Onthouding van alcohol: onthoudingsverschijnselen

Wanneer men wilt stoppen met drinken zal men een periode van detoxificatie moeten doorstaan, waarbij men moet ontwennen van de alcoholverslaving. Onthouding van alcohol kan gepaard gaan met onthoudingsverschijnselen of ontwenningsverschijnselen, waarbij opname in een alcoholkliniek in sommige gevallen aan te raden is.

Onthouding van alcohol: onthoudingsverschijnselen

Wanneer men na langere tijd alcohol gebruikt te hebben plotseling gaat stoppen met drinken, kunnen er zogenaamde onthoudingsverschijnselen of ontwenningsverschijnselen optreden. Dit komt echter niet bij iedereen die stopt met drinken voor. De onthoudingsverschijnselen van alcohol treden twaalf uur na het laatste gebruik op en vertonen een piek in hevigheid rond de 48 tot 72 uur na het laatste alcoholgebruik. Binnen vijf dagen zijn de onthoudingsverschijnselen doorgaans weer verdwenen. Men heeft niet persé een behandeling nodig voor de ontwenningsverschijnselen.

Onthoudingsverschijnselen volgens de DSM-V

De DSM-IV (diagnostic statistic manual) is hét handboek voor het classificeren van psychische stoornissen. In de DSM-IV staan de diagnostische criteria van onthouding van alcohol vermeld.

• Staken of vermindering van het alcoholgebruik dat aanzienlijk en van lange duur is geweest
• Twee of meerdere van de volgende verschijnselen, die binnen enkele uren tot dagen na de onthouding ontstaan:
• Autonome hyperactiviteit (transpireren, versnelde hartslag
• Trillende handen
• Slapeloosheid
• Misselijkheid of braken
• Voorbijgaande visuele, tactiele of auditieve hallucinaties of illusies
• Psychomotorische agitatie (onrust)
• Angst
• Epileptische aanvallen (grand-mal insulten)
• De symptomen van het tweede criterium veroorzaken in belangrijke mate lijden of beperkingen in het sociaal, beroepsmatig functioneren of het functioneren op andere belangrijke terreinen
• De symptomen zijn niet het gevolg van een somatische aandoening en zijn niet eerder toe te schrijven aan een andere psychische stoornis

Zelfstandig afkicken of opname in een alcoholkliniek voor detoxificatie?

Wanneer men wilt stoppen met drinken kan men dit zelfstandig doen, of men kan zich op laten nemen in een alcoholkliniek om daar de periode van alcohol detox door te komen. Detoxificatie is het ontwennen van de verslaving, waarbij ontwenningsverschijnselen op kunnen treden. Maar wanneer kan je nu zelfstandig afkicken, en wanneer is het verstandig de hulp van een alcoholkliniek in te schakelen?

Een opname in een alcoholkliniek is aan te raden wanneer:

• Er sprake is van een alcoholvergiftiging of wanneer het alcoholgebruik jarenlang erg destructief geweest is (op dagelijkse of periodieke basis)
• Het alcoholgebruik gecombineerd wordt met één of meerdere psychoactieve middelen
• Men bij een eerdere detoxificatie verschijnselen van een delirium en/of insulten kreeg
• Er sprake is van een lichamelijk slechte conditie
• Er twijfels zijn over de therapietrouw en/of zelfzorg
• Men eerder ambulant heeft geprobeerd af te kicken zonder succes
• Er comorbide psychiatrische stoornissen aanwezig zijn waarvan men denkt dat deze de uitkomst van de detoxificatie negatief zullen beïnvloeden, of waarvan vast staat dat deze dit gedaan hebben
• Iemand alleenstaand is en/of het laatste halfjaar geen contact gehad heeft met niet-gebruikende personen in de directe sociale omgeving
• De patiënt of familie wil graag een intramurale detoxificatie

Behandeling onthoudingsverschijnselen

Hoewel ziekenhuisopname in de meeste gevallen niet nodig is, zijn er enkele medicijnen die kunnen helpen bij onthoudingsverschijnselen.

Kortwerkende benzodiazepines kunnen gebruikt worden om ernstigere vormen van alcoholonthouding te behandelen. Deze kalmeringsmiddelen zorgen ervoor dat de onthoudingsverschijnselen afnemen en dat het risico op complicaties en cognitieve stoornissen vermindert. Wanneer men benzodiazepines gebruikt is goede observatie en een goed afgestelde dosering erg belangrijk. Magnesium blijkt niet effectief in het verminderen van onthoudinsverschijnselen. Andere medicijnen, zoals antipsychotica en anticonvulsiva blijken erg veel bijwerkingen te geven.