Kinkhoest bij baby en volwassene

Kinkhoest oftewel kinaugmentatie is een zeer besmettelijke ziekte die wordt overgebracht middels druppeltjes. Het lijkt te beginnen me teen normale verkoudheid maar wordt al snel erger. Kinkhoest komt bij zowel baby's, kinderen als volwassenen voor. In Nederland en België wordt er gevaccineerd tegen kinkhoest.

Herkennen van kinkhoest

Het herkennen van kinkhoest is in het begin niet altijd even makkelijk. Nadat iemand besmet is met de bacterie Bordetella pertussis duurt het gemiddeld één tot drie weken voordat de eerste ziekteverschijnselen optreden. Kinkhoest begint met iets dat lijkt op een lichte verkoudheid. Er is sprake van een kuchje en neusvloeiïng (snot). Vaak is er ook sprake van traanvloeiïng, niezen en zich wat ziek voelen. Er zal in dit stadium nog niet aan kinkhoest gedacht worden.

Later ontstaat er een droge hoest die hardnekkiger is. De hoestbuien worden krampachtiger en houden langer aan. In een nog later stadium ontstaan er hoestbuien waarbij de patiënt bijna lijkt te stikken. Tussen de hoestbuien door haalt de patiënt gierend adem. Bij het hoesten komt er taai slijm mee omhoog. Bloedingen in de neus of het oog kunnen samen gaan met een hoestbui. Vooral in de nacht komen de meeste hoestaanvallen voor. Soms moet de patiënt na een hoestbui ook braken. Bij jonge kinderen kan een stevige hoestbui gevolgd worden door een ademstilstand. Een veel voorkomend verschijnsel bij kinkhoest is hoofdpijn door de grote druk die er in het hoofd ontstaat door het hoesten. De hoestbuien zijn bovendien erg vermoeiend voor de patiënt.

Hoe besmettelijk is deze ziekte?

Kinkhoest is zeer besmettelijk. De bacterie wordt overgebracht middels druppeltjes die een besmet patiënt door hoesten en niezen verspreidt. De kans op besmetting is het grootst bij patiënten die zelf nog maar net besmet zijn, en waar nog geen ernstige ziekteverschijnselen bij aanwezig zijn. De periode van besmetting blijft aanwezig tot ongeveer vier weken nadat de eerste ziekteverschijnselen zich vertoont hebben.

Wanneer er een antibioticum is toegediend, dan blijft de patiënt besmettelijk tot één week na het toedienen van de eerste antibioticum. Daarna is besmetting nagenoeg niet meer mogelijk. In Nederland en België wordt gevaccineerd tegen kinkhoest. Het kind id gedurende vijf tot vijftien jaar beschermd tegen kinkhoest. Daarna kan degene besmet raken met kinkhoest, maar gaat het vaak wel om een mildere vorm. Kinderen die niet alle inentingen gehad hebben, lopen meer risico op een besmetting met kinkhoest, of dit nou op kinderleeftijd of op volwassen leeftijd is.

Behandeling en genezing

Bij kinkhoest kan antibiotica toegediend worden. Dit vermindert de kans op besmetting bij anderen aanzienlijk. Ook klachten verminderen hierdoor vaak. Het ziekteverloop kan door antibiotica iets korter zijn. Een kind met kinkhoest hoeft niet perse thuis te blijven. Vaak heef het kind anderen al besmet in de periode voordat het ziek werd. Een kind dat zich verder goed voelt, kan gewoon deelnemen aan school. Niet iedere school staat toe dat een kind met kinkhoest op school verschijnt omdat ze bang zijn voor een grote besmetting over de school. Deze gedachtegang is geheel onjuist. Het RVIM kan de school hierover informeren.

Bij hevige hoestbuien is het beter om geen inspannend werk te verrichten: de hoestbuien zijn al uitputtend genoeg. Bij braken is het belangrijk dat er voldoende gedronken wordt. Paracetamol kan hoofdpijnklachten verlichten.

Baby's of zeer jonge kinderen worden uit voorzorg opgenomen in het ziekenhuis wanneer er sprake is van kinkhoest. Dit omdat jonge kinderen vaak moeite hebben met het verwerken van het taaie slijm dat opgehoest wordt. Ze kunnen hierbij stikken. Ook de hoestbuien kunnen voor een klein kind te uitputtend zijn.

Sterfte door kinkhoest

Er overlijden maar weinig kinderen of volwassen aan kinkhoest, mede dankzij het vaccinatieprogramma. Gemiddeld raakt 2 procent van de bevolking jaarlijks besmet met kinkhoest. Hiervan sterven er gemiddeld één tot twee patiënten per jaar, waarbij het voornamelijk gaat om zeer jonge kinderen (onder de 1 jaar). Wereldwijd sterven er jaarlijks ongeveer 400.000 kinderen aan kinkhoest. De meeste kinderen zijn jonger dan 1 jaar oud. De meeste slachtoffers vallen in ontwikkelingslanden.

Toch mag, ondanks de vaccinaties die hier gegeven worden, kinkhoest niet onderschat worden. Bij veel ouderen is de inenting na vijftien jaar volledig uitgewerkt, en raken veel volwassen opnieuw besmet met kinkhoest. Hoewel de ziekte vaak mild verloopt en daardoor niet herkend wordt als kinkhoest, kan de besmette volwassene wel een baby besmetten met de bacterie. Baby's worden tegen kinkhoest pas ingeënt op een leeftijd vanaf 8 weken oud. Hele jonge baby's komen daarom beter niet teveel in aanraking met allerlei mensen. Kinkhoest is besmettelijk op het moment dat iemand de bacterie al heeft opgelopen maar nog niet ziek is. Oppassen dus!