Zwanger en verven

Vele ouders die een kindje verwachten willen graag een gloed nieuwe babykamer, geverfd in vrolijke kleuren. Maar is het wel zo verstandig om de babykamer te verven? Er zijn vele berichten die suggereren dat verf schadelijk kan zijn voor ongeboren kinderen en dat er tijdens de zwangerschap maar beter niet geverfd kan worden. Daarbij kan verf ook de vruchtbaarheid verminderen. Hoe zit dit en wat zijn de schadelijke effecten van verven tijdens de zwangerschap?

Gevaren van verf voor mensen met een kinderwens

Verf bevat stoffen die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. Tot nu toe zijn het vooral de schilders die de schadelijke effecten hebben ondervonden in de vorm van de zogenaamde schildersziekte. Hierbij heeft de verf gezorgd voor blijvende schade aan het zenuwstelsel. Bij de meeste mensen die niet dagelijks in aanraking komen met verf of verfdampen, blijft de schade beperkt en verdwijnen de klachten zodra men de schadelijke dampen niet meer inademt. Bij zwangere vrouwen ligt dit anders. De dampen kunnen in sommige gevallen schadelijke gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Ook kunnen de dampen de vruchtbaarheid bij mannen verminderen. Het gaat hierbij dan met name om de vluchtig organische stoffen die in bepaalde soorten verf voorkomen. Bekende vluchtige organische stoffen die een negatieve invloed hebben op de vruchtbaarheid zijn tolueen, ethyleenglycolethers en xyleen.

Tolueen

Tolueen wordt in verf gebruikt als verdunningsmiddel. Verf die verdunt is met een thinner bevat vaak tolueen. Tolueen is al schadelijk bij het inademen van matige hoeveelheden. Het kan vermoeidheid, een verminderde eetlust, verwardheid en geheugenverlies veroorzaken. In grote hoeveelheden tijdens een relatief korte periode zijn duizeligheid en misselijkheid veel voorkomende symptomen, maar in sommige gevallen kan men ook buitenbewustzijn raken. Bij langdurige blootstelling aan grote hoeveelheden kan men zelfs overlijden. Tolueen wordt ook wel als drugs gebruikt in de vorm van lijm snuiven. Het inademen kan namelijk euforische en dissociatie effecten veroorzaken.

Tolueen tijdens de zwangerschap

Er zijn aanwijzingen dat tolueen de kans op een miskraam kan verhogen. Dit geldt bij inademing van tolueen door zwangere vrouwen, of door inademing van tolueen door mannen vlak voor de bevruchting. Ook zijn er aanwijzingen dat tolueen de kans op kinderleukemie verhoogt, harde bewijzen ontbreken hier echter voor.

Ethyleenglycolethers

Ethyleenglycolethers worden gebruikt als oplosmiddel in vinyl- en acrylverven en vernissen. Uit onderzoek bij proefdieren blijkt dat ethyleenglycolethers de vruchtbaarheid van mannen kan verminderen. Ook uit onderzoek onder schilders bleek dat schilders een lager aantal zaadcellen per ejaculatie hadden dan mannen die in de schepenbouw werkten.

Ethyleenglycolethers tijdens de zwangerschap

Blootstelling aan ethyleenglycolethers is voor zwangere vrouwen echter nog gevaarlijker. De kans op een miskraam en geboorteafwijkingen zijn groter na blootstelling aan ethyleenglycolethers. Dit effect is in verschillende studies aangetoond, het is dus verstandig voor zwangere vrouwen om het inademen van deze stof te vermijden.

Xyleen

Ook xyleen wordt toegepast als oplosmiddel in verf. Het wordt gemaakt door methylering van tolueen, en heeft dan ook soortgelijke gezondheidsrisico's. De dampen kunnen bij inademing hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid en bewusteloosheid veroorzaken, en blootstelling aan zwanger vrouwen verhoogt mogelijk de kans op een miskraam. Net als bij tolueen gaat het ook hier om vermoedens en ontbreken de harde bewijzen.

Hoe te herkennen?

De stoffen die gevaarlijk zijn voor de vruchtbaarheid zijn te herkennen aan een gevarensymbool op de verpakking of op het veiligheidsblad. Ook kan er op de verpakking een bijhorende waarschuwings- of risicozin staan.

Symbolen

Er zijn twee belangrijke symbolen die kunnen waarschuwen in het geval van een kinderwens of in het geval van een zwangerschap. Het symbool met een doodshoofd in een oranje vlak geeft aan dat er een door dierproeven of door menselijke proeven bewezen gevaar bestaat voor de vruchtbaarheid, of voor het ongeboren kind. Een voorbeeld van het symbool staat hier links weergegeven.
Bijhorende risicozin R60 wil zeggen dat het de vruchtbaarheid kan schaden.
Bijhorende risicozin R61 wil zeggen dat het het ongeboren kind kan schaden.
Het symbool met een zwart kruis in een oranje vlak geeft aan dat er een mogelijk gevaar bestaat voor de vruchtbaarheid, of voor het ongeboren kind. Een voorbeeld van het symbool staat hier links weergegeven.
Bijhorende risicozin R62 wil zeggen dat het mogelijk de vruchtbaarheid kan schaden.
Bijhorende risicozin R63 wil zeggen dat het mogelijk het ongeboren kind kan schaden.

Lees verder

• Gezondheidsrisicos van verven