Wat is Münchhausen by proxy?

Münchhausen by proxy: het is een van die aandoeningen die bij veel mensen wel een belletje doet rinkelen. Diverse bruten uit de geschiedenis worden ermee in verband gebracht. De aandoening die ouders hun kinderen de meest verschrikkelijke dingen laat aandoen om aandacht of medelijden voor zichzelf te krijgen. Wat houdt Münchhausen by proxy in, hoe komt het aan zijn naam, wat is het verschil met het Münchhausensyndroom en hoe is het te herkennen?

Münchhausen by proxy

• Münchhausen by proxy
• Münchhausensyndroom
• Herkomst van de naam
• Hoe herken je Münchausen?
• Valse beschuldigingen
• Bekende mensen die leden aan Münchhausen by proxy

Münchhausen by proxy

Er ontstaat nog weleens verwarring over de schrijfwijze van dit syndroom. Het heet Münchhausen by proxy, maar wordt ook weleens geschreven als Munchhausen by proxy, of met de afkorting MBP of MBPS (Münchhausen by proxy Syndroom) aangeduid. In het Engels wordt het vaak geschreven zonder umlaut.

Iemand die lijdt aan deze aandoening vraagt vaak om aandacht door iemand (vaak een eigen kind) te verwonden en deze persoon dan naar medische hulpverleners te brengen voor behandeling. Soms is de dader zelf een zhulpverlener het slachtoffer in kwestie behandelt. Deze stoornis heet ook wel nagebootste stoornis bij volmacht.

De persoon in kwestie brengt vaak zijn of haar kind naar de huisarts of Eerste Hulp en gedraagt zich daar erg meelevend en emotioneel. Soms kan het gaan om een eenmalig toegebrachte verwonding zoals een botfractuur, maar het ook gaan om te toedienen van een bepaalde substantie die chronische ziekte tot gevolg heeft. Meestal gaat het om een moeder. Wat erg opvalt, is dat de moeder snel en zonder vragen instemt met onderzoek of behandeling, waar een ouder vaak voorzichtig en terughoudend is om het kind niet bloot te stellen aan eventueel schadelijke medicijnen of pijnlijke onderzoeken.

Münchhausensyndroom

Münchhausen by proxy is een variant op het bekende Münchhausensyndroom, waarbij een patiënt fantasie verhalen vertelt. Om deze fantasieën echter te laten lijken verwondt een persoon dan zichzelf. De by proxy-variant gaat om mishandeling van anderen, en dus geen zelfmutilatie. Het kan voorkomen in de vorm van geweldpleging zoals slaan, verstikken, door elkaar schudden, verbranden, schoppen, etcetera, maar ook dingen als uithongering, slecht voeden, geven van drugs of medicijnen komt voor. In het ernstigste geval kan dit de dood tot gevolg hebben, en soms is dit ook de opzet om nog meer medelijden te wekken.

Kinderen die dergelijke mishandelingen jarenlang hebben ondergaan houden er vaak lichamelijke klachten op na. Maar veel erger zijn de psychische beschadigingen die vaak overblijven van deze periode.

Herkomst van de naam

De naam is afkomstig van Baron van Münchhausen, een Duitser leefde in de 18e eeuw en die in het Russische leger heeft gezeten en daar de meest sterke verhalen over vertelde. Het woord Proxy betekent zoiets als tussenpersoon of intermediair. Dit verwijst naar de aandacht waarnaar patiënten opzoek zijn door het gebruik van een intermediair.

Hoe herken je Münchausen?

Het is voor een hulpverlener natuurlijk erg lastig om een diagnose te stellen. Wat het erg lastig maakt is dat sommige mensen ook telkens naar verschillende hulpverleners gaan waardoor er moeilijk een patroon te herkennen is. Waar wel altijd op gelet moet worden is of een persoon niet al te makkelijk toestemt in medische behandelingen en onderzoeken. In het grootste gedeelte van de gevallen gaat het om vrouwen. In sommige gevallen gaat het niet om kinderen die mishandeld worden, maar om huisdieren. Ook komt het voor dat mensen niet hun eigen kinderen mishandelen, maar bijvoorbeeld oppaskinderen.

Valse beschuldigingen

Af en toe wordt wel eens aangenomen dat vrouwen lijden aan Münchhausen terwijl dat niet het geval is. Deze vrouwen zijn natuurlijk voor het leven gebrandmerkt. Er is zelfs een stichting in het leven geroepen om de belangen te behartigen van mensen die dit hebben moeten ondergaan: Mothers Against Munchausen Syndrome by Proxy Allegations (MAMA).

Bekende mensen die leden aan Münchhausen by proxy

Onder andere de volgende beruchte personen uit het verleden leden aan deze aandoening:

• Beverly Allitt
• Wendi Scott
• Sally Clark