Gewrichtsslijtage van de heup (artrose)

Gewrichtsslijtage, ook wel artrose of heupdysplasie genoemd is een aandoening van het kraakbeen in de gewrichten. Doordat het kraakbeen verdwijnt komt het onderliggende bot (gedeeltelijk) bloot te liggen waardoor het gewricht pijnlijk wordt. Dit belemmert de patiënt omdat naast de pijn ook de beweeglijkheid bemoeilijkt wordt. Slijtage van de heupen komt veel voor. Er zijn heel wat mensen, met name oudere vrouwen die door het leven gaan met een kunstheup. Wat houdt artrose in de heup precies in, wat zijn de klachten van heupslijtage en wat is hieraan te doen?

Wat artrose in de heup inhoudt

Gewrichtsslijtage wordt ook wel artrose of heupdysplasie genoemd. Dit houdt in dat het kraakbeenoppervlak in een gewricht is versleten. De gewrichtsvlakken bewegen niet meer soepel langs elkaar heen. Het kraakbeen verslechtert en verdwijnt in sommige gevallen zelfs helemaal waardoor het onderliggende bot bloot komt te liggen. Ook de vloeistof die het gewricht soepel houdt en schokken absorbeert, wordt minder. Botten kunnen over elkaar heen schuren en dat is erg pijnlijk. Hierdoor gaat bewegen moeilijk waardoor de belastbaarheid van de heup afneemt. De heup kan het lichaamsgewicht moeilijker dragen tijdens het opstaan, lopen of andere activiteiten.

Oorzaak

Door het ouder worden verslechtert het kraakbeen. Bijna iedereen boven de zestig jaar heeft wel een bepaalde vorm van artrose. Bij sommige mensen begint de heupslijtage al op jonge leeftijd. Slijtage kan ontstaan als het kraakbeenoppervlak voor lange duur te weinig wordt belast. Hierdoor zal de hoeveelheid kraakbeen afnemen. Verder kan overgewicht, sportletsel, overmatig sporten, reuma of een ontsteking in het lichaam een rol spelen bij het ontstaan van gewrichtsslijtage. Ook kan heupslijtage het gevolg zijn van een erfelijke aanleg. Als er sprake is van een lengteverschil tussen beide benen, kan de heup overbelast raken. Artrose in de heupen komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.

Klachten

De meest voorkomende klacht bij een versleten heup is pijn. De pijn is te voelen in de lies, bilstreek en kan doortrekken naar het bovenbeen en naar de knie. Het gewricht wordt stijf, met name bij het opstaan ‘s ochtends. Vooral als er een tijdje niet bewogen is met het gewricht, voelt het stram aan. Dit wordt ook wel startpijn genoemd. Lopen, traplopen en bukken wordt steeds moeilijker. De klachten nemen toe naarmate de slijtage erger wordt. Als de slijtage ernstig is, kan er een krakend gevoel ontstaan en een beperking in de beweging. Door een ontstekingsreactie kan het gewricht dik worden.

Behandeling

Artrose is helaas nauwelijks te genezen. De behandeling bestaat uit het verlichten van de pijn en het behouden van de functie. Een behandelvorm is het bestrijden van de pijn met medicijnen. Als paracetamol niet helpt, zal de arts een andere vorm van pijnstiller voorschrijven. Indien er sprake van overgewicht is, wordt het gewricht zwaarder belast. Daarom wordt er soms ook aangeraden om af te vallen. Het wordt sterk aangeraden om het gewricht in beweging te houden met een lage belasting. Dit gebeurt soms met behulp van een fysiotherapeut. Licht inspannende activiteiten zoals wandelen, zwemmen of fietsen worden vaak aanbevolen. Mocht dit allemaal niet baten, dan kan er worden overgegaan tot een operatie.

Operatie

Een veelvoorkomende vorm van operatie is een kijkoperatie. Er wordt op deze manier een kraakbeenhersteloperatie uitgevoerd. Letsels van het kraakbeen kunnen behandeld worden door de rand van het aangedane kraakbeen te stabiliseren en het blootliggende bot te behandelen. Als het gewricht teveel is beschadigd en veel pijnklachten geeft, kan de heup worden vervangen door een kunstheup. De kans van slagen van deze operatie is zeer groot. Omdat een kunstheup niet onbeperkt lang mee gaat, wordt deze operatie zo lang mogelijk uitgesteld bij jonge mensen.

Kunstheup

Samen met de arts zal de patiënt kiezen voor een kunstheup. Er zijn verschillende typen protheses beschikbaar die op verschillende wijze worden vastgezet. De operatie vindt plaats onder plaatselijke verdoving of onder gehele narcose. De operatie duurt tussen de twee tot drie uur. Hierbij wordt de heupkop verwijderd en deze wordt vervangen door een kunstheup van kunststof of metaal. Er ontstaat een kop en een kom die precies in elkaar passen.

Revalidatie

Na de operatie kan er nog enkele dagen sprake zijn van pijn waarvoor pijnstillers worden gegeven. De eerste dag na de operatie begint de revalidatie al in het ziekenhuis. Onder begeleiding van een fysiotherapeut wordt er geleerd om te lopen met de kunstheup. Ook zal hij helpen met hoe je weer kunt staan, zitten en liggen. Na ontslag uit het ziekenhuis wordt er vaak nog fysiotherapie voorgeschreven. Ruim negentig procent van de patiënten zijn tevreden over het resultaat van de ingreep.

Lees verder

• Gewrichtsslijtage door veelvuldig sporten
• Ischialgie (ischias): een vervelende rugpijn
• Chronische rugpijn
• Knipmesvinger: als buigen van de vinger moeizaam gaat
• Pijnlijke vingers door artrose