Is de overwinning in de strijd tegen kanker nabij?

Jaarlijks overlijden er in Nederland meer dan dertigduizend mensen aan kanker. Toch is er wel vooruitgang geboekt in de strijd tegen de ondoelmatig woekerende cellen. De groep patiënten die vijf jaar nadat de kanker zich openbaarde nog in leven is, is in vijftien jaar gegroeid van 47 naar 59 procent. Regelmatig verschijnen er berichten in de media over nieuwe opzienbarende behandelmogelijkheden. Mogen we verwachten dat kanker al snel geen dodelijke ziekte meer zal zijn? De toename van de overlevingskansen bij kanker is niet geheel toe te schrijven aan effectievere behandelmethoden. Een betere voorlichting en betere screeningsmethoden hebben er toe geleid dat kanker in een vroeger stadium wordt ontdekt. De kans op genezing is dan beduidend groter. De conclusie dat de bijdrage van nieuwe behandelmethoden nog niet bijzonder groot is, lijkt daarom gerechtvaardigd. .

Vernietigen kankercellen

Wereldwijd worden er momenteel heel veel onderzoeken gedaan naar nieuwe geneesmiddelen die kanker zouden kunnen genezen. De meeste middelen die worden onderzocht richten zich op het vernietigen van de kankercellen. Af en toe verschijnen er berichten in de media van enthousiaste onderzoekers die menen dat zij het ultieme wapen tegen de zich agressief vermeerderende cellen hebben gevonden. Hoe realistisch zijn die berichten, en bieden ze echt nieuwe hoop voor hen die vertwijfeld op het reddende medicijn wachten?

Dichloorazijnzuur en natriumbicarbonaat

Juichende berichten in de media over nieuwe ontdekkingen met betrekking tot genezing van kanker blijken achteraf nog wel eens misplaatst. Twee voorbeelden:

• In 2007 verschenen veelbelovende berichten over DCA. DCA (dichloorazijnzuur) was getest op menselijke kankercellen en bij muizen met kanker, en leek werkzaam te zijn. DCA zou tumorcellen vernietigen zonder de gezonde cellen aan te tasten. De onderzoeken aan de Universiteit van Alberta lopen nog steeds, maar er lijken nog geen sterke aanwijzingen te bestaan dat met DCA de overwinning op kanker zal worden behaald.
• Ook in 2007 kwam de Italiaanse oncoloog Simoncini in het nieuws met een bizarre ontdekking. Kanker was volgens zijn mning simpelweg een gevolg van infecties met Candida, oftewel een schimmelinfectie. Deze schimmelinfectie kon doeltreffend bestreden worden met natriumbicarbonaat, een witte kristallijne stof die wordt gebruikt in bakpoeder als rijsmiddel, in plaats van gist. Het wordt ook wel gebruikt als poets- of schuurmiddel, en als zuiveringszout, bestanddeel van maagtabletten tegen zuurbranden. Simoncini schreef er zelfs een boek over met de naam ‘Kanker is een schimmel’. Nu, vier jaar later is het verdacht stil rond de revolutionaire geneesmethode van de Italiaanse schimmelbestrijder...

Meer reden tot optimisme

Op dit moment is er echter reden voor weer wat meer optimisme over de ontwikkelingen in de strijd tegen de gevreesde ziekte.
In augustus 2011 kwam er hoopgevend nieuws van het Ottawa Hospital Research Institute. Onderzoekers van het instituut hebben een nieuw virus met succes getest op kankerpatiënten. Het virus spoort kankercellen op en doodt ze. Het zogenaamde JX-594-virus werd intraveneus toegediend, waarna het zich in de bloedbaan verspreidde en tumorcellen in het hele lichaam onschadelijk maakte. Gezonde cellen werden daarbij ongemoeid gelaten. Bij zes van acht patiënten krompen de tumoren of stopten ze met groeien. Aanvullend onderzoek zal meer uitsluitsel moeten geven over de effectiviteit van het virus, maar het klinkt veelbelovend.

Fase 1 studies bij het UMC

Aan het Unversitair Medisch Centrum in Utrecht worden op dit moment een aantal onderzoeken gedaan bij patiënten waarbij geen standaardbehandeling meer mogelijk is. Het betreft middelen die al uitvoerig zijn getest in het laboratorium en op proefdieren. Ook bij deze middelen staat centraal om tumorcellen te vernietigen. Enkele voorbeelden, overgenomen van de site: http://www.umcutrecht.nl/subsite/Kankeronderzoek/Nieuwe_behandelingen/Geen-standaard-behandeling-meer-mogelijk/

BAY 79-4620

BAY 79-4620 is een eiwit waaraan een kankerdodend middel (tubulineremmer) is gebonden. Het eiwit wordt door kankercellen opgenomen en levert daardoor het kankerdodend middel af aan de tumor. De verwachting is dat de tumorcellen daardoor zullen afsterven. Dit is het tweede onderzoek waarbij het geneesmiddel aan mensen wordt gegeven. Een gelijksoortig onderzoek met hetzelfde middel is eerder gestart in de Verenigde Staten, hiervan zijn nog geen resultaten bekend.

GDC-0941, Erlotinib

GDC-0941 is een experimenteel middel. Dit betekent dat het middel nog niet door een regulerende instantie is goedgekeurd. Dit onderzoeksgeneesmiddel blokkeert een eiwit dat ‘PI3-kinase’ heet. Dit eiwit speelt mogelijk een rol bij het groeien en uitzaaien van sommige vormen van kanker.
Erlotinib is een geneesmiddel dat al is goedgekeurd en geregistreerd.
Erlotinib blokkeert de werking van een ander eiwit, dat EGFR (epidermale groeifactorreceptor)-tyrosinekinase heet. EGFR-tyrosinekinase is aanwezig op het oppervlak van veel tumorcellen en ook dit eiwit speelt mogelijk een rol bij het groeien en uitzaaien van sommige vormen van kanker.

P3iK

P3iK is een middel dat nog niet door een regulerende instantie is goedgekeurd.
Dit onderzoeksgeneesmiddel blokkeert een eiwit dat ‘PI3-kinase’ heet. Dit eiwit speelt mogelijk een rol bij het groeien en uitzaaien van sommige vormen van kanker.

Topocecan-pazopanib

Topocecan-pazopanib. In dit onderzoek wordt geprobeerd topotecan te combineren met een nieuw geneesmiddel, pazopanib geheten. Topotecan (merknaam: Hycamtin), is een geneesmiddel dat al meer dan 10 jaar door artsen wordt gebruikt maar dan in infuusvorm. In dit onderzoek wordt een nieuwe toedieningsvorm toegepast namelijk topotecan, in tabletvorm en pazopanib, eveneens in tablet vorm. Het is een nieuw geneesmiddel dat niet direct op de kankercel werkt maar indirect op de bloedvaten die de kankercellen van zuurstof en voeding voorzien.
Door het gelijktijdig gebruik van deze twee geneesmiddelen, wordt de kanker op twee verschillende manieren te lijf gegaan.
Dit onderzoek vindt plaats in Nederland, Amerika en Korea. In Nederland wordt het onderzoek uitgevoerd door het UMC Utrecht en het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam.

Panobinostat

Panobinostat. In dit onderzoek wordt het nieuwe middel panobinostat onderzocht. Panobinostat remt het eiwit deacetylase. Het eiwit deacetylase speelt een belangrijke rol in de celdeling en is in sommige tumoren verhoogd actief. Hierdoor kunnen de tumorcellen vermenigvuldigen en groeien.
Panobinostat blijkt in laboratoriumonderzoeken en in een onderzoek met patiënten effecten te hebben tegen kanker. Het is echter niet zeker of dit middel dezelfde werking of verbetering zal laten zien wanneer het getest wordt bij meer patiënten.

LEQ506

LEQ506 is een nieuw experimenteel middel dat ontwikkeld wordt voor de behandeling van kanker. Het is een middel, welke het signaal tot celdeling remt. Omdat bij onderzoek met dieren gebleken is dat LEQ506 veelbelovend is voor de behandeling van kanker kan de werking van LEQ506 verder bij mensen worden onderzocht. Dit is het eerste onderzoek met LEQ506 bij mensen. LEQ is nog niet geregistreerd als medicijn.
Er zullen in totaal 60 patiënten deelnemen in 4 landen: Nederland, Groot-Brittannië, Zwitserland en de Verenigde Staten.
In Nederland wordt het onderzoek uitgevoerd in het Universitair Medisch Centrum te Utrecht.

LEE011

LEE011 is een nieuw experimenteel middel dat ontwikkeld wordt voor de behandeling van kanker.
Het is een middel dat de werking van twee specifieke enzymen blokkeert. Enzymen zijn eiwitten die helpen om chemische reacties in het lichaam plaats te laten vinden. Door het blokkeren van de werking van deze enzymen (CDK4/6) kan voorkomen worden dat sommige kankercellen hun DNA kunnen kopiëren. Dit is nodig om zichzelf te kunnen delen. Hierdoor zou de groei van kankercellen vertraagd kunnen worden. Dit is het eerste onderzoek met LEE011 bij mensen. Het eerste onderzoek bij mensen wordt “fase I onderzoek” genoemd.
Aan het onderzoek zullen in totaal ongeveer 60 patiënten deelnemen in 3 landen: Nederland, Frankrijk en de Verenigde Staten.
.
Noot: dit zijn fragmenten uit de betreffende pagina’s. Wie zich goed wil informeren dient op de betreffende site alle informatie te lezen.

Hoewel al deze onderzoeken veelbelovend lijken en hoop geven dat de oorlog tegen kanker binnen afzienbarende tijd gewonnen zou kunnen worden, betekent dit niet dat kanker zijn dodelijkheid op zeer korte termijn zal verliezen. Onderzoeken duren lang, en aan het inzetten van nieuwe medicijnen gaan langdurige procedures vooraf. Toch tekent zich wel af dat de tijd dat mensen aan kanker overlijden tot het verleden zal gaan behoren.