Wat is de ziekte van Parkinson?

Wanneer je aan dementie denkt, denk je al snel an de ziekte van Alzheimer. Bij dementie zijn er echter meerdere vormen mogelijk, namelijk tot zo'n vijftig verschillende ziektes zijn bekend. Naast Alzheimer heb je ook de vasculaire dementie, frontotemperale dementie en Parkinson. Voor wat Parkinson betreft, weten de meesten wel dat het gaat om een stoornis in de motoriek (ofwel het bewegen), en dan met name het beven van de handen. Maar wat zijn nog meer symptomen van Parkinson, wat kun je verwachten bij Parkinson

Een korte geschiedenis

De ziekte van Parkinson werd voor het eerst beschreven door een Engelse chirurg met de naam James Parkinson. Toen James Parkinson in 1817 met de ontdekking van de ziekte kwam, was er nog niet veel aandacht voor. Dit duurde tot de twintigste eeuw toen J.G. Rowntree (in 1912) een artikel schreef in een medisch tijdschrift over de ziekte van Parkinson.

De ziekte van Parkinson was in de eerste instantie bekend onder de term "shaking palsy". Dit duidde op een spierverzwakking ("palsy"), waarbij tremoren (het trillen) zichtbaar waren.

De ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een hersenziekte, waarbij zenuwcellen geleidelijk aan afsterven. Om deze reden is het ook een ziekte die zich geleidelijk aan ontwikkeld. De eerste verschijnselen zijn dus meestal niet zo opvallend. Vaak begint het ook slechts aan één zijde. Niet altijd wordt het meteen opgemerkt, omdat toegenomen traagheid niet heel vreemd is bij ouderen, en niet altijd het trillen aanwezig is.

Symptomen

• Bevende handen (ook in rust; rusttremor)
• Tragere bewegingen
• Bewegingsarmoede (hypokinesie)
• Maskergelaat (vlakke gezichtsuitdrukking)
• Monotome stem, afname stemvolume
• Stijve lichaamshouding (rigiditeit)
• Schuifelende/kleinere passen
• Voorover hellen van bovenlichaam
• Vertraging van denken
• Geheugenproblemen: ophalen van informatie
• Afname van abstract denken
• Klein en kriebelig schrijven (micrografie)

Dementie komt bij zo'n 35-55% van de mensen met de ziekte van Parkinson voor. Het gaat hierbij dan wel over het ophalen van informatie. De geheugenproblemen zijn niet te vinden op het gebied van herkenning.

Het ontstaan van Parkinson

De ziekte van Parkinson, of in ieder geval de stoornissen die ermee gepaard gaan, wordt veroorzaakt doordat de substantia nigra aan celverlies liedt. De substantia nigra is een belangrijk gebied in de middenhersenen dat belangrijk is bij bewegingen. De substantia nigra (zwarte substantie/kern) behoort tot de basale ganglia van het zenuwstelsel (samen met de corpus striatum, globus pallidus en nucleus subthalamicus). De substantia nigra bestaat uit twee delen: pars reticulata en pars compacta. In dit laatste deel vindt een afsterving van zenuwcellen plaats. Deze zenuwcellen zijn belangrijk voor de productie van dopamine. Om die reden wordt ook een afgenomen dopamineniveau gevonden bij patiënten.

Er wordt geschat dat er echter pas een reductie van 60-70% van de zenuwcellen nodig is voor er sprake is van Parkinsonachtige symptomen. Het is vooral het dopaminetekort dat leidt tot de stoornissen in motoriek (traagheid, stijfheid, en soms ook veel trillingen).

Oorzaken

• Erfelijkheid: 5-10% van de patiënten heeft Parkinson geërfd;
• Gifstoffen, zoals mangaan, zware metalen, koolmonoxide en insecticides;
• Leeftijd: De kans om Parkinson te krijgen wordt ook groter met de leeftijd;
• Encefalitisinfectie: Verschijnselen na de epidemie die tussen 1917-1926 heerste;
• Onbekende oorzaken: Nog vaker zelfs is er geen oorzaak te vinden.

Stadia van Parkinson

1. Verschijnselen aan één lichaamshelft
2. Verschijnselen aan beide lichaamshelften geen evenwichtsstoornissen
3. Verschijnselen aan beide lichaamshelften, met evenwichtsstoornissen, nog wel zelfstandig functionerend
4. Verschijnselen aan beide lichaamshelften, met evenwichtsstoornissen, hulpbehoevend
5. Ernstige invaliditeit, gebonden aan bed of stoel, hulpbehoevend

Behandeling

Van Parkinson is helaas bekend dat het een ziekte is die niet tegen te houden is. Het is geen ziekte waaraan je dood zult gaan, maar steeds meer zullen symptomen naar voren komen. Met de ziekte van Parkinson is lang te leven, maar het is enkel te onderdrukken met medicijnen. Medicijnen kunnen nameljk het tekort aan dopamine weer verbeteren. Op een gegeven moment zal medicatie echter niet meer helpen. In deze gevallen kunnen de hersenen nog gestimuleerd worden met elektrische pulsen.