Yogahoudingen – savasana (lijkhouding)

Savanasa is een klassieke en fundamentele ontspanningsoefening. Een yogahouding die in het teken staat van herstel, waarbij u alle spierspanningen loslaat. Zodra u de ledematen, hals en schouders ontspant, ervaart u dat als zwaarte. Vergelijkbaar met de zwaarte enkele seconden voordat u in slaap valt. Bij savasana gaat het erom bewust hetzelfde gevoel in het hele lichaam op te roepen. Deze meditatieve ontspanning gaat gepaard met een weldadig warmtegevoel, omdat de bloedvaten van vooral de huid open gaan staan.

Inhoud

• Oorsprong van savasana (lijkhouding of dodenhouding)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidseffecten van savasana (lijkhouding of dodenhouding)
• Therapie

Oorsprong van savasana (lijkhouding of dodenhouding)

Savasana wordt ook wel mrtasana genoemd, afgeleid van het Sanskriet-woord mrt dat 'lijk' betekent. Asana is een ander woord voor '(zit)houding' en vormt de derde fase van het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras). In deze klassieke yogahouding – de dodenhouding of lijkhouding uit de hatha-yoga – imiteert u een lijk als metafoor voor volledige ontspanning, die echter bewust geleid wordt en niet door bijvoorbeeld slaap of uitputting. Dat is ook de reden dat deze houding – als men het goed wil doen – moeilijker is dan het lijkt.

Techniek

Zorg ervoor dat u op een tochtvrije plek ligt in een kamer die niet fel verlicht is, eventueel op een deken of yogamat.

1. Ga op de rug liggen. De handen losjes naast het lichaam, de handpalmen naar boven gericht. Plaats de voeten dicht bij elkaar, maar de hielen mogen elkaar niet raken.
2. Doe de ogen dicht.
3. Concentreer u op de ademhaling. Adem telkens langzaam en diep uit, waarbij de ademhaling steeds verfijnder en onmerkbaar wordt. Beschouw de adem in dat opzicht als een zijden draad, die bij elke schokkerige ademteug onherroepelijk breekt.
4. Ontspan de onderkaak, de tong en de oogleden. Daarna ontspant u de rest van het lichaam, van boven naar beneden en terug. Uiteindelijk zal een zwaar gevoel in het hele lichaam postvatten en krijgt u de indruk dat uw lijf 'daar maar ligt' en u alleen uit een vederlichte ademhaling bestaat.
5. Blijf 15 tot 20 minuten in deze houding. Adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
6. Combineer savasana eventueel met savasana II.

Aandachtspunten

Voor degenen die het moeilijk vinden om de spieren simpelweg te ontspannen door eraan te denken, is er het volgende trucje bedacht. Span de betreffende spieren – bijvoorbeeld van een hand – door ze eerst aan te spannen, te strekken, en ze daarna tijdens een uitademing te ontspannen. Doe dat bij de spieren van alle lichaamsdelen: de benen, de voeten, de armen, de handen, het hoofd, de hals, de schouders en de romp.

Hypnose
Probeer tijdens het aanspannen van de betreffende spieren de rest van het lichaam ontspannen te houden. Na verloop van tijd wordt ontspannen liggen in savasana steeds makkelijker. Uiteindelijk kunt u het op commando, alsof u uzelf hypnotiseert. Doe deze yogaoefening eventueel voor het naar bed gaan. U zult dan moeiteloos in slaap vallen.

Uitwerking

Tal van klassieke hatha-yoga-geschriften vermelden de weldadige uitwerking van savasana, waaronder de Gheranda-samhita: 'Plat op de rug liggen, als een lijk, wordt ook wel mrtasana (savasana) genoemd. Op de juiste wijze uitgevoerd verjaagt deze yogahouding vermoeidheid en verstilt de wervelingen van de geest.'

Verstilde gedachten
Zoals vermeld zal in savasana het gevoel van zwaarte vanzelf komen, dus zonder suggestieve bevelen. Het geeft een gevoel van vrijheid, terwijl u zich hebt losgemaakt van het lichaam. Alsof het lichaam slaapt en u zich daar op wonderlijke wijze van bewust bent. Gedachten verstillen, het gemoed wordt kalm. Ook heeft savasana een heilzame uitwerking op de ogen en hersenen.

Gezondheidseffecten van savasana (lijkhouding of dodenhouding)

De gezondheidseffecten van savasana bestaan vooral uit de ontspanning van lichaam en geest. Aldus krijgen alle organen rust. Spanningen en verkrampingen verdwijnen, de bloeddruk daalt. Uit savasana komen is als ontwaken uit een verkwikkende slaap. Deze ontspanningsoefening is ook een uitstekende voorbereiding op meditatie.

Therapie

Volgens de yogahandboeken heeft savasana een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Bloedarmoede (anemie).
• Hoge bloeddruk.
• Benauwdheid.
• Angina pectoris.
• Diabetes.
• Vermoeidheid.
• Hoofdpijn.
• Nervositeit, rusteloosheid, stress.
• Slapeloosheid.

Lees verder

• Geschiedenis van yoga – hatha yoga
• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Savasana (lijkhouding) – de ideale yoga-ontspanningsoefening
• Yogahoudingen – savasana II (lijkhouding)