Kalmerende middelen tegen stress

Het gebruik van kalmerende of opwekkende middelen is een van de oudste methoden waarmee mensen altijd probeerden spanningen en problemen de baas te worden; kortom, waarmee ze zich te weer stelden tegen stress. De modernste van deze middelen zijn drugs als slaappillen en tranquillizers, die legaal verkrijgbaar zijn, zij het dan alleen op doktersvoorschrift.

Kalmerende en stimulerende middelen

Kalmerende en stimulerende middelen zijn vooral bestemd om op één bepaald deel van de hersenen in te werken. Sedativa verlagen het bewustzijnsniveau door vooral in te werken op de hersenschors. Tranquillizers werken op het limbisch systeem, dat een functie heeft bij het reguleren van de stemming en een rol speelt in het geheugen. Tranquillizers werken ook op het reticulair activeringssysteem (RAS), dat een belangrijke rol speelt bij het handhaven van het normale bewustzijn. Dit hersengedeelte wordt ook beïnvloed door stimulantia en antidepressiva.

Tot op zekere hoogte hebben deze middelen hun waarde. Ze kunnen de onrust- en angstgevoelens, die nu eenmaal optreden wanneer iemand voor ernstige problemen wordt gesteld, wat verminderen of ze kunnen ons doen slapen wanneer we al te gespannen zijn. Maar ze moeten met zeer veel zorg en gevoel voor verantwoordelijkheid worden aangewend, want anders creëert het gebruik van deze middelen meer problemen dan er worden opgelost. Afhankelijkheid, een kater, ongewenste bijwerkingen of een terugslag, zijn de risico's die aan het gebruik van dergelijke middelen zijn verbonden. Bovendien en dat is nog het belangrijkste van alles, lossen deze middelen niets op, maar versluieren alleen het probleem waar het om gaat.

Legale drugs

Er zijn drie hoofdgroepen van middelen (drugs eigenlijk) die de huisarts kan voorschrijven tegen spanning, angsten en depressiviteit. Het zijn de zware en de lichte tranquillizers en de zogenaamde bètablokkers. Er is geen duidelijk onderscheid tussen slaaptabletten en tranquillizers. Als een dosis waarin de tranquillizer wordt genomen groot genoeg is, werkt deze als een slaapmiddel. Een laag gedoseerd slaapmiddel zal daarnaast iemand rustiger maken.

Zware tranquillizers worden vaak alleen gebruikt bij de behandeling van ernstige aandoeningen, waarvoor men in een psychiatrisch of ander ziekenhuis moet worden verpleegd. Ongeveer 10% van de mensen die behandeld worden met kalmerende middelen, gebruiken één of meer van de zware tranquillizers.

Lichte tranquillizers zijn onder andere de zeer vaak bij depressiviteit voorgeschreven middelen als Diazepam (Valium, Stesolid en Diazemuls), Seresta (Oxazepam) en dergelijke. Ze worden licht genoemd om ze te onderscheiden van de middelen die gebruikt worden bij ernstige psychiatrisch zieken. Van alle mensen die middelen gebruiken om spanning en depressiviteit tegen te gaan, neemt 80 % lichte tranquillizers. Net als de zware tranquillizers verminderen ze de spanning en ze maken iemand rustiger, al kunnen ze iemand ook een beetje slaperig en suf maken.

De beta-blokkers, Inderal (Retard) en andere, zijn eigenlijk de meest opmerkelijke middelen die worden voorgeschreven tegen angst en depressiviteit. Want hoewel zij de activiteit terugbrengen van de zenuwen die het hart sneller doen kloppen en de bloedvaten doen samentrekken, hebben ze niet de bijwerkingen van tranquillizers.

Om te kunnen beslissen welke middelen hij u voor moet schrijven, zal uw huisarts al uw symptomen bekijken, de ernst ervan vaststellen en bovendien uw ziekteverleden willen weten. Daarnaast zal zijn keuze ook afhankelijk zijn van zijn bekendheid en zijn ervaring met een bepaald middel.

Een andere belangrijke factor om te overwegen zijn de bijwerkingen. Dergelijke middelen beïnvloeden het lichaam altijd op veel verschillende manieren. Tranquillizers werken op dat gedeelte van de hersenen dat spanning en opwinding veroorzaakt. Dus is het logisch dat tranquillizers suf en duf maken en lethargisch. Ze kunnen ook van invloed zijn op de concentratie en op het geheugen en ervoor zorgen dat iemand enigszins afwezig is. Grote doses die over een langere periode worden genomen, kunnen tot spraakstoornissen leiden of tot dubbel zien, speciaal bij oudere mensen.

Afhankelijkheid

Alle middelen die de geest beïnvloeden, veroorzaken ook afhankelijkheid. Daarom is het zo moeilijk om met het gebruik van tranquillizers te stoppen. Er zijn twee soorten afhankelijkheid (de psychologische en de fysieke) maar de scheidslijn hiertussen is vaak niet geheel duidelijk.

Psychologische afhankelijkheid betekent over het algemeen dat er bij het niet meer gebruiken toch ontwenningsverschijnselen optreden, ook al laat lichamelijk onderzoek duidelijk zien dat het lichaam het middel niet langer nodig heeft. Fysieke afhankelijkheid treedt op wanneer een aantal lichaamsfuncties geheel is afgestemd op het gebruik van het middel, zodat het lichaam alleen maar goed functioneert zolang het middel wordt gebruikt en er storingen optreden zodra het gebruik wordt gestopt. Bij lichamelijke afhankelijkheid treedt er ook een gewenning aan het middel op, zodat er steeds grotere doses nodig zijn om hetzelfde effect te bereiken. Uiteindelijk treden er in het lichaam ook veranderingen op als compensatie voor het effect van het middel, zodat er een duidelijke lichamelijke behoefte optreedt wanneer het middel niet meer wordt genomen.

Verslaving aan tranquillizers is een steeds groter wordend probleem en ontwenningsverschijnselen van deze middelen zijn onder andere hartkloppingen, krampen, verlies van eetlust, slapeloosheid en enorme gespannenheid.