Wanneer heb je koorts?

Koorts is een verhoging van de lichaamstemperatuur, die normaal gesproken tot 42 graden kan stijgen. Daarboven spreken we van ernstige koorts. Er is een verschil tussen verhoging en koorts. Koorts treedt meestal op wanneer er sprake is van een infectieziekte, maar kan ook door een andere oorzaak ontstaan. Op zich is koorts in de meeste gevallen niet ernstig en is zelfs nuttig. Daarnaast beschermt veelvuldig en kortstondige koorts in de jeugd tegen kanker op latere leeftijd.

Wat is koorts?

Koorts is feitelijk een verhoogde lichaamstemperatuur. Bij de mens ligt de normale lichaamstemperatuur rond de 37 graden Celsius. Wanneer de lichaamstemperatuur oploopt tussen de 37.5 en 38 graden spreken we van verhoging. Van koorts spreken we wanneer deze hoger ligt dan 38 graden Celsius.

Oorzaak

Koorts hoort bij het ziek zijn, of dit nou een griep is of een infectie. Vaak worden we ziek door een virus of bacterie. Het lichaam wil deze vreemde indringers onschadelijk maken. Hierbij worden er bepaalde stoffen ingezet die beter werken bij een wat hogere lichaamstemperatuur. Ook kunnen veel micro-organismen slechter tegen een hogere omgevingstemperatuur, waardoor ze eerder sterven. Van kankercellen is ook bekend dat deze hier slechter tegen kunnen. Kinderen hebben vaker koorts dan volwassenen. Dit komt doordat de afweer bij kinderen nog niet optimaal werkt, waardoor het lichaam vaker in actie moet komen. Toch lijken kinderen makkelijker met koorts om te gaan dan volwassenen.

Symptomen

Iemand met koorts voelt zich ziek en zwak. De lichaamstemperatuur ligt hoger dan 38 graden Celsius. Dit is te meten met behulp van een (digitale) koortsthermometer. Kinderen zijn hangerig en huilen veel. De eetlust verdwijnt of is minimaal. Daarnaast kunnen er periodes afwisselen van koud aanvoelen en het warm hebben. Zweten is een veel voorkomend verschijnsel.

Wanneer wordt koorts gevaarlijk?

Het lichaam bevat een inwendige thermostaat die de lichaamstemperatuur reguleert. Deze thermostaat bevindt zich in de hersenen. De thermostaat zorgt ervoor dat de lichaamstemperatuur niet boven de 41 tot 42 graden uitkomt. Wie 42 graden koorts heeft voelt zich goed beroerd. De warmte moet gemakkelijk door het lichaam afgevoerd kunnen worden. Te warm aankleden of helemaal verstopt onder het dekbed gaan liggen is dan ook niet aan te raden. Na drie dagen koorts van 42 graden moet de koorts omlaag worden gebracht. Paracetamol werkt koortsverlagend. Wanneer dit niet voldoende helpt, moet een arts worden ingeschakeld.

Wanneer de lichaamstemperatuur oploopt tot 43 of 44 graden spreken we van hyperthermie. Hierdoor ontstaan er koortsstuipen. Later kan er bewusteloosheid en een verstoorde ademhaling optreden. In ernstige gevallen zal het hart ermee stoppen. Hyperthermie moet daarom onmiddellijk behandeld worden. Vaak worden er medicijnen toegediend die de ingebouwde thermostaat lager zetten. Wanneer zeer hoge koorts te lang duurt, treedt er blijvende hersenbeschadiging op.

Is het nuttig of niet?

Veel mensen grijpen naar paracetamol wanneer ze koorts hebben. Dit middel staat bekend om zijn koortsverlagende werking. Maar koorts is juist nuttig: het zorgt voor een betere afweer van het lichaam. Schadelijke indringers kunnen hierdoor beter aangepakt worden.

Koorts speelt ook een nuttige rol bij het ontstaan van kanker. Zo blijkt dat mensen die vaker koorts hebben in hun leven, minder vaak kanker zullen krijgen. Dit feit is al heel lang bekend. Vooral veelvuldig koorts is in de jonge jaren lijkt op latere leeftijd een betere bescherming tegen kanker te geven. Desondanks wordt koorts nog te vaak verlaagd, terwijl het er juist voor zorgt dat niet alleen indringers maar ook tumorcellen teniet worden gedaan of af worden geremd. Veel infectieziekten in de jonge levensjaren brengen koorts met zich mee. Denk hierbij aan de waterpokken of het virus dat buikloop (diarree) veroorzaakt, met name bij jonge kinderen. Veel van deze infectieziekten worden teruggedrongen middels vaccinaties of medicijnen. Overigens zorgen langdurige infectieziekten wel weer voor een verhoogd risico op kanker.

Langdurige koorts of hoge koorts kan schadelijk zijn voor de hersenen, doordat er afbraak van een bepaald eiwit in de hersenen plaats vindt. Hierdoor is het raadzaam om niet langer dan drie dagen koorts aan te houden (tot 42 graden) of direct in te grijpen wanneer de koorts stijgt tot boven de 42 graden. Kinderen met koorts lijken over het algemeen beter met koorts om te kunnen gaan. Jonge baby's en ouderen en zieken moeten goed begeleid worden ten tijde van koorts.

Mensen met een hart of vaatziekte, diabetes, nierziekte of een longziekte moeten extra uitkijken met koorts. Ook wanneer de koorts langer dan vijf dagen aan blijft houden en na drie dagen niet zelf verlaagd kan worden, wanneer je suf wordt of te weinig drinkt is het raadzaam om contact op te nemen met een arts.