Zelfhulp: 12 stappen van de Anonieme Alcoholisten
Het 12-stappenmodel van de Anonieme Alcoholisten (AA) is een zelfhulpprogramma voor mensen die verslaafd zijn. In eerste instantie was deze zelfhulp bedoeld voor alcoholverslaving, maar tegenwoordig wordt het ook voor andere verslavingen gebruikt. Centraal in dit programma staan de twaalf stappen en de bijeenkomsten met lotgenoten en ervaringsdeskundigen. Er is over het algemeen geen professionele begeleiding bij het programma om van de verslaving af te komen. Nederland kent diverse groepen die volgens het 12-stappenprogramma werken.12-stappenmodel van de Anonieme Alcoholisten: zelfhulp bij alcoholverslaving
Het 12-stappenmodel is een van de mogelijke zelfhulpprogramma's voor alcoholverslaafden. Ongeveer 6000 verslaafden in Nederland nemen deel aan een zelfhulpprogramma voor verslaving. Bij een zelfhulpprogramma wisselt men met lotgenoten ervaringen uit en leert men zichzelf te helpen. Het lotgenotencontact wordt als een van de belangrijkste werkzame onderdelen van het zelfhulpprogramma gezien. In de groep is er veel ruimte om je verhaal te doen en om te leren van de ervaringen van anderen. Ook leert men de eigen gedachten en gevoelens beter onder woorden te brengen. Zelfhulpprogramma's worden soms begeleid door een therapeut, maar de bijdragen zijn voornamelijk van ervaringsdeskundigen.Zelfhulprogramma: wie doen er mee?
In Nederland doen vooral mannen van middelbare leeftijd mee aan het 12-stappenmodel van de Anonieme Alcoholisten. Wanneer er gekeken wordt naar de hoeveelheid vrouwen die verslaafd zijn aan alcohol, doen er echter ook relatief veel vrouwen mee aan het zelfhulpprogramma. Veel alcoholverslaafden nemen voor langer dan een jaar deel aan het programma waardoor het programma meer een "way of life" wordt dan een op zichzelf staande behandeling. Men probeert zich een andere levensstijl aan te meten waardoor de kans op terugval verkleind wordt. Helaas valt een deel van de deelnemers tijdens het programma toch één of meerdere keren terug in het alcoholgebruik. Ook dan kan de zelfhulpgroep helpen de terugval te relativeren en ondersteuning bieden bij het stoppen met drinken.
Ontstaan van het 12-stappenmodel
Het 12-stappenmodel werd in 1935 ontwikkeld door twee verslaafden in de Verenigde Staten. Oorspronkelijk was het zelfhulpprogramma bedoeld voor alcoholverslaving, maar tegenwoordig wordt het ook toegepast op andere verslavingen. Ongeveer de helft van alle zelfhulpprogramma's werkt volgens de twaalf-stappenmethode.Het 12-stappenprogramma heeft een christelijk evangelische achtergrond, maar men hoeft zeker niet religieus te zijn om van het programma te kunnen profiteren. Hoewel men in de Verenigde Staten de bijeenkomsten vaak begint en eindigt met een gebed, is dit bij bijeenkomsten in Europese landen niet gebruikelijk. De nadruk ligt in Europa ook niet zozeer op God maar op spiritualiteit. Wanneer men niet in God gelooft, kan men de term God in de 12 stappen vervangen door bijvoorbeeld "de groep".
Het 12-stappenmodel in de praktijk
Het 12-stappenprogramma is opgebouwd uit - de naam zegt het al - 12 stappen. Het programma vindt over het algemeen wekelijks plaats en heeft een vaste structuur. Na een gezamenlijke opening is er ruimte om terug te kijken op de afgelopen week en dit met elkaar te delen. Vervolgens wordt er een van de 12 stappen uitgebreid besproken. Bij de meeste groepen kan men op ieder moment instromen, er is geen vast begin en einde van het programma. Sommige mensen volgen het programma na afloop van opname in een afkickkliniek als steuntje in de rug. Het model kan ook gecombineerd worden met psychologische behandeling voor de alcoholverslaving zoals cognitieve gedragstherapie (CGT). Het bezoeken van bijeenkomsten van het 12-stappenprogramma terwijl men cognitieve gedragstherapie volgt lijkt het positieve effect van beide interventies te versterken.Uitgangspunten in 12 stappen
[OLIST]Wij erkennen dat wij machteloos stonden tegenover onze verslaving, dat ons leven onhanteerbaar was geworden
Wij kwamen ertoe te geloven dat een Macht groter dan onszelf ons weer geestelijke gezond kon maken
Wij namen de beslissing om onze wil en ons leven over te dragen aan de zorg van God zoals wij Hem begrepen
Wij maakten een grondige en onbevreesde morele inventaris van onszelf op
Wij bekenden tegenover God, onszelf en iemand anders de ware aard van onze fouten
Wij waren volkomen bereid God al deze fouten in ons karakter weg te laten nemen
Wij vroegen Hem nederig onze tekortkomingen weg te nemen
Wij maakten een lijst van alle mensen die wij schade berokkend hebben en werden bereid het met hen allen goed te maken
Wij maakten het waar mogelijk direct goed met deze mensen, behalve wanneer dit hen of anderen zou schaden
Wij gingen door met het opmaken van een persoonlijke inventaris en wanneer wij fout waren, gaven wij dat onmiddellijk toe
Wij trachtten middels gebed en meditatie ons bewuste contact met God zoals wij Hem begrepen te verbeteren, enkel biddend om kennis van Zijn wil voor ons, en de kracht die uit te voeren
Tot een geestelijk ontwaken gekomen als resultaat van deze stappen, probeerden wij deze boodschap uit te dragen naar verslaafden en deze uitgangspunten in al ons doen en laten toe te passen[/OLIST]
[OLIST]Wij erkennen dat wij machteloos stonden tegenover onze verslaving, dat ons leven onhanteerbaar was geworden
Wij kwamen ertoe te geloven dat een Macht groter dan onszelf ons weer geestelijke gezond kon maken
Wij namen de beslissing om onze wil en ons leven over te dragen aan de zorg van God zoals wij Hem begrepen
Wij maakten een grondige en onbevreesde morele inventaris van onszelf op
Wij bekenden tegenover God, onszelf en iemand anders de ware aard van onze fouten
Wij waren volkomen bereid God al deze fouten in ons karakter weg te laten nemen
Wij vroegen Hem nederig onze tekortkomingen weg te nemen
Wij maakten een lijst van alle mensen die wij schade berokkend hebben en werden bereid het met hen allen goed te maken
Wij maakten het waar mogelijk direct goed met deze mensen, behalve wanneer dit hen of anderen zou schaden
Wij gingen door met het opmaken van een persoonlijke inventaris en wanneer wij fout waren, gaven wij dat onmiddellijk toe
Wij trachtten middels gebed en meditatie ons bewuste contact met God zoals wij Hem begrepen te verbeteren, enkel biddend om kennis van Zijn wil voor ons, en de kracht die uit te voeren
Tot een geestelijk ontwaken gekomen als resultaat van deze stappen, probeerden wij deze boodschap uit te dragen naar verslaafden en deze uitgangspunten in al ons doen en laten toe te passen[/OLIST]
