De ziekte van Bechterew: behandeling en medicatie

Er is sprake van de ziekte van Bechterew indien één of meerdere gewrichten van - bekken, heupen, knieën, nek, rug en schouders - chronisch ontstoken zijn. Hierdoor kunnen de aangetaste gewrichten uiteindelijk vergroeien en/of stijf worden, hetgeen de beweeglijkheid ernstig kan beïnvloeden. Ook de peesaanhechtingen, met name van de achillespezen kunnen soms worden aangetast. Veelal begint deze ontsporing van het immuunsysteem in de late puberteit, waarbij deze ziekte vier keer zoveel voorkomt bij mannen als bij vrouwen. Bewegen en oefentherapie bewijzen hun nut, daarnaast worden geneesmiddelen voorgeschreven om deze ongeneeslijke ziekte, die een wisselend verloop heeft, doelmatig te behandelen.

• Algemeen
• Symptomen van de ziekte van Bechterew
• Diagnose
• Medicatie

Algemeen

Een infectie elders in het lichaam kan bij de ziekte van Bechterew een uitlokkende factor zijn om een latente aanleg in deze ziekte, die 0,5% van de bevolking treft, te doen overgaan in Bechterew. Bij 92% van de mensen met deze ziekte wordt in het bloed de erfelijke factor Human Leucocyte Antigen (HLA-B27) aangetroffen. Dit gen geeft een verhoogde kans op een auto-immuunziekte. De aanwezigheid van deze erfelijke factor in het bloed kan desondanks niet zozeer als een marker, maar meer als een aanwijzing om Bechterew te krijgen, bezien te worden. Dit vanwege het feit dat 8% van de Nederlandse bevolking deze factor in het bloed heeft zonder ooit deze ziekte te ontwikkelen.

Symptomen van de ziekte van Bechterew

Deze ziekte begint met pijn en stijfheid door ontstekingen vooral laag in de rug en de bilstreek. De ontstekingen kunnen zich daarna onder meer uitbreiden naar de borstkas en de nek. De klachten verergeren door nachtrust of door te lang in dezelfde houding te zitten. Door beweging nemen de klachten af, maar nemen door inspanning in de loop van de dag weer toe. Allengs kan de wervelkolom strammer worden door het verkalken van de banden tussen de verschillende wervels, waardoor uiteindelijk op die plaatsen geen beweging meer mogelijk is. Naast bovengenoemde klachten kunnen worden onderscheiden:

• ernstige vermoeidheid: wat een overheersend symptoom is en een minder goede conditie
• soms ontstekingen aan de achillespezen
• een acute ontsteking treedt op bij 30% van de patiënten van het regenboogvlies van het oog: dient met spoed te worden behandeld
• ontstekingen van het darmslijmvlies en de huidziekte psoriasis komen voor bij 10% van de patiënten

Diagnose

De reumatoloog baseert zijn bevindingen op het klachtenpatroon en eventueel bloedonderzoek. Aan Bechterew kan worden gedacht als de patiënt jonger is dan 45 jaar, die langer dan drie maanden een sluipende lage rugpijn heeft met ochtendstijfheid en pijn die verbetert na bewegen. Eerst in een later fase is het middels een röntgenfoto mogelijk om te constateren of een gewricht al dan niet beschadigd is. Omdat zulks op een röntgenfoto niet zo eenvoudig is te zien, kan de reumatoloog besluiten om een MRI-scan van het bekken te maken. De ernst van een gewrichtsontsteking wordt veelal bepaald door de hoogte van de BSE- en CRP-waardes. Daarbij geeft BSE de bezinkingssnelheid van de rode bloedlichaampjes aan en duidt op een ontsteking. CRP (C-reactief proteïne) wordt in de lever aangemaakt als reactie op een ontsteking ergens in het lichaam. De arts gebruikt deze waardes echter gewoonlijk vooral om het verloop van de reumatische ontstekingen te volgen en niet zozeer om in deze tot een diagnose te komen. Ook al omdat iemand Bechterew kan hebben, terwijl diens BSE- en CRP-waardes niet of nauwelijks verhoogd zijn.

Medicatie

Middelen van de eerste keus zijn en deswege het meest voorgeschreven, zijn de ontstekingsremmende NSAID's zoals diclofenac, ibuprofen en naproxen. Ook de selectieve COX-2-remmers celecoxib en etoricoxib zijn een optie. In een beperkt aantal ernstige gevallen kan net als bij reumatoïde artritis een behandeling met DMARD's opgestart worden. Daarvan lijkt echter bij Bechterew alleen sulfasalazine enigszins effectief te zijn. Bij een onvoldoende resultaat heeft de arts een TNF-alfaremmer zoals adalimumab, certolizumab pegol, etanercept, golimumab en infliximab tot zijn beschikking. Een groot voordeel bij gebruik van de TNF-alfaremmers is dat deze geneesmiddelen soms ook werkzaam zijn bij klachten die een deel van de mensen met Bechterew treffen. Daarbij kunt u denken aan darmontsteking, huidklachten en oogontsteking. Deze remmers werken goed bij pijnbestrijding en zorgen voor meer bewegelijkheid in de gewrichten.

Een acute oogontsteking dient om blindheid te voorkomen snel en adequaat door een oogarts te worden behandeld. Normaliter gebeurt zulks met oogdruppels en soms middels injecties. Bij ernstige schade aan de gewrichten met veel functieverlies is het mogelijk dat een arts direct in het desbetreffende gewricht injecteert en/of een operatie van het aangedane gewricht zal adviseren. Het gebruik van NSAID's kan in zeldzame gevallen ernstige maagbloedingen en maagzweren veroorzaken. Deswege lijkt het aan te bevelen maagbeschermers in te nemen, een en ander in overleg met de betrokken arts.

Oefeningen

Beweging en gerichte lichaamsoefeningen, beide voorgeschreven door een fysiotherapeut, draagt bij tot het soepel houden van de wervelkolom en de onderrug. Ook een goede lichaamshouding en het in acht nemen van bepaalde leefregels zijn van belang om pijn te verminderen.