ADHD medicijnen voor kinderen: non-psychostimulantia

Psychostimulantia als Ritalin en Concerta worden relatief vaak voorgeschreven als ADHD medicijn bij kinderen. Er zijn echter ook kinderen die niet goed of onvoldoende op psychostimulantia reageren. Zij hebben mogelijk baat bij medicijnen als Wellbutrin, Strattera en clonidine.

Wellbutrin (bupropion)

Het geneesmiddel bupropion (merknaam Wellbutrin) wordt door veel mensen niet direct geassocieerd met het behandelen van ADHD bij kinderen. Bupropion is namelijk officieel een antidepressivum. Het middel wordt echter ook voorgeschreven als hulpmiddel bij stoppen met roken, en als ADHD medicijn voor kinderen onder de merknaam Wellbutrin. Wanneer je Wellbutrin wilt gebruiken heb je een doktersrecept nodig. Wellbutrin wordt door de basiszorgverzekering vergoed.

Werking van Wellbutrin

Hoe Wellbutrin precies helpt bij het verminderen van ADHD klachten bij kinderen is niet bekend. Men weet dat Wellbutrin invloed heeft op de werking van bepaalde stofjes in de hersenen, de zogenaamde neurotransmitters dopamine en noradrenaline. Deze stofjes blijken bij kinderen met ADHD minder goed te werken.

Bijwerkingen van Wellbutrin

Een deel van de gebruikers van Wellbutrin ervaart in meer of mindere mate bijwerkingen, welke meestal na verloop van tijd weer verdwijnen en mild van aard zijn. Slapeloosheid, hoofdpijn, verstopping, misselijkheid en prikkelbaarheid zijn enkele veelvoorkomende bijwerkingen. Een zeer zeldzame – maar ernstige – mogelijke bijwerking van Wellbutrin is het optreden van epileptische aanvallen. Voordat men met dit ADHD medicijn bij kinderen start moet daarom goed in kaart gebracht hoe groot de kans op het ontstaan van dergelijke epileptische aanvallen is in het individuele geval en zo nodig moet een ander ADHD medicijn overwogen worden.

Effectiviteit Wellbutrin

Er is nog maar weinig gedegen onderzoek naar de effectiviteit van Wellbutrin met betrekking tot het verminderen van ADHD klachten bij kinderen gedaan. De weinige onderzoeken die gedaan zijn laten zien dat Wellbutrin een positief effect op ADHD klachten heeft. Met name de hyperactiviteit van de kinderen werd minder. Ook bleek Wellbutrin agressieproblemen bij de kinderen te verminderen. De effectiviteit van Wellbutrin is ook met psychostimulantia, zoals methylfenidaat (onder andere Ritalin) vergeleken. Daaruit is naar voren gekomen dat psychostimulantia iets beter lijken te werken dan Wellbutrin.

Strattera (atomoxetine)

Een deel van de kinderen met ADHD heeft geen baat bij de meer traditionelere ADHD medicijnen als Ritalin en Concerta (methylfenidaat). Zij hebben bijvoorbeeld veel bijwerkingen, of het medicijn vermindert de ADHD klachten niet of onvoldoende. In zo'n geval wordt Strattera wel eens voorgeschreven. Van alle kinderen waarbij methylfenidaat geen of onvoldoende positief effect heeft, heeft 50% wél baat bij Strattera. Strattera wordt niet door de basiszorgverzekering vergoed.

Werking van Strattera

Hoe Strattera precies werkt is niet helemaal duidelijk. Strattera lijkt er – net als de meeste andere ADHD medicijnen – voor te zorgen dat bepaalde stofjes in de hersenen beter werken. Strattera heeft vooral invloed op het stofje noradrenaline. Het bijzondere aan Strattera is dat dit geneesmiddel inwerkt op een zeer specifiek hersendeel, en niet op hersendelen die niet bij ADHD klachten betrokken zijn. Hierdoor heeft Strattera over het algemeen relatief weinig bijwerkingen.Het gebruik van Strattera moet rustig en onder begeleiding van een deskundige opgebouwd worden. De aanbevolen dagelijkse dosering is 1,2 mg per kilo lichaamsgewicht.

Bijwerkingen van Strattera

De meeste gebruikers van Strattera ervaren relatief weinig bijwerkingen. Bijwerkingen van Strattera die door kinderen genoemd worden zijn onder meer hoofdpijn, slaperigheid, maag- en darmklachten en een verminderde eetlust. Deze bijwerkingen zijn echter zelden een reden om te stoppen met het middel. In heel zeldzame gevallen komen serieuze bijwerkingen voor als leveraandoeningen en het nadenken over zelfdoding. Ook mag Strattera niet tegelijkertijd met een aantal aan medicijnen gebruikt worden, zoals MAO-remmers. Strattera en MAO-remmers kunnen namelijk elkaars werking beïnvloeden.

Effectiviteit Strattera

In vergelijking met methylfenidaat (Ritalin, Concerta en dergelijke) komt naar voren dat Strattera even effectief is als kortwerkend methylfenidaat. Langer werkende vormen van methylfenidaat blijken iets effectiever. Strattera blijkt bij zowel jongere als oudere kinderen een positief effect te hebben op ADHD klachten, hoewel oudere kinderen meer van het medicijn lijken te profiteren.

Clonidine

Het medicijn clonidine wordt in Nederland voorgeschreven bij een te hoge bloeddruk, opvliegers tijdens de overgang en migraine. Het medicijn wordt echter ook gebruikt om ADHD klachten bij kinderen te verminderen. Je kunt clonidine alleen met een doktersrecept verkrijgen.

Werking van clonidine

Het is onduidelijk wat de precieze werking van clonidine is. Het lijkt er op dat clonidine de hersengebieden die betrokken zijn bij stress kalmeert.

Bijwerkingen van clonidine

Veelgenoemde bijwerkingen van clonidine zijn onder andere sufheid, misselijkheid, hoofdpijn en slaperigheid. Ook kan er sprake zijn van een verhoogde afgifte van groeihormoon en een verhoogde bloedsuikerspiegel. In zeldzame gevallen kunnen er depressieve klachten, hartritmestoornissen en andere cardiovasculaire aandoeningen optreden. Het is belangrijk om te weten dat je niet zomaar kunnen stoppen met clonidine. Wanneer je het gebruik niet langzaam afbouwt, kan er een hoge bloeddruk optreden. Kinderen met een verminderde nierfunctie kunnen clonidine beter niet gebruiken. Ook zijn er enkele medicijnen die niet tegelijkertijd met clonidine gebruikt mogen worden, zoals kalmeringsmiddelen en bloeddrukverlagende medicijnen.

Effectiviteit clonidine

Clonidine lijkt op zichzelf een beperkt effect op ADHD klachten te hebben. Clonidine wordt soms wel voorgeschreven als een soort aanvullend medicijn bij andere ADHD medicijnen wanneer deze onvoldoende effect hebben. Clonidine lijkt vooral bruikbaar te zijn bij het verminderen van hyperactiviteit en impulsiviteit.