Psychische invloedsfactoren op lichamelijke klachten

Mensen met psychische problemen hebben een grotere kans op lichamelijke symptomen of ziektes. Mensen met een bepaalde persoonlijkheid hebben een verhoogde kans op hartkwalen en psychologische factoren kunnen de medische toestand ook aanzienlijk verergeren. Emotionele problemen en stress hangen samen met de lichamelijke weerstand van mensen. Hoe hangen persoonlijkheid, negatieve emoties en traumatische ervaringen samen met medische problemen?

De invloed van psychische factoren op de medische toestand

Hoewel de psychische factoren die de medische toestand beïnvloeden niet vallen onder mentale stoornissen, is er ook een categorie hiervoor ondergebracht in de DSM-IV (een diagnostisch instrument om stoornissen vast te stellen). Bewijs voor de stelling dat psychische problemen de lichamelijke gezondheid kunnen beïnvloeden is bijvoorbeeld gevonden met onderzoeken bij weduwes en weduwnaren. Zij bleken veel gevoeliger voor vrijwel alle soorten ziektes na de dood van hun geliefde dan andere mannen en vrouwen. Zij vertoonden, ook nog na 6 maanden, traumatisch verdriet. Dit is een syndroom welke vergelijkbaar is met een posttraumatische stress-stoornis gecombineerd met een extreem verlangen naar de overleden partner, verbitterdheid, en een schuldgevoel. Hoewel zij voor de dood van de partner niet minder gezond waren, kwamen er na 25 maanden van weduwschap meer griep, hartproblemen, en kanker voor bij deze groep mensen dan bij de groep mensen die niet getraumatiseerd waren.

Persoonlijkheid, negatieve emoties en hartproblemen

In de jaren '50 hebben cardiologen geconstateerd dat veel patiënten met hartaanvallen gekenmerkt werden door dezelfde persoonlijkheid. Zij leken competitief, agressief, snel geïrriteerd, ongeduldige workaholics, constant bezorgd over deadlines en haast maken. Dit soort gedragingen werden samen de Type A persoonlijkheid genoemd. Type B persoonlijkheid kenmerkt zich door de tegenovergestelde gedragingen waarbij mensen meer rustig en easygoing zijn. Deze mensen hebben minder kans op een hartaanval. Een gehaaste levensstijl en werkfactoren hebben in feiten niks te maken met de kans op een hartaanval. Wanneer hier negatieve emoties bij komen kijken zoals irritaties en vijandigheid, wordt de kans op een hartaanval wel verhoogd. Dit is vooral het geval bij mannen. Negatieve emoties verhogen ook de bloeddruk. Daarnaast bleken depressie en angst, welke niet vallen onder de Type A persoonlijkheid, ook te zorgen voor een verhoogde kans op een hartaanval.

Emotionele problemen en lichamelijke weerstand

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat emotionele problemen de lichamelijke weerstand, zoals de weerstand tegen virussen en andere ziekteverwekkers, verminderd waardoor mensen gevoeliger worden voor infectieziektes zoals verkoudheid en griep. Uit een studie is gebleken dat frustrerende taken zorgen voor een tijdelijke afname van de productie van T-cellen, deze cellen zijn een soort witte bloedcellen welke betrokken zijn bij het afweren van ziektes. Hieruit blijkt dus dat stressvolle momenten zorgen voor een verminderd afweersysteem. Dit heeft te maken met de vecht-of-vlucht reactie (fight-or-flight respons). Deze respons is evolutionair bepaald. Wanneer mensen vroeger werden aangevallen door een leeuw vertoonde zij een vecht-of-vlucht reactie. Dit betekent dat alle energie naar de spieren voerde om het mogelijk te maken om te vechten of te vluchten. Dit heeft als gevolg dat andere lichamelijke functies, welke niet direct nodig zijn voor de noodsituatie op dat moment, tijdelijk worden uitgeschakeld of in ieder geval op een laag pitje worden gezet. Een dergelijke functie is de weerstand tegen ziektes. Er is dan dus een verminderde weerstand tegen ziektes. De vecht-of-vlucht reactie vertonen mensen hedendaags nog steeds, maar nu met name op momenten dat zij boos of bang zijn of in situaties waarbij (langdurige) stress komt kijken. Stressvolle momenten zorgen dus voor een vermindere weerstand. Zeker wanneer deze stress langdurig wordt, kan dit vervelende gevolgen hebben.