Emfyseem van de long (longemfyseem), oorzaak en behandeling

De longen zorgen voor de uitwisseling van kooldioxide en zuurstof. Het bloed wordt voorzien van verse zuurstof en kooldioxide wordt weer uitgeademd. Wanneer de longen niet goed werken ontstaat er zuurstoftekort in het lichaam. Er zijn diverse longziekten die dit veroorzaken. Longemfyseem is hier een van. Bij emfyseem is er sprake van lucht of gas in het weefsel of orgaan en uitzetting van het weefsel. Bij de longen zien we dat hierdoor de longblaasjes kapot gaan. Symptomen zijn kortademigheid en een versnelde hartslag. De ziekte kan niet genezen worden, wel kan het ziekteproces tot staan worden gebracht.

Emfyseem

Wat is emfyseem? Dit is uitzetting van een orgaan of een weefsel door de aanwezigheid van teveel lucht of gas. Emfyseem is dus een medische toestand. De meest voorkomende vorm van emfyseem is die van de long oftewel longemfyseem.

Oorzaak

De oorzaak van longemfyseem is in de meeste gevallen het roken van tabak. Ook wanneer een andere oorzaak gevonden wordt, zal roken longemfyseem alleen maar sneller bevorderen.

Chronische bronchitis is ook een veroorzaker. Bij chronische bronchitis is er sprake van een chronische ontsteking van de vertakkingen van de luchtpijp. Dit wordt vaak veroorzaakt door roken en soms door een onderliggende longziekte. Een aantal maal acute bronchitis meemaken kan ook overgaan in chronische bronchitis. Acute bronchitis is het gevolg van een griep of verkoudheid.

Astma kan ook de oorzaak zijn voor longemfyseem. Hierbij zijn de longen chronisch ontstoken. In veel gevallen is astma erfelijk. Vaak begint het met een allergie en eindigt het met astma. Astma kan overgaan in longemfyseem.

Ook vreemde lichamen in de luchtpijp veroorzaken in sommige gevallen longemfyseem. Het gaat hier om het inademen van stoffen die giftig zijn (giftige dampen). Soms is een tekort aan een bepaald enzym de oorzaak. Dit is dan aangeboren.

Symptomen en klachten

Wat gebeurt er eigenlijk bij longemfyseem? De ingeademde lucht komt via de luchtpijp binnen en loopt naar de longen toe. De vertakkingen die naar de longen toe lopen worden steeds kleiner. Deze noemen we de bronchiën. De bronchiën splitsen zich weer en eindigen in de longblaasjes. In de longblaasjes vindt uitwisseling tussen kooldioxide en zuurstof plaats. De kooldioxide wordt afgegeven aan de longblaasjes en uitgeademd, de zuurstof wordt via de longblaasjes aan het bloed afgegeven. De longblaasjes hebben dus een zeer belangrijke functie.

Bij longemfyseem worden de longblaasjes vernietigd. Dit gebeurt bijvoorbeeld door de inwerking van giftige dampen als sigarettenrook. Longblaasjes die kapot zijn scheuren open. Hierdoor ontstaan er grotere luchtkamers. Er blijft lucht in de longen aanwezig, waardoor ook andere longblaasjes kapot gaan. Het aantal longblaasjes dat kooldioxide en zuurstof uitwisselt wordt kleiner. Er kan dus ook minder van deze gassen uitgewisseld worden. Ook de bloedvaten die voor de uitwisseling van kooldioxide en zuurstof zorgen raken beschadigd. Dit alles heeft vooral kortademigheid als gevolg.

De kortademigheid treedt in het begin vooral bij inspanning op. Later treedt dit ook op bij rust. Er zal meer slijm in de longen geproduceerd worden met hoesten als gevolg. De ademhaling zal in een later stadium fluitend worden. Bij inspanning ontstaat er pijn op de borst. Ook de hartslag is versneld. Niet alleen bij inspanning, in een later stadium ook bij rust.

Doordat de lucht in de longen achterblijft wordt het moeilijk om de lucht uit te ademen. Door de lippen te tuiten wordt de opening van uitademing verkleind. Hierdoor wordt de druk in de longen opgevoerd. Hierdoor klappen de dichtgeslagen luchtwegen weer even open. Dit maakt het uitademen makkelijker. We zien bij patiënten met longemfyseem dan ook vaak dat ze uitademen met getuite lippen.

Prognose

Longemfyseem is een ernstige longziekte die niet te genezen is. Het zal ook steeds verder vorderen: de ziekte is onomkeerbaar. Wie eenmaal longemfyseem heeft zal er steeds slechter aan toe zijn. Er zal steeds meer zuurstoftekort ontstaan. De longen zijn steeds minder goed in staat om zuurstof en kooldioxide uit te wisselen. Door ernstig zuurstoftekort ontstaat er vaak een blauwe verkleuring van met name de lippen en de nagels. Hyperventilatie komt veel voor in een later stadium.

Infecties van de longen liggen altijd op de loer door het ontstaan van soms grote met lucht gevulde gaten in de longen. Het hart moet harder pompen om het steeds minder wordende zuurstof nog op tijd rond te krijgen. Hierdoor wordt het hart overbelast. Ook een klaplong is een mogelijke complicatie.

De meeste patiënten sterven uiteindelijk aan een longontsteking, hartfalen of een klaplong. Ook de kans op longkanker is bij longemfyseem verhoogd. Het is moeilijk te zeggen hoe lang iemand met longemfyseem te leven heeft. Dit hangt af van verschillende factoren, onder andere de mate van beschadiging en het feit of iemand (door)rookt.

Behandeling

De ziekte kan niet genezen. Wel kan het ziekteproces tot staan worden gebracht. Hierdoor zal de ziekte niet verder vorderen, maar de reeds opgelopen schade kan niet meer hersteld worden en zal ook niet zelf herstellen. Stoppen met roken is de meest belangrijke. Hierdoor worden er niet nog meer longblaasjes kapot gedrukt. Vaak worden er ontstekingsremmers toegediend om ontstekingen van de luchtwegen te behandelen en te voorkomen. Verder worden er luchtverwijders toegediend. Deze zorgen ervoor dat de luchtwegen meer open gaan staan door de spieren te verslappen, wat het adem halen makkelijker maakt. Soms is het nodig om extra zuurstof toe te dienen. Dit zien we vooral in een verder gevorderd stadium. In een aantal gevallen wordt een longtransplantatie uitgevoerd.