Stoppen met roken: tips en adviezen

Het is algemeen bekend dat roken slecht is voor de gezondheid. Of er nu een paar sigaretten per dag worden gerookt of een pakje per dag, iedere roker kan bevestigen dat het moeilijk is om ermee te stoppen. Maar waarom is het nu zo belangrijk om te stoppen wat is de beste methode om dit te doen?

Waarom is stoppen zo moeilijk?

Sigaretten en tabak bestaan onder andere uit nicotine, een zeer verslavende stof die via de bloedbaan binnen enkele minuten direct de hersenen bereikt. Nicotine zorgt voor een fijn en rustig gevoel. Hierdoor wordt roken geassocieerd met iets prettigs, waardoor het moeilijker wordt om ermee te stoppen. Zo sluipen bepaalde gewoonten langzaam in iemands leven en maakt het definitief stoppen met roken lastiger.

Redenen om te stoppen

Elke roker weet dat roken slecht is voor de gezondheid. Vrijwel iedere roker kent het risico op het ontwikkelen van longkanker, echter brengt roken ook nog andere gezondheidsrisico's met zich mee die niet altijd even bekend zijn. Tabaks(rook) komt namelijk niet alleen het het bloed of de longen terecht, maar ook in de mond-, neus en keelholte. Rokers hebben daarom ook een vergroot risico op slokdarm-, mondbodem- en blaaskanker.

Behalve het ontwikkelen van verschillende soorten kanker heeft roken ook invloed op het ontwikkelen van hart-en vaatziekten. Rokers hebben hierdoor vaker een hartinfarct dan niet rokers. Ook de andere (slag)aders zijn vaak aangedaan. Soms is een dotter van de beenslagader (femoralis) of halsslagader (carotis) noodzakelijk om het zuurstoftekort in de benen (claudicatio) of hersenen (herseninfarct) te voorkomen of te behandelen.

Tenslotte heeft 75% van alle rokers op oudere leeftijd een chronisch obstructieve longziekte. Dit heet ook wel 'chronic obstructive pulmonary disease (COPD)'. Door het roken zijn de longblaasjes kapot gegaan waardoor het bloed minder goed zuurstof vanuit de longen kan opnemen. In het begin ontstaat er voornamelijk kortademigheid bij inspanning, maar bij progressie van de ziekte kan er ook kortademigheid in rust ontstaan waardoor de kwaliteit van leven ernstig beperkt kan worden. Soms is zelfs noodzakelijk om thuis zuurstof toegediend te krijgen.

Plan van aanpak

Er zijn dus genoeg redenen om te stoppen, echter is zomaar stoppen met roken moeilijk en leidt vrijwel altijd tot een terugval. Een duidelijk plan vooraf maakt de kans om opnieuw een sigaret op te steken een stuk kleiner. Enkele tips op een rij:

Plan een datum

Plan een stopdatum in de komende twee weken. Hierdoor is er voldoende tijd voor voorbereiding, maar te weinig tijd om de motivatie om te stoppen weer te verliezen. Kies een stopdatum waarop het roken al minimaal was, bijvoorbeeld in het weekend als er voornamelijk op het werk met collega's wordt gerookt.

Vertel familie en vrienden

Probeer zoveel mogelijk mensen op de hoogte te stellen van de stoppoging. Zij kunnen een goede steun en toeverlaat zijn tijdens moeilijke perioden. Ook kan het samen stoppen met een collega of een vriend(in) effectief zijn.

Gebruik van medicatie

Al enkele uren na het stoppen met roken moet het lichaam ontwennen van de plotselinge nicotinedaling in het bloed. Hierdoor kunnen ontwenningsverschijnselen optreden zoals hoofdpijn, stemmingswisselingen, concentratiestoornissen en tintelingen in handen en voeten. Ook ontstaat er meer eetlust. Nicotinepleisters en andere medicijnen kunnen deze ontwenningsverschijnselen in het begin doen verminderen. Ook de behoefte aan een sigaret wordt minder. De huisarts kan u uitgebreid voorlichten welke middelen en programma's het beste voor uw situatie geschikt zijn.

Voorbereiden op moeilijke momenten

De meeste mensen die een stoppoging ondernemen beginnen binnen drie maanden opnieuw met roken. De lichamelijke afhankelijkheid van de nicotine is namelijk binnen enkele dagen uit het lichaam verdwenen, echter de gewoonte om een sigaret op de steken blijft. Voor een geslaagde stoppoging is het dus belangrijk om dit patroon te doorbreken. Haal alle sigaretten en asbakken uit huis. Neem voor de eerste dagen een nicotinevervangend middel, zoals bijvoorbeeld een nicotinepleister. Maak vooraf een lijstje met scenario's waar u normaal gesproken een sigaret zou opsteken. Bedenkt vervolgens passende alternatieven waarop terug te vallen is tijdens moeilijke momenten. Lees bijvoorbeeld 's ochtends bijvoorbeeld de krant met een kop thee of ga een stuk wandelen tijdens stresssituaties.

Roken en zwangerschap

Roken brengt voor, tijdens en na de zwangerschap verschillende risico's voor moeder en kind met zich mee. Dit is ook van toepassing op meeroken, dat wil zeggen dat de zwangere vrouw rook inademt van andere mensen die in haar omgeving roken.

Vroeggeboorte (prematuriteit)

De kans dat een baby voor 37 weken wordt geboren - vroeggeboorte ofwel prematuriteit - is bij rokende vrouwen twee keer zo groot als bij zwangere vrouwen die dat niet doen. Vroeggeboorte gaat op zichzelf gepaard met allerlei problemen zoals zuurstoftekort in de hersenen van de baby of ademhalingsmoeilijkheden. Verder zijn kinderen van ouders die roken sneller ziek dan kinderen waarbij de ouders niet hebben gerookt.

Miskraam

Roken brengt een groter risico op een miskraam met zich mee. Ongeveer één op de tien vrouwen die roken krijgen een miskraam, dat betekent in Nederland ongeveer 20.000 zwangere vrouwen per jaar.

Loslating moederkoek (placenta)

De placenta in de baarmoeder is erg belangrijk voor het transport van zuurstof en voedingstoffen van de moeder naar de baby. Roken vergroot de kans op loslating van de placenta en gaat gepaard met heftig vaginaal bloedverlies. Bovendien is er een grote kans dat de baby komt te overlijden doordat de zuurstoftoevoer plotseling wordt onderbroken.

Wiegendood

Wiegendood betekent het plotseling en onvoorzien overlijden van een ogenschijnlijk gezonde baby tijdens het slapen. Baby's hebben een groter risico wanneer de moeder heeft gerookt tijdens de zwangerschap. Dit is echter ook het geval als de baby 'meerookt' na de bevalling.

Vergoeding

Er bestaan verschillende stoppen met roken programma's. Ook in 2014 worden deze programma's in de basisverzekering vergoed. Voorgeschreven medicijnen zoals bupropion (Zyban) en varenicline (Champix) worden alleen vergoed indien er tegelijkertijd ook een stoppen met roken programma wordt gevolgd. Er hoeft geen eigen bijdrage betaald te worden, maar het valt wel onder het eigen risico. Er kunnen dus nog kosten bijkomen indien er nog niet aan het eigen risico is voldaan. In 2014 is het verplichte eigen risico 360 euro per jaar. Verder heeft elke zorgverzekeraar zijn eigen vergoedingen en programma's. Het is dus verstandig om voor deelname uw eigen zorgpolis te raadplegen om te kijken wat er precies wordt vergoed.