Sekseverschillen in seksueel gedrag. Gevolg van evolutie?

Mannen en vrouwen verschillen in seksueel gedrag. Mannen hebben minder moeite met seksuele avontuurtjes dan vrouwen. Verder zijn mannen vaak competitiever dan vrouwen bij het ‘versieren’ van een persoon waarin ze geïnteresseerd zijn. Volgens de ‘theory of parental investment’ is dit een gevolg van het verschil tussen mannen en vrouwen in de investering die nodig is om zichzelf voort te planten. Mannen kunnen zich in een paar minuten voortplanten, terwijl dit voor een vrouw minstens negen maanden

De theorie van ouderlijke investering

De mogelijke gevolgen van een seksuele escapade zijn bij zoogdieren sterk verschillend voor mannelijke en vrouwelijke dieren. Voor alle zoogdieren geldt dat de wijfjes intern bevrucht worden en de nakomelingen gedurende een bepaalde tijd in zich dragen. Verder zijn de meeste zoogdieren na de geboorte afhankelijk van de melk van hun moeder. Bovendien maken mannelijke zoogdieren vele malen meer voortplantingscellen aan dan vrouwelijke, die het met een vast aantal moeten zien te redden. Dit geldt dus ook voor mensen. Volgens de ‘theory of parental investment’, of ‘ouderlijke investering theorie’ zorgt dit verschil in kosten en investering in nakomelingen voor een verschil in seksstrategieën en partnerkeuze tussen mannen en vrouwen (1).

De investering van de vrouw, en haar beperkte hoeveelheid voortplantingscellen, is in de loop van de evolutie als iets zeer kostbaars beschouwd. Om deze reden was het voor vrouwen van groot belang om hier zuinig mee om te springen. De keuze van een partner was dus iets waar ze goed over na moesten denken. Deden een vrouw dat niet, dan liep ze het risico om zich minder succesvol voort te planten, of om haar nakomelingen te verliezen. In de evolutionaire geschiedenis lagen er overal gevaren op de loer, en de bescherming en verzorging van kinderen door een man was van cruciaal belang.

Omdat mannen in de loop van de evolutie in principe een vrouw konden bevruchten in enkele minuten en dan ervandoor konden gaan, hoefde een kortstondige seksuele interactie niet te betekenen dat ze een veel tijd en moeite moesten investeren. Ze konden er in tegenstelling tot vrouwen voor kiezen om na deze interactie hun heil bij nader inzien elders te zoeken. Het is zelfs zeer waarschijnlijk dat het voor mannen een succesvolle strategie was om zoveel mogelijk vrouwen zwanger te maken, al hadden de nakomelingen die een man aan hun lot over liet wel een kleinere kans op overleven zonder zijn bescherming.

Dit verschil in overwegingen die mannen en vrouwen moesten maken heeft er volgens de ouderlijke investering theorie voor gezorgd dat er tussen de seksen verschillende voortplantingsstrategieën werden gehanteerd.

Evolutietheorie

Volgens de evolutietheorie worden eigenschappen die zorgen voor meer succes bij de voorplanting en het overleven van het individu en zijn of haar nakomelingen, versterkt binnen de soort. Omdat deze eigenschappen opgeslagen liggen in de genen, en de succesvolle genen vaker worden doorgegeven dan de minder succesvolle, worden zo gunstige eigenschappen steeds dieper geworteld in het genetisch materiaal. Dit is volgens de theorie van ouderlijke investering ook het geval geweest met de seksstrategieën van mannen en vrouwen.

Enerzijds hadden vrouwen die zeer selectief waren in het kiezen van een partner (waarbij ze goed keken naar de betrouwbaarheid, trouw, fitheid en andere belangrijke eigenschappen van de man) meer kans op kinderen die lang genoeg overleefden om zichzelf voort te planten dan vrouwen die minder selectief waren. Hun genen werden dus vaker doorgegeven binnen de soort. Hierdoor werd de hoge selectiviteit bij partnerkeuze van vrouwen steeds meer versterkt als karaktereigenschap.

Anderzijds was het voor mannen gunstig om meerdere vrouwen zwanger te maken. Ook al had een man een vaste partner bij wie hij al nakomelingen had, dan nog verhoogden seksuele escapades met andere vrouwen de kans om zijn genen door te geven. De neiging om zo veel mogelijk vrouwen zwanger te maken zal hierdoor ook steeds dieper geworteld zijn in de genen van de man.

Verder zorgde de behoudendheid van vrouwen wat seks betrof ervoor dat mannen erg competitief moesten zijn om hun rivalen voor te zijn en af te troeven. De meest competitieve mannen plantten zich dus vaker voort dan de minder competitieve, op die manier hun genen in stand houdend.

Een aangeboren neiging is geen excuus om vreemd te gaan

Veel mensen voelen grote weerstand tegen dit soort theorieën, omdat ze denken dat het ongewenst gedrag zoals vreemdgaan goedpraat. Dit is niet het geval. De aanwezigheid van een eigenschap hoeft in geen geval te betekenen dat hiernaar gehandeld dient te worden. Het verklaart hooguit de neiging die veel mannen hebben. Juist het kennis nemen van dit soort informatie kan mannen bewust maken van de oorzaak van hun neigingen, en zo zorgen dat ze deze neigingen rationeel benaderen en kunnen bedwingen.

Vrijblijvende seks vandaag de dag

Dankzij moderne voorbehoedsmiddelen kunnen mannen én vrouwen nu vrijblijvende seks hebben zonder dat er een groot risico op zwangerschap hoeft te zijn. De onderliggende seksuele psychologie van de mens die ontstaan is in miljoenen jaren evolutie blijft bestaan ondanks deze moderne ontwikkelingen. Mannen zullen dus overwegend competitiever blijven, en eerder in zijn voor seksuele avontuurtjes dan vrouwen.