Yogahoudingen – siddhasana (voltooide houding)

Siddhasana wordt ook wel de volmaakte, perfecte of voltooide houding genoemd. Deze asana is ideaal om in te mediteren. In de Hatha Yoga Pradipika, een van de beroemdste klassieke yogahandboeken, staat met stelligheid geschreven: 'Wie siddhasana machtig is, zal geen andere asana's meer nodig hebben'. Van de vier klassieke meditatiehoudingen is siddhasana dan ook de meest krachtige. Volgens de yogafilosofie zuivert deze asana de 72.000 energiebanen of nadi's in het lichaam. De yogameesters (siddha's) van weleer gingen liever in siddhasana dan bijvoorbeeld in padmasana (lotushouding) tijdens hun meditaties. Door de eeuwen heen is deze meditatiehouding verweven met mystiek en er worden tal van krachten aan toegeschreven, zoals het wekken van de kundalini (slangenkracht) aan de basis van de wervelkolom.

Inhoud

• Oorsprong van siddhasana (volmaakte of voltooide houding)
• Techniek
• Aandachtspunten
• Uitwerking
• Gezondheidsvoordelen van siddhasana (volmaakte, perfecte of voltooide houding)
• Therapie

Oorsprong van siddhasana (volmaakte of voltooide houding)

Het Sankriet-woord siddha kent nogal wat betekenissen, zoals 'volleerd meester', 'adept' en 'profeet'. Gorakshanatha wordt als de stichter van hatha-yoga gezien. Hij zou twee werken op zijn naam hebben staan: de Hatha Yoga en de Goraksha-samhita. Zijn leraar zou Matsyendranatha zijn geweest, een van de 84 'volmaakten' of 'siddha's'. Een siddha wordt beschouwd als een heilige, een rein persoon die over tal van bovennatuurlijke krachten (siddhi's) beschikt. Krachten die hij inzet voor het welzijn van alle mensen.

Yoga
Siddhasana is verweven met yoga, getuige de vele uitspraken in de eeuwenoude Indiase yogahandboeken, waaronder de Hatha Yoga Pradipika. Siddhasana zou bijvoorbeeld de '72.000 nadi's grondig reinigen'. En wie gedurende '12 jaar siddhasana beoefent, verkrijgt alle siddhi's' (bovennatuurlijke krachten). Volgens de Gheranda-samhita leidt siddhasana op een natuurlijke manier tot samadhi (verlossing, bevrijding), de equivalent van satori in zen en het 'mystieke huwelijk' (unio mystica) in het christendom. Samenvattend komt het erop neer dat in de orthodoxe yogapraktijk siddhasana, in combinatie met jnana mudra, als de beste meditatiehouding wordt beschouwd.

Techniek

In de oosterse yogapraktijk is siddhasana de ideale (volmaakte) asana die de fysieke voorwaarde schept tot geestelijke verdieping, ofwel meditatie.

1. Ga in dandasana (stok- of stafhouding).
2. Buig de linkerknie. Breng de voet met twee handen naar de lies en druk de hiel tegen het perineum. De voetzool rust tegen de binnenkant van het rechterdijbeen.
3. Buig de rechterknie en plaats de rechtervoet met twee handen over de linkerenkel. De hiel rust boven de genitaliën. De rechter voetzool drukt tegen de linkerdij, de tenen ingeklemd tussen de kuit en de dij van het linkerbeen.
4. Plaats de handen in jnana mudra. De polsen rusten op de knieën.
5. Voor beginnende yogi's is het beter om de tijdspanne geleidelijk op te voeren en uit te rusten in savasana (lijkhouding). De spieren en gewrichten kunnen dan wennen aan siddhasana. Doe deze asana afwisselend links en rechts (linker- of rechterhiel drukt tegen het perineum).

Aandachtspunten

Bij beginnende yogi's zullen de spieren en gewrichten eerst moeten wennen aan deze 'ingewikkelde kleermakerszit'. Aan de laatstgenoemde zithouding zijn veel oosterlingen sinds hun jeugd gewend. Met de juiste voorbereiding zult u als westerling – als u graag mediteert – urenlang in siddhasana kunnen vertoeven. Om die reden is dit ook een favoriete zithouding in de zenmeditatie. In de boeddhistische kloosters van toen en nu heeft men altijd aan siddhasana de voorkeur gegeven. In technisch opzicht bereidt deze asana het bekken, de heupen en de knieën voor op padmasana (lotushouding).

Rechte rug
Houd als u in siddhasana zit de rug recht, hoewel de stand van het bekken de wervelkolom daartoe op een natuurlijke manier dwingt. Volg de bovengenoemde stappen en het onderlichaam (en de benen) zal aanvoelen alsof het op slot zit, waarbij de rug als vanzelf recht blijft. Daardoor ontziet u de rugspieren en kunt u lang in deze houding verpozen. Siddhasana is dan ook met recht een van de meest geschikte yogahoudingen om in te mediteren.

Uitwerking

In siddhasana kunt u geconcentreerd en alert blijven, wat nodig is tijdens uw meditatieoefeningen. Verder maakt siddhasana de heupen, knieën en enkels soepel, waarbij ook de rugspieren worden getraind. In de orthodoxe yogapraktijk wordt gezegd dat siddhasana de muladhara- en svadhisthana-chakra stimuleert en reguleert.

Chakra's
De eerstgenoemde chakra, aan het begin van de ruggengraat, heeft als element aarde, ofwel het kenmerk van vastheid, geaardheid, het gevoel met beide voeten stevig op de grond te staan. De tweede chakra, het sacrale energiecentrum, bevindt zich ter hoogte van het heiligbeen. Het heeft als element water en regeert over de sensualiteit en seksualiteit. Volgens de yogafilosofie zijn onzekerheid en nervositeit mede te wijten aan een slechte pranische doorstroming van de twee laagste chakra's.

Gezondheidsvoordelen van siddhasana (volmaakte, perfecte of voltooide houding)

Zoals boven vermeld heeft siddhasana veel positieve gezondheidseffecten. De klassieke yogahandboeken, zoals de Hatha Yoga Pradipika en Gheranda-samhita, zijn er vol lof over. Het laatstgenoemde yogaboek vermeldt siddhasana als eerste van de 32 yogahoudingen die het meest geschikt en het nuttigst zijn voor de mens.

Therapie

Deze ideale meditatie- en pranayamahouding heeft een therapeutische en ondersteunende, maar niet per definitie een genezende uitwerking op onder andere de volgende klachten, kwalen en aandoeningen:

• Onrust, nervositeit, stress.
• Vetrollen rond het middel.
• Obstipatie en een slechte spijsvertering.
• Gebrekkig concentratievermogen.
• Stramme spieren en gewrichten (benen en heupen).
• Siddhasana stabiliseert en reguleert de pranische energie in met name de twee onderste chakra's (muladhara en svadhisthana).

Lees verder

• Yoga (asana's) voor beginners en gevorderden
• Ademoefeningen (pranayama) voor beginners en gevorderden
• Yogahoudingen – padmasana (lotushouding)
• Yogahoudingen – sukhasana (gemakkelijke meditatiehouding)
• Yogahoudingen – jnana mudra (symbool van wijsheid)