Paranormaal begaafd of oplichterij?

Iemand die paranormaal begaafd is, zou bovennatuurlijke verschijnselen waarnemen die niet wetenschappelijk verklaard kunnen worden. Het kan hierbij gaan om met contact hebben met de geest van een overledene, het kunnen zien van een gebeurtenis die nog moet plaatsvinden of het weten waar iemand zich bevindt, zonder dat hij in de buurt is. Paragnosten doen een beroep op deze gave om mensen antwoorden te geven op levensvragen of om contact te leggen met iemand die is heengegaan. Maar… Er zijn veel mensen die zich uitgeven als paragnost, maar niet de bijbehorende gaven hebben: dit zijn oplichters! Van welke methoden maken zij gebruik om toch de illusie te wekken dat zij over paranormale vermogens beschikken?

Cold reading

Bij een zogenaamde cold reading zal de paragnost in korte tijd veel vragen stellen aan de persoon die informatie wil. De vragen zullen vrij algemeen van aard zijn, zodat veel mensen zich hierin kunnen herkennen. De cliënt zal niet beseffen dat de uitspraak op vrijwel iedereen van toepassing is en zal vertrouwen krijgen in de paragnost, om vervolgens zélf vertellen wat hij herkent en waarom. De paragnost speelt hier op zo’n manier op in, dat het lijkt alsof hij informatie heeft over de cliënt, maar dit is niet het geval. Hij laat de cliënt grotendeels aan het woord. Deze methode wordt ook wel het Forer-effect genoemd. Ook zal de paragnost de cliënt goed blijven observeren: elke gelaatsuitdrukking of intonatie in het stemgeluid kan de paragnost vertellen of hij in de goede richting zit of juist niet. Verder zal hij veel dubbelzinnige vragen stellen, die achteraf op verschillende manieren kunnen worden uitgelegd, zodat de cliënt niet het idee zal hebben dat de zogenaamde helderziende er volledig naast zit. Begrijp goed dat het jarenlang oefening en ervaring vergt voor iemand om een goede cold reader te worden, maar met paranormale begaafdheid heeft dit niets te maken.

Hot reading

Een andere variant om de cliënt te doen geloven dat iemand paranormaal begaafd is, is de hot reading. De helderziende zal van tevoren informatie inwinnen over de cliënt. Hiervoor kan hij verschillende bronnen gebruiken, zoals het internet, mensen in de omgeving van de cliënt of door iemand anders de cliënt op subtiele wijze voor de lezing te laten uithoren. Op deze manier beschikt de zogenaamde helderziende daadwerkelijk over informatie van de persoon in kwestie, maar niet omdat hij contact heeft met geesten of andere entiteiten.

Bekende paragnosten ontmaskerd

Derek Ogilvie

Een van de bekende paranormaal begaafde personen op televisie is Derek Ogilvie. Volgens sceptici zou hij zowel de methodes cold reading en hot reading toepassen en niet in staat zijn om contact te leggen met de geestenwereld. In het televisieprogramma RamBam is Derek door de mand gevallen toen hij twintig minuten lang met de overleden opa van de presentatrice van het programma heeft gesproken… Haar opa was namelijk niet overleden. Ook heeft Derek het gepresteerd om twee verhalen door elkaar te halen. Zo vertelde hij de zus van Bart de Graaff alles over Willem Ruis en de dochter van Willem Ruis alles over Bart de Graaff.

Char

Je kunt je sowieso al afvragen waarom het medium Char altijd alleen de beginletter van de naam van een overledene doorkrijgt en niet de volledige naam, maar het televisieprogramma Zembla heeft maandenlang onderzoek gedaan naar Char, naar haar gebruikte technieken en de manier waarop zij haar fouten verbloemt. Uit hun onderzoek is gebleken dat Char het voornamelijk moet hebben van gissen en vissen en snel van het onderwerp af te wijken wanneer je er naast lijkt te zitten. Ook blijkt dat de stukken waar Char er naast zit uit de uitzendingen zijn geknipt en dat er geen bewijs is voor haar zogenaamde bijdrage aan politieonderzoeken.

Zijn alle paragnosten oplichters?

Over het antwoord deze vraag zijn de meningen verdeeld. Wel is het zo dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor het bestaan van paranormale gaven. De technieken cold reading en hot reading zijn door iedereen aan te leren en om jezelf uit te geven als medium of paragnost hoef je niet in het bezit te zijn van bepaalde papieren of geregistreerd te staan bij een erkend instituut of iets dergelijks. Ieder mens kan dus ongestraft beweren dat hij of zij helderziend is. Misschien zijn er mensen die oprecht meer zien dan de meeste mensen, maar de kans dat je een oplichter treft, is helaas enorm groot.