebben nu eenmaal niet het voordeel gehad geboren te zijn in een tijd waarin open over seksuele aangelegenheden werd gesproken.

Steven en Kees ontdekten dit toen ze een nacht in het huis van de ouders van Kees doorbrachten. Zij waren op de hoogte van de geaardheid van hun zoon, maar hadden er duidelijk moeite mee om Steven als zijn partner te beschouwen. Aan het einde van de middag was de vader van Kees eindelijk zover dat hij, tijdens de maaltijd, voor het eerst met Steven enkele woorden kon wisselen. Sindsdien ging het steeds gemakkelijker en later op de avond nuttigden de drie mannen iets in het plaatselijk café. Helaas bedierf Kees zelf alles door aan het einde van die avond te zeggen: ‘Nou, dan gaan we maar eens naar bed. Welke kamer, moeder?’ Begrijpelijkerwijs had de moeder van Kees aangenomen dat de beide mannen in afzonderlijke kamers zouden slapen. Door die ene opmerking was de sfeer die volgende ochtend slechter dan aan het begin van hun bezoek.

Al deze spanning was niet nodig geweest wanneer Kees en Steven begrepen hadden dat het al moeilijk genoeg is voor ouders om te aanvaarden dat hun kinderen anders geaard zijn dan zijzelf en dat het een uiterste inspanning vergt om dit ook nog onder hun eigen dak te tolereren.

Jaloezie

Jaloezie is een van de meest voorkomende oorzaken van de breuk in een eerste homoseksuele relatie. De jonge homoseksueel, die een nieuwe wereld binnengaat, is onkundig van de ‘gemakkelijke’, ‘losse’ houding die men tegenover elkaar aanneemt en schrikt meestal hevig wanneer hij tot de ontdekking komt dat zijn partner er geen enkel probleem van maakt om met een ander te slapen.

Het is een harde toets voor de homoseksuele vriendschap, en er zijn slechts twee mogelijke oplossingen: verbittering en verwijten óf aanvaarding. Dit mag nogal hardvochtig klinken, maar het is beter dat men zich van tevoren bewust is van de omgangsvormen en normen binnen de homoseksuele leefgemeenschap, dan dat men er naderhand door verrast wordt. Iemand die sterk genoeg is om deze normen te aanvaarden, zal ervaren dat de eerste homoseksuele relatie toch betrekkelijk gemakkelijk kan overgaan in een homoseksuele vriendschapsrelatie.

Hechte vriendschap is juist bij uitstek de basis voor elke partnerrelatie tussen mensen van eenzelfde sekse, meer nog dan wederzijdse afhankelijkheid die in heteroseksuele relaties vaak zo’n grote rol speelt. Mannen - maar ook vrouwen - zijn in een homoseksuele relatie vaak uitermate trots op de emotionele rijpheid en ervaren de eigen onafhankelijkheid als een weldaad.