De Abdij van Tongerlo: stilte en gezelligheid

‘Stilte is een gewaardeerde bewoner. Wil hier rekening mee houden.’ Met deze woorden in de welkomstbrief benadrukken de kloosterlingen in het Belgische Tongerlo hun behoefte aan rust. Dit wil niet zeggen dat gasten weinig contact hebben met hun gastgevers. Integendeel, de gesprekken aan tafel en in de wandelgangen zijn veelvuldig en opvallend informeel. Als je komt aanrijden over de doorgaande weg in Tongerlo, raak je direct bij het eerste zicht op de abdij geïmponeerd door de grootte van het complex. Eeuwenoude muren en poortgebouwen omringen een binnenplein als een voetbalveld, met daaromheen gebouwen van verschillende afmetingen en bouwjaren. Erachter vind je tuinen, akkers en een fruitboomgaard. Ooit was de abdij nog veel groter. Na de Franse Revolutie werd het complex in tweeën gedeeld en verkocht. De ene koper maakte de gebouwen met de grond gelijk, de andere liet de bebouwing met rust. Dat is het deel dat de kloosterlingen halverwege de negentiende eeuw konden terugkopen. ‘En zo is het goed’, zegt de gastenpater berustend. ‘Want stel je voor dat we met de huidige stookkosten tweemaal zoveel ruimte zouden moeten verwarmen. Bovendien zijn we ook nu nog voldoende ruim behuisd.’

De abdij

In de abdij leven zo’n 35 broeders en paters (gewijde priesters). De andere 35 leden zijn pastoor in parochies in de omgeving, wonen in een van de vestigingen in Zaïre en Chili of zijn verhuisd naar een bejaardentehuis. De ruime behuizing is goed te zien als je wandelt door de gangen van het voormalige Abthuis en het naastgelegen Bisschopshuis, waar het gastenkwartier is gevestigd. De brede gangen, de vele kamers en het statige trappenhuis maken een ruime, maar geenszins verlaten indruk. Overal hangt kunst aan de muur en alle ruimtes zijn met mooi antiek meubilair ingericht. De talloze ramen bieden uitzicht op het binnenplein, met de statige neogotische kerk, de wagenschuur waarin een goed gesorteerde boekhandel gevestigd is, de tiendschuur met de expositie en film over de abdij, het Ontmoetingshuis voor groepen, de hostiebakkerij en het gebouw waar de kloosterlingen wonen.

Laatste Avondmaal

Achter het Abthuis bevindt zich het museum met het kostbaarste kunstbezit van de abdij: de repliek van Leonardo Da Vinci’s Laatste Avondmaal. Het is een kopie die waarschijnlijk door een leerling van de schilder is vervaardigd, op ware grootte (ruim 4 bij 8 meter) en kort nadat de meester zijn origineel op de muur van de refter van de Dominicanen in Milaan afrondde. En extra waardevol omdat dat origineel door het gebruik van foute frescotechnieken en verkeerde restauratiepogingen sterk vervaagd en beschadigd is. Het is een bijzondere ervaring om, gezeten voor het doek, de beeltenis van Jezus en zijn twaalf apostelen in alle rust te bestuderen. Krijg je daarbij de kans mondeling uitleg te vragen aan broeder Michiel, sla die dan niet af. Zijn helder en humoristisch relaas over de opzet en uitwerking van de personages, de avonturen van het doek in de abdij en, uiteraard, de 'kwestie' van de tekening van de apostel Johannes (in het boek De Da Vinci Code voorgesteld als Maria Magdalena) doet het werk des te meer leven.

Dagindeling

Het leven in deze Norbertijner abdij uit het jaar 1130 scharniert rondom drie gebedsmomenten: het morgengebed om 6.45 uur, de eucharistie om 11.30 uur (op zon- en feestdagen om 10.00 uur, met dan een middaggebed om 12.00 uur) en het avondgebed om 17.30 uur. Tijdens de gebedsdiensten zit je als gast dichtbij de kloosterlingen in het koor, wat een intieme sfeer creëert. De eucharistie wordt doorgaans goed bezocht door parochianen, toeristen en mensen op bedevaart. Daarbij zitten de kloosterlingen op stoelen achter het altaar en de gasten op de stoelen in de kerk voor het altaar. Het bijwonen van de diensten is voor gasten niet verplicht, maar wordt wel gewaardeerd.

Informeel

Het contact met de kloosterlingen is opvallend informeel. Je komt als gast op vele plaatsen de vaste bewoners tegen en die staan doorgaans open voor een gesprek of gewoon een praatje. De gastenpater is aanwezig bij het middagmaal, het vieruurtje en de avondmaaltijd in de gasteneetkamer. Wil je een persoonlijk gesprek, dan kun je daarvoor een afspraak maken.

Meer informatie

• Abdijstraat 40
• 2260 Tongerlo (België)
• 0032 – 14 – 53 99 17
• website abdij
• circa € 30 per etmaal (volledig verzorgd)

Nota bene

• Op zondagen in het zomerseizoen kun je als passant de abdij tijdens een rondleiding bezoeken (vanaf 14.30 uur; vertrek bij de poort).
• Het wordt niet meer ‘thuis’ gebrouwen, maar net als vele andere kloosters heeft Tongerlo zijn eigen abdijbier: dubbel en tripel met een kleurig etiket.