De zomerdip. Hoe komt het en hoe ga je ermee om?
De zon schijnt, iedereen is vrolijk en jij.. voelt je down. Zelfs wanneer je alle redenen hebt om je gelukkig te voelen, kun je je in de zomer mat en vreugdeloos voelen. Over achtergronden, redenen én de oplossing.
Mensen die aan een zomerdip lijden, doen dat meestal in stilte. Dit in tegenstelling tot degenen onder ons die tegen het najaar een dip ervaren. De najaarsdip is inmiddels immers zo ongeveer erkend, een beetje in kaart gebracht en voorzien van een solide redenering: tekort aan licht, te veel binnen zitten, te weinig activiteit. Heel anders zit het met de zomer. Een overvloed aan licht, veel naar buiten, en veel doen. Zo op het oog heb je dan ook weinig reden om je niet kiplekker te voelen. Maar juist daar zit het venijn....
Hoera, het is zomer?
Genieten van het leven was vanouds niet populair in ons ooit zo calvinistische en op nut en nijverheid gerichte landje. Enige decennia geleden kwam de omslag. Langzamerhand leerden we genieten van lekker eten, gezellig uitgaan, je tijd verbeuzelen, kortom, alles wat bedoeld is om de taart van het leven van glazuur te voorzien. Maar het woord 'genieten' werd niet alleen te pas en te onpas gebruikt, het werd zelfs een verplichtend begrip, als je de media mocht geloven. De achterliggende boodschap: 'Iedereen geniet, en als jij niet geniet, dan deugt er iets niet.' Helaas was de achterliggende gedachte vaak commercieel: voel je je niet lekker, dan is er iets mis met jou en dat kunnen we wel even verhelpen met de dienst c.q. het product dat we toevallig nét in de aanbieding hebben.... Maar ook zorgde de individualistische tijdgeest voor een soortgelijk dwingend etiket op het 'grote genieten.' We zijn gaan eisen dat het leven ons genot biedt. En we geloven dat we daar recht op hebben. Gebeurt het genieten niet, dan voelen we ons zelf ongemakkelijk, 'fout' of tekort gedaan.
Juist als de zon schijnt
Kijk om je heen en het wordt duidelijk: de zomer is hét genietseizoen bij uitstek. Of je nu een blad opslaat, de buren hoort over hun aanstaande vakantie of kijkt naar alle mensen die voorbij fietsen in luchtige strandkleren: we zijn uit op het grote genieten. Er is een ratrace ontstaan van 'goed, beter, best.' Alsof je als mens te beoordelen bent op het genieten dat je weet te realiseren! Het onbedoelde effect is een pressie van jewelste, juist in de zomer. Alle genietfactoren zijn immers voorhanden? En juist dat dwingende karakter kan een mens opzadelen met schuldgevoelens, een gevoel dat er iets mis is met jou, met je leven, en dat iedereen daarbuiten zich een versuffing geniet terwijl jij je onbeduidende leventje zit te lijden (jawel, lijden. In geval van negatieve visie op jezelf, is de kans dat je dit ziet als 'leiden' met een korte 'ei' namelijk zeer gering).
Een persoonlijk verhaal over de zomerdip
"Carolien: "Ik ben altijd wel zo'n type geweest dat zichzelf met allerlei eisen opzadelde: juiste uiterlijk, juiste baan, juiste vriendenkring én juiste manier van leven. Niet omdat ik het per se beter wilde hebben dan een ander, maar het is alsof ik mezelf moest bewijzen dat ik bij machte was om mijn leven héél erg leuk te maken. Vooral als twintiger had ik daar veel last van. Nu ben ik net over de veertig, en ik heb geleerd om meer afstand te nemen van wat ik mezelf van buitenaf opleg, en meer te kijken naar wat er vanbinnen zit. Ik ken mezelf beter, en accepteer mezelf ook meer. Paradoxaal genoeg ben ik juist daardoor veel minder vatbaar voor een zomerdipgevoel dan ik vroeger was. Ik vraag me niet zo vaak meer af of ik het wel net zo leuk heb als een ander. Ik heb zo veel mensen ontmoet en situaties meegemaakt. Ik weet nu wel dat het leven voor ieder mens ups en downs kent. Dat diegene die eruit ziet alsof zij of hij enorm geniet, misschien achter dat laklaagje dat van buiten zit, vanbinnen heel andere gevoelens heeft. Het is erg lekker om zo te kunnen relativeren. Het leven wordt er makkelijker van, en ik leef meer vanuit mijn hart. Ik kan ontzettend genieten van de zomer, en soms denk ik 'laat maar allemaal.' Dan kruip ik op de bank met een goed boek, al is het buiten 27 graden en hebben de weervrouwen en -mannen het alleen maar over barbecuen en strandweer."
Genieten moet, moet, moet!
Niets maakt een mens minder blij dan het gevoel iets te moeten, 'liefst' nog gecombineerd met het gevoel dat er iets mis is met jezelf of met het leven als je niet aan de algemene maatstaf voldoet. En dan is al snel de zomerdip geboren. Een vicieuze cirkel, helaas. Je voelt je niet lekker bij het gevoel dat je niet genoeg geniet, je gaat op in zelfbeschuldiging, twijfels en negatieve gedachten, en vervolgens zit je in een kringetje waar je niet snel meer uitkomt. Resultaat: een verpeste dag (of meer).
De weigering stomweg gelukkig te zijn
De oplossing volgt feitelijk al uit het bovenstaande verhaal. Neem je recht om te zijn wie je bent en te doen wat je doet terug! Laat je niet langer door de media en je eigen waangedachten opzadelen met moetens richting het Grote Zomerse Genieten. Ook in de zomer zullen er dips zijn. Als je een enquete zou houden in de zomer, zou je werkelijk geen groot percentage krijgen dat de hele zomer lang loopt te genieten. De mens is niet gemaakt voor genot zonder dips, voor ups zonder downs. Vergeet dat groene gras aan de overkant. Vergeet ook het idee dat je geen recht hebt op je dip, omdat het zomer is en alles verder prima voor elkaar is. Wees ook in de zomer gewoon wie je bent, hoe je bent. Zet niet krampachtig in op genieten alsof het een prestatie is, maar leef met de eb en vloed in je eigen ziel. Heb je een dagje een zomerdip, probeer er dan eens als het ware op een afstandje naar te kijken. Zonder oordeel, zonder spanning. Gewoon kijken. Accepteer wat je ziet van binnen. Neem dat als uitgangspunt: het is wat het is, klaar.
En daar is de zon...
Juist als je jezelf die opluchting van de acceptatie gunt, kan het zomaar zijn dat die gevoelens die je zonder succes bevocht, tot rust komen in plaats van je eindeloos dwars te zitten. Een mens die vrijer is om te voelen wat zij of hij voelt, die het hele scala aan gevoelens durft te laten opkomen zonder er als een gek van alles aan te gaan doen of allerlei oordelen over te gaan vellen, is in de beste uitgangspositie voor een felbegeerd gevoel: vrede. Balans. Als alles weer mag zijn wat het is, kan de ene emotie des te soepeler overgaan in de andere. En dan zal juist op het moment dat je het niet verwachtte, de zon weer beginnen te schijnen. In je hart, wel te verstaan.
Zomerdip, zomerdepressie?
Een zomerdip is niet hetzelfde als een zomerdepressie. Waar een zomerdip een kwestie is van een dagje (of twee), gaat het bij een zomerdepressie om een aanhoudend depressief gevoel dat gepaard gaat met de ingrijpende lichamelijke en geestelijke verschijnselen die we kennen van de algemene diagnose 'depressie.' Kun je jezelf vaak best goed helpen in geval van een zomerdip, een zomerdepressie vraagt meer aandacht en eventuele professionele begeleiding. Meer toelichting op dit onderwerp in mijn artikel
De zomerdepressie