Een moment van bezinning, nut of noodzaak?

Bezinning is een term die we – behoudens binnen kerkgenootschappen – pas nadrukkelijker toepassen sinds het begin van de 21ste eeuw. Natuurlijk is bezinning niets nieuws, maar de mogelijke zin of onzin van een moment van bezinning is wel iets waar een groeiende groep mensen bewust mee bezig is. Dat maakt de term bezinning plots populair. Het gaat over even een pas op de plaats maken en tot jezelf komen. Het kan je nieuwe inzichten geven, laten relativeren, een andere richting doen inslaan etc. Voor de een is het heel waardevol en voor de ander nieuw en onbekend of het werkt niet voor je. Hoe kom je tot bezinning en wat kan het opleveren?

Wat is bezinning?

De online woordenboeken zeggen het volgende over de term ‘bezinning’:

• ’inkeer’
• ’helder en rustig besef’
• ‘bespiegeling’
• ‘beraad’
• ‘overpeinzing’
• ‘gewetensonderzoek’

Alleen levensvragen?

Het komt erop neer dat je je een moment (dit kan een langere periode zijn, maar ook een kort moment) terugtrekt om tot jezelf te komen. Er kan op zo’n (stilte)moment van alles in je hoofd ‘ontstaan’ met betrekking tot hetgeen je op dat moment bezighoudt. Kleine zaken, maar ook grote vraagstukken over het leven. Het eerdergenoemde ‘ontstaan’ kan in feite van alles zijn, ook zaken die je op dat moment (nog) niet kunt plaatsen.

Abusievelijk wordt wel eens gedacht dat bezinning alleen is voor levensvragen en levensdoelen. Echter, als je met iets bezig bent en je zit even vast of hebt er te veel vragen over in je hoofd, kan je ook een soort time-out gebruiken. Jezelf dan even terugtrekken en het proces opnieuw doorgronden, kan een nieuwe opening opleveren, kan je inspireren of kan je in algemene zin de antwoorden opleveren die je nodig hebt om verder te gaan. Dit is ook een vorm van bezinning. Wat je achterliggende reden ook is, het resulteert bij een adequate toepassing uiteindelijk bijna altijd in meer balans. Balans geeft vervolgens weer ruimte in het hoofd.

Hoe werkt het en wat levert het op?

De westerse mens is in veel gevallen bezig met wat iets concreet oplevert als je ergens tijd insteekt. Dit heeft absoluut een praktische kant, maar kan je ook weerhouden tijd te steken in iets waarvan je (nog) niet weet wat het je op gaat leveren. Sterker nog, je moet maar afwachten of het je iets oplevert. Echter, als je het doet begint daarmee het moment van bezinning eigenlijk al. Bezinning is rust vinden door tijd en energie in iets steken, waar je de uitkomst absoluut niet van weet. Je laat als het ware de controle los om te komen tot iets wat niet concreet te definiëren is.

De ervaring leert dat het vrijwel altijd iets oplevert, want de time-out of het moment van stilte is goed voor je hersenen. Enerzijds kom je lichamelijk tot rust en dat helpt spanning en stress te verlagen. Anderzijds komt er als het ware ruimte in je hoofd om andere gedachten toe te laten. De ruimte kan je nieuwe inzichten opleveren, maar ook een brainwave of het helpt je je toekomstplannen c.q. doelen helder te krijgen. Het staat of valt alleen met het gegeven of je er echt invulling aan geeft. Dat wil zeggen, de tijd neemt om je terug te trekken en datgene dat je bezighoudt van alle kanten in je hoofd bekijkt en daar is dus ruimte voor nodig.

Soms is het al voldoende om je hoofd leeg te maken van dagelijkse gedachten. Er borrelt vervolgens vanzelf iets op. Hierbij dient gezegd te worden dat het niet altijd direct helder is. Soms moet het even ‘rondzingen’ in je hoofd of leg je het even terzijde, om je na verloop van tijd te realiseren wat je er mee kunt.

Hoe toe te passen?

Om processen – die je op wat voor manier dan ook bezighouden – ruimte te geven, moet je (even) pas op de plaats maken en je terugtrekken uit de dagelijkse ‘sleur’ van het leven. Er mag niets zijn dat je af kan leiden, anders werkt het proces niet.

Meditatie
Wat kan werken is bijvoorbeeld een meditatiemoment. Om te kunnen mediteren moeten alle afleiders in je directe omgeving weggenomen worden, denk hierbij onder meer aan:

• spelende kinderen (die al dan niet je aandacht vragen)
• deurbel
• muziek
• blaffende honden
• erg aanwezige geuren

Innerlijke rust

Bezinning middels meditatie kan, maar is niet de enige manier. Als je een (stille) ruimte in of om het huis hebt waar je je terug kunt trekken, dan is dat ook een prima start. Of het nu binnen of buiten is, je moet rust om je heen hebben en het is belangrijk dat je zelf ook rustig bent of wordt van een dergelijke ruimte. Die innerlijke rust heb je nodig om je hoofd vrij te maken van alle dagelijkse dingen die normaal (bijna) routinematig de revue passeren.

Het vergt wel concentratie, want je moet pogen aan niets te denken. Je hoofd dien je volledig leeg te maken en dat klinkt eenvoudiger dan het is. Als je je kunt focussen op een bepaald punt, bijvoorbeeld een bepaalde boom buiten, een eyecatcher in de ruimte waar je je begeeft of je kijkt in de vlam van een brandende kaars, dan lukt het vaak wel om de dagelijkse gedachten langzaam maar zeker los te laten. Voor iemand die goed kan visualiseren, is het plaatsen van je gedachten op voorbijdrijvende wolken wellicht ook nog wel een actie die kan werken.

Op het moment dat het stil(ler) wordt in je hoofd, komt er ruimte vrij. Kunnen er zomaar zaken tevoorschijn komen die ogenschijnlijk niets met de situatie te maken hebben. Toch is het goed deze te onthouden of op te schijven. Soms duurt het even voordat je een link legt.

Als je je thuis niet kunt focussen, dan kan elders een stilteruimte zoeken ook een optie zijn. Er zijn verschillende mogelijkheden in binnen- en buitenland, in groepen of alleen en met of zonder begeleiding. Denk hierbij aan enkele dagen een klooster of abdij in gaan. De sobere levensstijl die hier gehanteerd wordt, past in het totaalplaatje. Die meerdaagse sessies worden vaak als ‘retraite’ op internet aangeprezen en zijn er in allerlei prijsklasse.

Activiteiten
Het klinkt wellicht vreemd, maar voor sommige mensen werkt het beter het hoofd leeg te maken, door juist actief te zijn. Actief met heel andere dingen bezig zijn dan het dagelijkse. Trek bijvoorbeeld de natuur in en spreek met jezelf af dat je wel ziet wat er op je pad komt en eventueel neem je interessante zaken mee naar huis. Dit soort activiteiten kan je ook in een groep doen. Dat werkt voor sommige mensen weer stimulerend. Er zijn allerlei workshops die je op deze wijze helpen tot bezinning te komen.

Wil je echt in een geheel andere omgeving zijn, dan is een georganiseerde stiltetocht de woestijn in wellicht iets om te ondernemen. Er zijn bijvoorbeeld tochten naar Marokko. Maar ook georganiseerde stiltetochten de bergen in behoren tot de mogelijkheden. Bijvoorbeeld de Alpen in of verder weg naar de Himalaya.

Tot slot

Bezinning lijkt een modewoord, maar het kan heel waardevol zijn om jezelf op een andere manier weer op weg te helpen als je ergens mee vastloopt. Maar ook de balans zien terug te vinden of op zoek te gaan naar een levensdoel. De tijd en rust nemen om er vervolgens sterker uit te komen, klinkt goed en voor veel mensen werkt het uitstekend.