Bijna-doodervaring: positief of negatief?

Een bijna-doodervaring, ook wel BDE genoemd, is een heel bijzondere ervaring die kan optreden als je op het randje van de dood komt te staan. Deze ervaring kan zowel positief als negatief zijn. Voor de ene zijn het reële ervaringen, die bepalend zijn voor het verdere verloop van je leven. Anderen doen ze af als hallucinaties en dromen.

Bijna-doodervaring

Sommige mensen kunnen balanceren op het randje van de dood als gevolg van een levensbedreigende situatie. In de meeste gevallen zijn ze heel even klinisch dood. Klinisch dood betekent dat er geen teken van leven meer is. In de tijd van het klinisch dood zijn, kan een heel speciale ervaring optreden. Deze ervaring noemen we een bijna-doodervaring of BDE. Dit begrip is afgeleid van de Engelse uitdrukking ‘Near-death experience’.

Positieve ervaringen

Heel wat mensen zouden al zo een bijna-doodervaring gehad hebben. De meesten ervaren deze bijzondere gebeurtenis als heel positief: het gevoel van een oneindige liefde omgeven door een heel groot wit licht.
Mensen treden uit hun lichaam en kijken vanuit een andere dimensie naar hun roerloze lichaam. Ze zien hoe hulpverleners met hun lichaam bezig zijn. Al heel gauw beseffen ze dat zij dat zijn. De meesten zien zichzelf in een zwarte tunnel. Aan het einde van die tunnel is een wit licht. Men wordt op een heel grote snelheid naar het licht toegezogen. Het licht is heel zacht, mooi en warm maar je kunt het niet beschrijven. Op het moment dat je naar het licht wordt toegezogen, ervaar je een gevoel van zeer grote liefde, helemaal niet te vergelijken met de liefde die men op aarde kan voelen. Een gevoel van totale gelukzaligheid. Voor velen onder hen is dit een heel bijzondere ervaring die soms een leven kan veranderen.
Anderen spreken dan over wezens, met een min of meer menselijke gedaante, die naar je toe komen gegleden.
Bij een bijna-doodervaring (wanneer je tijd eigenlijk nog niet is gekomen) is het alsof een hand je terugduwt waardoor men als het ware terug in zijn eigen lichaam glijdt.

Negatieve ervaringen

Een speciale categorie zijn de ‘hel-ervaringen’ of de ‘negatieve’ bijna-doodervaringen. Sommige mensen krijgen ook zwarte visioenen, scenes uit de hel. Sommige ervaringen zijn angstaanjagend. Deze ‘negatieve’ ervaringen komen veel minder voor dan de ‘positieve’. Meestal worden deze ervaringen niet verteld omdat men dan alles herbeleeft, wat voor de meesten een nachtmerrie is. Toch kan de uitwerking van zo een ‘hel-ervaring’ positief zijn als men een goede begeleiding heeft. In Zwitserland is een centrum waar men dergelijke ervaringen kwijt kan.

Raymond Moody

Raymond Moody, een Amerikaanse filosoof en psychiater, gebruikte deze term voor het eerst. In 1975 publiceerde hij een groot aantal van deze getuigenissen in zijn boek ‘het leven na het leven’. Dit boek kende een heel groot succes. De belangrijkste reden van dit succes schrijft hij zelf toe aan het feit dat het boek ons hoop brengt. Hoop dat je na de dood in een andere wereld je te vroeg gestorven geliefden zult terugzien. Al heeft hijzelf toe dat een bijna-doodervaring geen bewijs is dat er leven na de dood zou zijn.

Hallucinaties?

De meeste dokters hechten echter geen geloof aan deze bijna-doodervaringen en doen deze af als klare onzin. Bijna-doodervaringen komen voor als de hersenen te weinig zuurstof hebben gekregen tijdens een korte of langere periode. Op dat ogenblik is de patiënt niet meer volledig bij bewustzijn en kan hij heel speciale dingen meemaken. Die ervaringen zijn meestal weinig gestructureerd, dus een hallucinatie of droom. Het is nog maar de vraag of het medisch personeel naar het verhaal van de patiënt wil luisteren als hij uit de coma komt.
Toch is er een medisch team in Nederland dat wel geloof hecht aan deze verhalen. Dit medisch team heeft, onder leiding van cardioloog Pim van Lommel, een grootschalig onderzoek gevoerd naar bijna-doodervaringen bij mensen die een hartstilstand hadden gekregen. De resultaten van dit onderzoek werden gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift ‘the Lancet’. Van alle onderzochte patiënten was er 18 % die een bijna-doodervaring hadden gekregen. Wat de onderzoekers tevens heeft verrast, is de universele dimensie van het fenomeen. Geen enkele factor (noch medisch, noch persoonlijk) bepaalt wie een bijna-doodervaring kan krijgen.
Volgens de cardioloog is de huidige visie van de artsen te beperkt om dit verschijnsel te kunnen verklaren. Misschien valt ons bewustzijn niet altijd samen met het functioneren van de hersenen. Misschien kan het ook los van ons lichaam ervaren worden.