Gewrichtsslijtage door veelvuldig sporten

Sporten is gezond, maar bij een langdurige overmatige belasting kan er gewrichtsslijtage ontstaan. Deze slijtage wordt ook wel artrose genoemd. Artrose kan ontstaan als gevolg van een blessure, maar ook door overbelasting. Het laagje kraakbeen dat de botuiteinden beschermt en zorgt voor een soepele beweging is in dat geval beschadigd, versleten of verdwenen. Dit kan leiden tot pijnklachten bij bewegen en een stijf gevoel. Hoewel artrose niet te genezen is, kan er vaak wel wat aan de pijnklachten worden gedaan en kan de slijtage worden geremd.

Gewrichtsslijtage (artrose)

Door veelvuldig te sporten worden de gewrichten zwaar belast. De botuiteinden binnen een gewricht beschikken over een laagje kraakbeen, waardoor beweging van de botdelen ten opzichte van elkaar mogelijk wordt gemaakt. Door te bewegen wordt de kwaliteit van het kraakbeen verbeterd. Als er sprake is van overmatige belasting of van een blessure, kan dit schadelijk zijn voor het kraakbeen en kan er gewrichtsslijtage ontstaan. Artrose is een overmatige slijtage van het kraakbeen waarbij er meer kraakbeen wordt afgebroken dan opgebouwd. Soms verdwijnt het kraakbeen volledig waardoor het bot geheel of gedeeltelijk bloot komt te liggen.

Kenmerken artrose

Gewrichtsslijtage wordt gekenmerkt door pijn tijdens beweging of door een stijf gevoel. Vooral na een tijdje niet bewegen wordt het stijf. De meest voorkomende klacht bij een slijtage van een gewricht is pijn bij beweging, vooral het starten van een beweging na het opstaan 's morgens. Een ernstig aangedaan gewricht geeft een krakend gevoel, alsof er een zandkorrel in zit en er kan een beperking ontstaan in het bewegen. Het lukt soms niet meer om het gewricht volledig te strekken of te buigen. Soms ontstaat er een vochtophoping in het gewricht en wordt het dik en warm. Dit is een uiting van een ontstekingsreactie. De klachten nemen toe naarmate de slijtage vordert. Artrose kan in slechts één gewricht ontstaan, maar het kan ook in meerdere gewrichten voorkomen. Meestal komt het voor in knieën en heupen.

Oorzaak

Artrose kan ook ontstaan na een blessure zoals een botbreuk, na een operatie of instabiliteit van (enkel)banden na veelvuldig verzwikken. Een blessure geeft een verhoogde kans om op latere leeftijd artrose te ontwikkelen. Door een verkeerde abrupte beweging kan het kraakbeen ook direct beschadigd raken. Door een ontstekingsreactie kan het kraakbeen aangetast raken. Ook door een veelvuldige overmatige belasting, zoals topsport of werken in de bouw, kunnen gewrichten beschadigen en hierdoor sneller slijten. Daarnaast kan een langdurige verkeerde belasting van het lichaam of het dragen van verkeerde schoenen bijdragen aan het krijgen van blessures of gewrichtsslijtage.

Artrose door topsport

Topsporters die bijna dagelijks sporten belasten hun gewrichten veel meer dan recreatieve sporters. Vele topsporters weten dat overmatig sporten schadelijk is voor de gewrichten, maar proberen door gezond te leven goed voor hun gewrichten te zorgen. Ze hebben vaker last van (kleine) blessures. Zo zullen topvoetballers vaker last krijgen van artrose in de knieën en enkels ten opzichte van de leeftijdsgenoten die geen topsport doen. Het is belangrijk om voldoende tijd te nemen om te herstellen van een blessure.

Schadelijke sporten

Het ligt ook aan de soort sport die gedaan wordt. Het zijn met name contactsporten en sporten met veel draaibewegingen zoals voetbal of vechtsporten (karate, kickboksen of savate) die voor slijtage kunnen zorgen. In de top van het hardlopen komt knieartrose vaak voor, terwijl dit bij de professionele marathonloper nauwelijks voorkomt. Bij hockey komen ook regelmatig knieblessures voor door draaibewegingen. Dit kan uiteindelijk zorgen voor slijtage van het gewrichtskraakbeen in de knie.

Welke sporten zijn goed?

Om slijtage zo veel mogelijk te beperken, kun je een sport uitzoeken die de gewrichten zo min mogelijk belast, maar wel in beweging houdt. Voorbeelden zijn: dansen, zwemmen, duiken, aquarobics, nordic walking, fietsen, yoga of wandelen. Ook hierbij geldt dat je moet luisteren naar je lichaam.

Recreatieve sporters

Een recreatieve sporter sport gemiddeld twee tot drie per week. De kans om artrose te krijgen is lager dan bij iemand die dagelijks intensief sport. Een andere factor dat artrose kan veroorzaken is bijvoorbeeld sporten met overgewicht waarbij iemand vooral sprint- of draaibewegingen maakt. Ook voor een recreatieve sporter geldt dat een blessure de kans op slijtage kan verhogen.

Preventie

Om slijtage te voorkomen, kun je de kans op een blessure verkleinen. Zo is een goede warming-up erg belangrijk voor de spieren. Je kunt ervoor zorgen dat je spieren sterker worden zodat de kans op blessures aanzienlijk wordt verkleind. Zo kun je preventief aan krachttraining doen zodat de spieren minder snel vermoeid raken. De meeste blessures ontstaan aan het einde van een wedstrijd of training waarbij vermoeidheid een rol speelt. Om slijtage te voorkomen moet het gewricht in beweging blijven, maar let erop dat het niet overmatig gebeurt.

Behandeling artrose

Artrose is niet te genezen, maar het verloop ervan kan wel worden geremd. Meestal wordt er wat gedaan aan het verlichten van de pijn en aan het behouden van de functie van het gewricht. Meestal wordt er eerst gekeken naar een oplossing zonder operatie. Soms kan een fysiotherapeut bijdragen of worden er pijnstillers of ontstekingsremmers gegeven. Als een operatieve ingreep nodig is ligt aan de soort ingreep en in hoeverre het gewricht is beschadigd.Meestal zal het gaan om het plaatsen van een kunstknie of kunstheup.

Conclusie

Sporten is goed voor het lichaam en zorgt ervoor dat de gewrichten in goede conditie blijven. Het zorgt ervoor dat de kans op artrose wordt verkleind. Bij te veel (intensief) sporten of sporten met risico's op een blessure is de kans groter om artrose te ontwikkelen. Het is belangrijk om te luisteren naar je lijf als er pijnsignalen zijn en hier ook iets mee te doen, zoals het voldoende tijd nemen om te herstellen zodat slijtage voorkomen kan worden.

Lees verder

• Artrose: is het erfelijk?
• Chronische rugpijn
• Wat te doen bij gewrichtspijn?
• Mineralenverlies door te zweten tijdens sporten
• Gewrichtsslijtage van de heup (artrose)