Cannabinoïd-hyperemesis-syndroom: braken door cannabis

Cannabinoïd-hyperemesis-syndroom: braken door cannabis Last van buikpijn, misselijkheid en braken door cannabis? Het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom kan komen door jarenlang en chronisch cannabisgebruik. Het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom (CHS) is een weinig bekende aandoening die vaak leidt tot allerlei dure diagnostische onderzoeken in het ziekenhuis en ineffectieve behandelingen in een poging om de oorzaak van de symptomen en klachten weg te nemen of te verlichten.¹ Cannabinoïde hyperemesis wordt gekenmerkt door een geschiedenis van chronisch cannabisgebruik wat wordt gevolgd door een cyclisch optreden van episoden van misselijkheid en onophoudelijk braken gedurende enkele dagen en koliekachtige buikpijn. Het bijzondere is dat het nemen van warme baden of douches tijdelijk de symptomen kunnen verhelpen, wat leidt tot dwangmatig baden en/of douchen. De meeste artsen zijn (nog) niet bekend met dit ziektebeeld. Als zij geconfronteerd worden met bovenvermeld klachtenbeeld, dan wordt er vaak geen relatie gelegd met cannabisgebruik.
Cannabinoïd-hyperemesis-syndroom kenmerkt zich door misselijkheid en braken / Bron: Istock.com/CentralITAllianceCannabinoïd-hyperemesis-syndroom kenmerkt zich door misselijkheid en braken / Bron: Istock.com/CentralITAlliance

Wat is het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom?

Onbekend mechanisme

Het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom (CHS) wordt gekenmerkt door chronisch cannabisgebruik (langdurig blowen), cyclische episodes van misselijkheid en braken, en het vaak nemen van warme baden. CHS vindt plaats door een onbekend mechanisme. Cannabis staat erom bekend dat het een anti-emeticum is; een geneesmiddel dat voorgeschreven kan worden tegen braken en/of misselijkheid. Ondanks de anti-emetische eigenschappen van marihuana, zijn er steeds meer aanwijzingen voor de paradoxale effecten op het maag-darmkanaal en het centrale zenuwstelsel (CZS). Tetrahydrocannabinol, cannabidiol en cannabigerol zijn drie cannabinoïden die in de cannabisplant worden aangetroffen met tegenovergestelde effecten op de braakrespons.

Opmerkelijke douche- en badgewoonten

Mensen met CHS demonstreren vaak het aangeleerde gedrag van frequent warm baden, dat een tijdelijke stopzetting van misselijkheid, braken en buikpijn veroorzaakt. De opmerkelijke douche- en badgewoonten vormen een belangrijke aanwijzing voor de aanwezigheid van CHS.

Eerste onderzoek over CHS

De eerste wetenschappelijke publicatie over het fenomeen was in 2004, toen Australische onderzoekers een overeenkomst opmerkten bij patiënten die cyclische braaksymptomen vertoonden: chronisch cannabisgebruik. Bij zeven van de tien proefpersonen die stopten met cannabisgebruik losten de symptomen van cyclisch braken op; de andere drie deelnemers wilden niet stoppen met cannabis en hun symptomen bleven bestaan.²

Buikpijn / Bron: Leszek Glasner/Shutterstock.comBuikpijn / Bron: Leszek Glasner/Shutterstock.com

Symptomen: buikpijn, misselijkheid en braken

De meeste patiënten met het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom zijn jongvolwassenen met een lange geschiedenis van cannabisgebruik. De aandoening wordt voorafgegaan door een jarenlang cannabisgebruik, ook wel 'chronisch cannabisgebruik' genoemd. Het gaat bij CHS om terugkerende episodes van excessief braken, afgewisseld met periodes waarin je geheel klachtenvrij bent. De fase met episodes van overmatig braken worden vooraf gegaan door een prodromale fase van enkele maanden. In deze voorfase heb je gedurende één tot meerdere dagen per week last van misselijkheid, al dan niet in combinatie met braken. Dan volgt de fase van cyclisch braken in episodes van enkele dagen tot weken. Deze fase begint en eindigt abrupt. Deze fase kent de volgende typische verschijnselen:
  • Stereotiep onophoudelijk braken, vaak zonder voorafgaande tekenen.
  • Het braken houdt urenlang aan en wordt afgewisseld met korte periodes met enige verlichting
  • Dit kan gepaard gaan met met misselijkheid, zweten, koliekachtige buikpijn en een verhoogd gevoel van dorst (polydipsie).
  • Dit leidt onvermijdelijk tot algehele uitputting en uitdroging (dehydratie), met ziekenhuisopname tot gevolg.
  • Er kan in deze periode gewichtsverlies tot 10 kg optreden.

Oorzaak cannabinoïd-hyperemesis

Oorzaak vooralsnog onbekend

De oorzaak is anno 2024 nog niet opgehelderd, ofschoon het wel duidelijk is dat chronisch cannabisgebruik aan de basis ligt. Bij het stoppen met het gebruik van cannabis verdwijnen de klachten meteen, terwijl een terugkeer van cyclisch braken en misselijkheid te verwachten is binnen enkele weken tot maanden als het cannabisgebruik wordt hervat.

Hypothalamus

Men vermoedt dat een afwijking in het limbische systeem in de hersenstam betrokken is bij de totstandkoming van de klachten.³ Het chronische cannabisgebruik werkt op de functie van de hypothalamus in; het betreft dat deel in de hersenstam die onder meer instaat voor de regeling van de lichaamstemperatuur. Het is nog onverklaard waarom slechts een klein deel van de chronische cannabisgebruikers last krijgt van annabinoïd-hyperemesis.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts stelt vragen over de klachten die je ervaart en neemt je medische voorgeschiedenis in ogenschouw. Daarna volgt lichamelijk onderzoek. De opmerkelijke douche- en badgewoonten in combinatie met cannabisgebruik, vormen de sterkste aanwijzing voor het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom.

Vervolgonderzoek

Vervolgonderzoek kan nodig zijn teneinde andere aandoeningen uit te sluiten. Dit onderzoek kan bestaan uit:
  • bloedonderzoek
  • CT-scan van de buik
  • CT-scan van het hoofd
  • gastroscopie (inwendig kijkonderzoek van de maag en slokdarm)
  • röntgenfoto van de buik
  • urineonderzoek
  • zwangerschapstest

Differentiaaldiagnose van periodiek hevig braken

  • Infecties: recidiverende gastro-enteritis (in de volksmond 'buikgriep' genoemd).
  • Metabool/endocrien: ziekte van Addison; hyperemesis gravidarum (extreme misselijkheid en braken tijdens zwangerschap); hypercalciëmie (te veel calcium in bloed).
  • Neurologisch: migraine; hersenschudding of commotio cerebri; tumor.
  • Oncologisch: maligniteit (kwaadaardige tumor) van het spijsverteringskanaal.
  • Intoxicaties: chemotherapie; alcohol.
  • Psychiatrisch: anorexia nervosa; boulimia nervosa; psychogeen braken.
  • Overig: cyclisch-brakensyndroom.

Behandeling cannabinoïd-hyperemesis

Stoppen met cannabisgebruik

De behandeling is even simpel als effectief: stoppen met het gebruik van cannabis. Na uitleg over de aandoening en de rol van cannabis hierin, zijn mensen veelal erg gemotiveerd om definitief te stoppen. Staken van het gebruik resulteert in het verdwijnen van de klachten, waaronder het dwangmatig baden, met een verbetering van de algemene en psychische conditie. De misselijkheid houdt op, de eetlust komt terug, het lichaamsgewicht wordt hersteld en het bad- en doucheregime wordt weer normaal.

Warm bad of douche stopt de klachten

Wanneer je stopt met cannabisgebruik verdwijnen de symptomen en bij herstarten van gebruik keren de klachten na enkele weken tot maanden meestal terug. Typisch is dat het braken kan worden onderbroken door baden in warm water of het nemen van een warme douche. Dit leidt tot dwangmatig warm baden, aangezien de warmte van het baden het enige middel is dat verlichting van de klachten geeft.

Prognose

Het risico op een recidief is hoog bij het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom. Dus als je stopt met roken om je symptomen te elimineren, is de kans dat het weer optreedt groot als je je chronische gebruik weer hervat.

Preventie

Door chronisch cannabisgebruik te vermijden, kan het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom voorkomen worden.

Noten:
  1. Link between marijuana use and cannabinoid hyperemesis, www.news-medical.net (voor de laatste keer geraadpleegd op 9 november 2012)
  2. J H Allen, G M de Moore, R Heddle, and J C Twartz. Cannabinoid hyperemesis: cyclical hyperemesis in association with chronic cannabis abuse. Gut. 2004 Nov; 53(11): 1566–1570.
  3. G.E. Boeckxstaens. Cannabinoïdhyperemesis met als bijzonder verschijnsel dwangmatig warm baden. Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149:1468-71

Lees verder

© 2012 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hyperemesis, extreem veel overgeven tijdens zwangerschapHyperemesis, extreem veel overgeven tijdens zwangerschapZo vreselijk veel braken en overgeven tijdens de beginfase van de zwangerschap dat de zwangere vrouw geen voedsel en gee…
Cannabinoïd-hyperemesissyndroom (CHS) door gebruik cannabisCannabinoïd-hyperemesissyndroom (CHS) door gebruik cannabisHet cannabinoïd-hyperemesissyndroom is een aandoening die kan ontstaan door jarenlang gebruik van cannabis. Het gaat gep…
Cannabinoïde hyperemesis syndroom: Braken door cannabisCannabinoïde hyperemesis syndroom: Braken door cannabisHet cannabinoïde hyperemesis syndroom is een zeldzame aandoening die tot stand komt als gevolg van frequent cannabisgebr…
ZwangerschapsmisselijkheidZwangerschapsmisselijkheidMisselijkheid en overgeven tijdens de zwangerschap komt bij ruim 80 procent van de vrouwen voor. Vaak begint het met wee…

Aften in de mond behandelenAften in de mond behandelenAften zijn kleine zweertjes die ontstaan in je mond en zeer pijnlijk kunnen aanvoelen. De oorzaak van aften blijft nog s…
Gewrichtsslijtage van de heup (artrose)Gewrichtsslijtage van de heup (artrose)Gewrichtsslijtage, ook wel artrose of heupdysplasie genoemd is een aandoening van het kraakbeen in de gewrichten. Doorda…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: GDJ, Pixabay (bewerkt)
  • G.E. Boeckxstaens. Cannabinoïdhyperemesis met als bijzonder verschijnsel dwangmatig warm baden. Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149:1468-71
  • J H Allen, G M de Moore, R Heddle, and J C Twartz. Cannabinoid hyperemesis: cyclical hyperemesis in association with chronic cannabis abuse. Gut. 2004 Nov; 53(11): 1566–1570.
  • Jonathan A. Galli, MD, Ronald Andari Sawaya, MD, and Frank K. Friedenberg, MD. Cannabinoid Hyperemesis Syndrome. Curr Drug Abuse Rev. 2011 Dec; 4(4): 241–249.
  • Leafly. What is Cannabinoid Hyperemesis Syndrome? https://www.leafly.com/news/health/what-is-cannabinoid-hyperemesis-syndrome (ingezien op 11-12-2017)
  • Marleen P. Stuijvenberg, Guy M.G.I. Ramaekers en Yan Bijpost. Cannabinoïd-hyperemesis-syndroom. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A2880
  • Medical News. Link between marijuana use and cannabinoid hyperemesis, www.news-medical.net (voor de laatste keer geraadpleegd op 9 november 2012)
  • NCBI. Cannabinoid Hyperemesis Syndrome. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6370410/ (ingezien op 5-2-2020)
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/CentralITAlliance
  • Afbeelding bron 2: Leszek Glasner/Shutterstock.com
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 08-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.