Delirium door alcoholintoxicatie en alcoholonthouding

Een delirium, ook wel delier genoemd, is een psychiatrische aandoening die gekenmerkt wordt door gestoorde cognitieve en waarnemingsfuncties, een verlaagd bewustzijn en een gestoorde aandacht. Een delirium is het gevolg van cerebrale ontregeling. In de DSM-IV wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende typen delirium op basis van de oorzaak. Zo bestaat het delirium door alcoholintoxicatie en het delirium door alcoholonthouding.

Wat is een delirium?

Een delirium, ook wel een delier genoemd, is een organisch psychiatrische stoornis die optreedt als gevolg van cerebrale ontregeling ten gevolge van een lichamelijke aandoening of het gebruik van (genees)middelen. Een delirium ontstaat vrij plotseling en is wisselend in symptomen, ernst en duur. De belangrijkste kenmerken van een delirium zijn globaal gestoorde cognitieve en waarnemingsfuncties, een verlaagd bewustzijn en een gestoorde aandacht. Ook stoornissen in de psychomotorische activiteit, de emoties en het slaap-waakritme komen dikwijls voor. Een delirium lijkt even vaak bij mannen als bij vrouwen voor te komen en etniciteit lijkt geen risicofactor te zijn. Een delirium komt relatief vaak voor bij oudere mensen. Een delirium kan optreden nadat men gestopt is met drinken, het zogenaamde alcoholonthoudingsdelirium, of door alcoholvergiftiging (alcohol intoxicatie).

Delirium volgens de DSM-IV

De DSM-IV (diagnostic statistic manual) is hét handboek voor het classificeren van psychische stoornissen. In de DSM-IV staan de diagnostische criteria van een delirium vermeld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen op basis van de diverse mogelijke oorzaken van een delirium. Zo heb je een alcoholonthoudingsdelerium en een delirium door alcoholintoxicatie.

1. Bewustzijnsstoornis met verminderd vermogen de aandacht te concentreren, vast te houden of te verplaatsen
2. Een verandering in de cognitieve functie of de ontwikkeling van een waarnemingsstoornis die niet toe te schrijven is aan een reeds aanwezige of beginnende demetie
3. De stoornis ontwikkelt zich in korte tijd en neigt ertoe in het verloop van de dag te fluctueren
4. Er zijn aanwijzingen vanuit anamnese, lichamelijk onderzoek of laboratoriumuitslagen dat de verschijnselen van criterium 1 en 2 zich ontwikkelen tijdens of kort na het syndroom van de onthouding van alcohol

Klinische kenmerken van een delirium

Delirium door alcoholonthouding (delirium tremens)

Op dit moment zijn er nog geen beschrijvingen van de verschillende soorten delirium en wordt het onderscheid gemaakt op basis van de vermeende oorzaak van het delirium. Het alcoholonthoudingsdelerium komt bij ongeveer 5% van de mensen met een alcoholonthoudingssyndroom voor. Een delirium tremens wordt in de praktijk doorgaans behandeld met benzodiazepines. Wanneer het delirium eenmaal opgetreden is heeft het geen zin om alcohol te drinken, dit verergert de klachten mogelijk alleen maar.

Delirium door alcoholintoxicatie

Een delirium door alcoholintoxicatie wordt in de volksmond vaak een psychose genoemd. Dit is een psychiatrische ziektebeeld waarbij iemand het contact met de werkelijkheid kwijt is. Een dergelijk delirium kan optreden na grote hoeveelheden alcohol in korte tijd.