Van onschuldig computerspel tot gameverslaving

Gameverslaving of verslaafd zijn aan computerspelletjes... het is voor velen moeilijk in te beelden, maar er zijn tegenwoordig steeds meer personen die hieraan verslaafd. De verslaving aan computerspelletjes is nog niet wetenschappelijk onderbouwd maar kan goed vergeleken worden met een gokverslaving. Wat is een gameverslaving, hoe is deze te herkennen en wat valt eraan te doen?

Wat is een gameverslaving?

Gameverslaving start natuurlijk niet als een verslaving en een computerspel hoeft niet voor iedereen verslavend te zijn. Echter, voor 20% van de personen die een computerspel spelen, kan dit tot een verslaving leiden. Deze begint ontschuldig door het spelen van een spel maar groeit uit tot obsessief gedrag en het verwaarlozen van sociale contacten en persoonlijke hygiëne om een spel te spelen.

Er is nog weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar gameverslaving en in Europa wordt er nog geen medische erkenning gegeven aan deze verslaving. In de Verenigde Staten gaan wel reeds stemmen op om een gameverslaving op dezelfde manier te erkennen als een gokverslaving. Een erkenning zou ervoor zorgen dat de kosten om af te kicken terug kunnen worden betaald, wat momenteel niet het geval is.

Uit het onderzoek dat gedaan werd naar deze vorm van verslaving, bleek dat de hersenactiviteit, en dus de reacties, van een persoon aan gameverslaving op een favoriet game, dezelfde zijn als van een druggebruiker op zijn favoriete drug of een gokverslaafde op een gokspel. Tijdens het spelen worden extra concentraties adrenaline en dopamine aangemaakt die voor een goed gevoel zorgen. Dit gevoel wordt gestimuleerd door de opzet van spellen; beloningen komen snel en geven dat goed gevoel maar duren kort waardoor men steeds verder wil spelen. Bij het stoppen met gamen zal de gebruiker zich rot voelen door een tekort aan dopamine en hierdoor de neiging hebben opnieuw te gaan spelen.

Wie raakt verslaafd?

Zoals bij alle andere verslavingen geldt dat niet iedereen hier vatbaar voor is. Momenteel blijkt dat de gemiddelde leeftijd bij gameverslaafden jongeren zijn van rond de 20 jaar. Men ziet echter een trend dat deze leeftijd lager wordt en dat zelfs jonge kinderen van 13 jaar aan gameverslaving kunnen leiden. Hierdoor neemt de vraag naar psychologische begeleiding van jongeren met gameverslaving toe. Verder is bekend dat gameverslaafden in de meeste gevallen jongens zijn.

Een gameverslaving ontstaat vaak uit een vlucht uit de realiteit. In de game, vooral bij MMORPG-spelen (Massively Multiplayer Online Role Playing Games), kan een persoon vluchten in een andere persoonlijkheid en in een andere realiteit. Dit kan aanleiding geven tot verwaarlozing van de reële sociale contacten waardoor men meer en meer opgaat in de game. Deze games hebben ook geen einde waardoor men onbeperkt kan doorgaan en, in de realiteit van het spel, kan sterker worden, vaardigheden verwerven enz.

Aan de andere kant is het, door de komst van het internet, gemakkelijker een game te spelen, zowel alleen als met meerdere personen. Als men speelt, verliest men al snel de tijd uit het oog en speelt men in veel gevallen langer dan voorzien. Door het gebruik van de computer, heeft men een soort tunnelvisie waarbij externe factoren gemakkelijk uitgesloten kunnen worden (hierbij helpt ook de hoofdtelefoon nog een handje) en men de voeling met de ‘wereld rond zich’ een deel verliest.

Bij online spellen waarbij men met meerdere kan spelen en waarbij men andere mensen ontmoet, speelt ook groepsdruk een rol. Jongeren die hieraan zeer gevoelig zijn, zullen hierdoor mogelijk progressief een verslaving opbouwen. De druk en het bezwijken hieronder is vergelijkbaar met jongeren die door groepsdruk beginnen te roken.

Verder blijkt dat autistische jongeren (jongeren met een pervasieve ontwikkelingsstoornis gekenmerkt door beperkt sociaal contact en herhalend gedrag) en jongeren met het aspergersyndroom (een syndroom dat zich kenmerkt door beperkte sociale interacties en een beperkt repertoire aan interesses) vatbaarder zijn voor gameverslaving.

In veel gevallen gaat een gameverslaving hand in hand met andere problemen, meestal van psychische aard, zoals depressie, angst en gebrek aan sociale vaardigheden.

Gameverslaving en internetverslaving

Internet is over het algemeen een zeer goede zaak voor de samenleving. Het stelt ons in staat informatie te centraliseren, te zoeken en te communiceren met anderen. Internet is steeds aanwezig en men kan er wanneer men maar wil gebruik van maken. Dit is een positieve zaak maar voor jongeren met een gameverslaving is het een zwaar negatieve factor. Vooral daar waar men een ‘sociaal’ spel speelt, waarbij men in de virtuele omgeving met anderen in contact komt, verliest men soms de realiteit uit het oog. Internet is op zich niet de boosdoener maar enkel een gemakkelijke toegang voor een verslaafd persoon en niet meer uit onze samenleving weg te denken. Het is dan ook moeilijk om aan een jongere bijvoorbeeld internettoegang te verbieden.

Ook personen met een gokverslaving zijn niet gebaat bij het alom tegenwoordige internet. Het geeft hen een gemakkelijke en snelle toegang tot goksites en door het gebruik van creditcards is men sneller over een limiet dan men het in de gaten heeft.

Er is dus zelden sprake van iemand met een internetverslaving. Internet is slechts de weg om een ander doel, game of goksite, te dienen.

Gameverslaving en drugs

Een verslaving aan computerspellen hoeft niet samen te gaan met druggebruik. Het is echter zo dat men bij een verslaving aan een spel, gedurende vele uren na elkaar zal willen spelen. Personen die vatbaar zijn voor één verslaving, zijn dat vaak ook voor een andere verslaving en dit zal in sommige gevallen voor een combinatie van gameverslaving en drugs zorgen.

Indien men echt verslaafd is aan spelletjes, zal men proberen deze zo lang mogelijk, zonder onderbreking, te spelen. Koken, eten en persoonlijke hygiëne worden hiervoor aan de kant geschoven. Vaak zijn pepmiddelen dan de oplossing om wakker te blijven en actief te kunnen spelen. Er zijn gevallen bekend waarbij jongeren 24uur aan een stuk speelden. In januari 2008 ging een jongen uit La Louviere in coma na 24 uur aan één stuk world of warcraft te spelen.

Hoe gameverslaving herkennen?

Gameverslaafden spelen niet gewoon een computerspel; de manier waarop een verslaafde een spel speelt is obsessief en dwangmatig. Storen tijdens een spel zal tot irritatie of zelfs woede leiden en factoren die buiten de spelwereld vallen, zullen door de gamer worden uitgesloten. Op deze manier zal hij/zij vaak langer spelen dan verwacht en zullen dagelijkse bezigheden aan de kant geschoven worden. Een oplopend gebrek aan gersoonlijke hygiëne en een afnemen van sociaal contact zijn meestal de eerste belangrijke symptomen van een persoon verslaafd aan een game. Daarnaast zullen ook maaltijden moeten wijken en zal hierdoor ook de gezondheid aangetast worden.

Bij personen die het spel als een vlucht uit de realiteit gebruiken, kan men duidelijk zien dat moeilijke situaties vermeden worden door het spelen van een spel of dat men dit spel nodig heeft om een pijnlijke situatie te boven te komen.

Ook zonder aan de computer te spelen kan een gameverslaving de wereld van een verslaafde helemaal inpalmen. Deze zal hier in gedachten veel mee bezig zijn (eventueel plannen van strategie, of gewoon dwangmatig denken aan de game), hij/zij zal in vele gevallen tijdschriften en dergelijke raadplegen waarin de game besproken wordt en alle andere interesses zullen vervagen. Zelfs al kan deze persoon maar enkele uren per dag spelen, toch is een dergelijke situatie onrustwekkend.

Enkele belangrijke kenmerken waaraan men gameverslaving kan herkennen zijn:

• Herhaaldelijk gamen en vaak langer dan gepland
• Een groot deel van de dag bezig zijn met gamen (zowel de game zelf als de gedachte eraan)
• Geen andere intresses hebben
• Gamen om negatieve emoties of situaties te verdringen
• Irritatie of woede bij het verstoren van de game
• Werk of opleiding laten om te kunnen gamen
• Slaap laten om te kunnen gamen
• Vrienden verwaarlozen voor het gamen

Wat eraan doen? Hoe reageren op een gameverslaving?

Het belangrijkste motto bij ziekten geldt ook hier ‘beter voorkomen dan genezen’. Het is dus cruciaal jongeren goed in de gaten te houden en ervoor te (proberen) zorgen dat hun interesses zich niet gaan beperken door internetten en gamen. Het sociaal gedrag van de jongere is hierbij een goede maatstaf.

Indien jongeren toch verslaafd raken aan gamen, is het best een arts te raadplegen. Hoewel er in België nog geen officiële instanties zijn, zijn de meeste psychologen en psychiaters zich bewust van het probleem. In Nederland zijn wel enkele instanties waarbij men terrecht kan in geval van problemen:

SolutionS Addiction Treatment Consultants
Smith and Jones
Cascade International

Ook voor meer informatie over gameverslaving, internetverslaving, ... kan men bij deze instanties terecht.