Holistisch leven, hoe werkt dat?

Holisme bestaat als term pas sinds begin 20ste eeuw. De groep mensen die holistisch will leven is sinds begin 21ste eeuw duidelijk groeiende. Holisme gaat over het gegeven dat alles in het leven onderdeel uitmaakt van één groot geheel (inclusief de kosmos) en alles onlosmakelijk aan elkaar verbonden is. Dit geldt voor mens, dier en natuur. Het is een levensfilosofie en is niet op feiten gebaseerd. Dit maakt dat er ook een groep mensen is die sceptisch is. Inzoomen op wat holisme nu daadwerkelijk is en hoe je het vorm kunt geven maakt e.e.a. mogelijk duidelijk.

Holisme, oorsprong en levensovertuiging

Holisme komt van het Griekse ‘holos’ en de vertaling is ‘geheel’. ‘Geheel’ verwoordt in feite de theorie van holisme en de manier van leven die daar onderdeel van uitmaakt.

Een belangrijke theorie van holisme is gebaseerd op een hypothese, namelijk dat de natuur een hiërarchische opstelling heeft van eenheden en gehelen. Denk bij gehelen onder meer aan:

• atomen
• protonen
• moleculen
• cellen
• weefsels
• organismen

Al die eenheden en gehelen vormen samen alles op aarde en in het heelal.

De oorsprong
De Zuid-Afrikaanse staatsman Jan Smuts kwam begin 20ste eeuw als eerste met de term. Zijn definitie van holisme was: “De tendens om in de natuur gehelen te vormen die groter zijn dan de som der delen door creatieve evolutie". In zijn wereldbeeld ging hij verder en zou er een nieuwe wereldorde komen waar het Britse Rijk de dienst uit zou maken.

Levensovertuiging

Als we het over de levensovertuiging hebben, dan is de essentie van holistisch leven dat alles onlosmakelijk met elkaar verbonden is, zoals de eerdergenoemde theorie over eenheden en gehelen al aangeeft. De persoon in kwestie ziet zichzelf als iemand die onderdeel uitmaakt van een groter geheel en dit is immens groot. Ook de kosmos maakt hier onderdeel van uit.

Het onderdeel uitmaken van het grote geheel geldt dus ook voor dieren, planten, voorwerpen en zelfs gevoelens, gedachten en verlangens. Immers, je handelen op basis van bijvoorbeeld verlangens of gevoelens heeft gevolgen voor iets of iemand. Denk bijvoorbeeld aan een unheimisch gevoel hebben bij een sollicitant. Dit kan je doen besluiten niet met die persoon verder te gaan. Dit, terwijl de persoon feitelijk niets vreemds gedaan heeft en mogelijk een passend CV heeft. Het besluiten op basis van een niet goed gevoel i.p.v. naar de kwaliteiten van de persoon kijken, heeft consequenties. Consequenties voor jezelf, voor de persoon in kwestie, maar ook voor andere sollicitanten. De bal rolt als het ware door. Derhalve is het een ‘oneindige keten’ te noemen.

De holist ziet iedereen en alles als individuele onderdelen die samen het geheel vormen, waarbij het jezelf afscheiden slechts bedacht is door de mens. Deze gedachtegang van de holist past ook in het new-ageconcept.

Hoe kan je holistisch leven?

Het gaat er in de praktijk om dat je op een holistische wijze vormgeeft aan je leven, zonder dat iemand daar ‘last’ van heeft. Je geeft er immers in je eigen leven vorm aan. Mogelijk wil je het wel uitdragen, maar dat neemt niet weg dat iedereen uiteindelijk vorm geeft aan zijn eigen leven.

Focus op het geheel

Als het je aanspreekt en je kunt jezelf helemaal vinden in de filosofie, hoe kun je er dan concreet vorm aan geven? Het begint bij de basis en dat is alles door de bril te zien die naar het geheel kijkt. Dit impliceert ook dat je met vanzelfsprekendheid respectvoller kijkt naar alles om je heen (mens, dier en natuur). Immers, ergens naar handelen heeft weer gevolgen voor iets of iemand anders.

De reden dat holisme veel mensen aanspreekt, heeft te maken met het gegeven dat het een soort tegenhanger is van aspecten die ook een nadrukkelijke rol spelen in het hedendaagse leven. Zaken als angst, oppervlakkigheid en eenzaamheid.

Focus op jezelf
Het klinkt mogelijk vreemd, maar door de focus op het geheel te leggen, leg je automatisch ook de focus op jezelf. Je verplicht jezelf als het ware om kritisch naar jezelf te kijken, omdat je een van de schakels bent. Wat kan beter, waar zit groei in en hoe pas ik dit toe? Daarmee maak je immers het geheel ook weer sterker.

Uitersten

Het is goed te beseffen dat je alles oppakt om verder te komen in een proces (en daarmee ook als onderdeel van het geheel). Alles moet vanuit liefde voor je omgeving én liefde voor jezelf komen, noem het een bepaalde oprechtheid. Bedenk ook bij iedere stap die je zet dat er geen goed of fout is, maar dat iets soms op een andere manier net even beter werkt.

Een ander aspect zijn gevoelens die mogelijk een signaal vormen dat je nog iets moet doen met een bepaalde situatie. Denk hierbij aan gevoelens als:

• ergernis
• woede
• angst
• teleurstelling

In de praktijk wil dat zeggen dat er nog kleine of grotere obstakels zijn die je tegenhouden. Dit kan voortkomen uit herinneringen, maar ook belemmerende overtuigingen of ingesleten gedragspatronen. Door deze te detecteren zet je een stap in het eigen ontwikkelproces.

Acceptatie

Als je uitgaat van het geheel en dat jij daar die ene schakel in bent, dan wil dat ook zeggen dat iets zo sterk is als de zwakste schakel. Voor holistisch denken en handelen is het daarom zeker zo belangrijk dat alle individuele schakels sterk zijn. Kracht begint met acceptatie van jezelf en acceptatie gaat verder over houden van. Houden van jezelf wil in deze zeggen dat je van je eigen kracht uitgaat en niets doet wat tegen je behoefte in gaat. In feite ben je lief voor jezelf. Als je zo in het leven staat, gaat ook je levensenergie (weer) stromen. De keuzes die je maakt, geven je de richting en dat maakt weer dat je een sterkte schakel in het geheel bent.

Tot slot

Holistisch leven is niet gebaseerd op feitelijkheden. Het is een levensovertuiging die je probeert verder te brengen in het leven. Dit door middel van op een specifieke wijze naar het leven te kijken. Het gegeven dat er altijd consequenties zijn naar aanleiding van iemands handelen, maakt dat je mogelijk bewuster met zaken aan de gang gaat. Dit kan je als mens sterker maken. Dit past om die reden ook goed binnen new-agekringen.