Blowen tijdens de zwangerschap: effecten en gevolgen

Volgens de gegevens van het Nationaal Kompas Volksgezondheid gaf in 2005 ongeveer één op de vier Nederlanders van 15 tot en met 64 jaar aan ooit cannabis te hebben gebruikt, van wie 29% mannen en 16% vrouwen. In dat jaar gebruikte ongeveer 3% van de ondervraagden cannabis in de maand voorafgaand aan de peiling en 5% gebruikte cannabis in het afgelopen jaar. Cannabisgebruik is het hoogst in de leeftijdsgroepen van 15 tot en met 24 en 25 tot en met 44 jaar. Cannabisgebruik vindt steeds meer ingang onder de bevolking, terwijl veel mensen onwetend zijn ten aanzien van de mogelijke negatieve gevolgen van prenataal cannabisgebruik bij de moeder. In dit artikel gaan we nader in op de gevolgen voor het ongeboren kind.¹ Blowen tijdens de zwangerschap gaat gepaard met grote risico's.

• Wat is cannabis?
• Hasj en wiet
• THC als werkzame stof
• Effecten van cannabis
• Blowen tijdens zwangerschap: effecten en gevolgen
• Toegenomen kans op buitenbaarmoederlijke zwangerschap en miskraam
• Verminderde foetale groei
• Blowen en risico op wiegendood
• Cannabis en borstvoeding
• Invloed van blowen op gedrag en cognitieve functies
• Cognitieve functies
• Gedragsproblemen
• Verhoogde kans op niet-lymfatische leukemie
• Abstinentiesyndroom

Wat is cannabis?

Hasj en wiet

Hasj en wiet (marihuana) worden ook wel 'cannabis' genoemd. Wiet is groen-bruin van kleur en bestaat uit de gedroogde en verkruimelde vrouwelijke bloemtoppen van de Cannabis Sativa, een eenjarige plant uit de hennepfamilie (Cannabaceae), die 1 tot 4 meter hoog wordt, afhankelijk van hoogte en/of klimaat. Hasj bestaat uit samengeperste plakjes hars. Hasj varieert van kleur van geel tot lichtbruin tot zwart. De belangrijkste werkzame stof in cannabis is delta-9-TetraHydroCannabinol (afgekort THC). Naast THC zitten er ongeveer 100 andere cannabinoïden in wiet. Wiet of hasj kan gerookt of gegeten worden.

THC als werkzame stof

De werkzame stof THC hecht zich aan een receptor, die bekend staat als de cannabinoïdereceptor. De effecten die worden opgewekt bij cannabisgebruik komen doordat THC de werking van anandamide nabootst. Anandamide is een neurotransmitter, die een rol speelt bij pijn, depressie, geheugen, vruchtbaarheid en het hongergevoel.

Effecten van cannabis

Cannabis heeft de volgende effecten:


Langdurig gebruik van cannabis wordt in verband gebracht met angst en depressie. Zwaar en langdurig gebruik van cannabis kan invloed hebben op het geheugen. Het gebruik van cannabis vergroot bij sommige risicogroepen de kans op het ontstaan van een psychose.

Blowen tijdens zwangerschap: effecten en gevolgen

Vrouwen die cannabis gebruiken tijdens of vlak na de conceptie hebben een kleinere kans om zwanger te raken. Het gebruik van cannabis tijdens de zwangerschap kan schadelijke gevolgen hebben voor de baby. De effecten van cannabis op de zwangerschap zijn vergelijkbaar met die van het roken van tabak. De gevolgen van cannabisgebruik tijdens de zwangerschap zijn:

Toegenomen kans op buitenbaarmoederlijke zwangerschap en miskraam

Er worden meer miskramen gezien bij vrouwen die tijdens de zwangerschap cannabis gebruiken. Dit als gevolg van een verminderde doorbloeding van de placenta (moederkoek), waardoor er een verminderde zuurstoftoevoer naar het kind is. Bovendien kunnen cannabinoïden in de cannabis ervoor zorgen dat de hoeveelheid endogene cannabinoïden (anandamide) in de baarmoeder onvoldoende laag is om transport van en innesteling van een embryo te kunnen bewerken. THC werkt, samen met de endogene neurotransmitter anandamide, in op de cannabinoïde receptoren die onder meer aanwezig zijn in de hersenen, waardoor het typische verdovende effect van de drug ontstaat. Maar dezelfde receptoren bevinden zich ook op het embryo in de eileider. Hierdoor kan THC zich aan deze receptoren binden en zo de normale ontwikkeling van het embryo verstoren. De negatieve effecten op zwangerschap zijn niet permanent, maar vallen weg nadat de vrouw is gestopt met het gebruik van cannabis.

Verminderde foetale groei

De bovenbeschreven verminderde doorbloeding van de placenta en dientengevolge een verminderde zuurstoftoevoer naar het kind, kan ook invloed hebben op de groei van het ongeboren kind. Verschillende studies wijzen uit dat cannabisgebruik tijdens de zwangerschap geassocieerd is met een lager geboortegewicht van 80-105 gram, een kleinere lengte van - 0,5 cm, een kleinere hoofdomtrek en een verkorte zwangerschapsduur van 0,8 weken. Vooral bij blootstelling gedurende de eerste twee maanden van de zwangerschap wordt deze negatieve associatie gezien. Wel werd in veel studies weinig tot geen rekening gehouden met andere variabelen die negatief kunnen inwerken op het geboortegewicht, zoals roken tijdens de zwangerschap. De specifieke rol van cannabis op het ontwikkelen van een laag geboortegewicht is derhalve moeilijk vast te stellen.

Blowen en risico op wiegendood

Er is een relatie tussen wiegendood en maternaal cannabisgebruik (ook wanneer andere risicofactoren worden uitgesloten).

Cannabis en borstvoeding

Het wordt door deskundigen ten zeerste afgeraden om cannabis te roken tijdens de borstvoeding. De baby kan THC binnenkrijgen via de moedermelk. Het is (nog) niet duidelijk wat voor effect dit heeft op de baby. Bij chronisch cannabisgebruik kan de THC-concentratie zeer hoog worden en wellicht is dit van invloed op de hersenen van de pasgeborene aangezien deze nog volop in ontwikkeling is.

Invloed van blowen op gedrag en cognitieve functies

Cognitieve functies

Prenatale blootstelling aan cannabis kan op de lange termijn van invloed zijn op het gedrag en de cognitieve functies van het kind. Tot de leeftijd van drie jaar werden in onderzoek geen effecten op het gebied van de mentale of motorische ontwikkeling van prenatale blootstelling aan cannabis vastgesteld, maar daarna wel. De belangrijkste gevolgen hebben betrekking op de cognitieve functies:

• het kortetermijngeheugen;
• het abstractievermogen;
• het verbale redeneren;
• het concentratievermogen;
• het probleemoplossend vermogen;
• het plannen en uitvoeren van taken.

Gedragsproblemen

Ook worden meer gedragsproblemen gezien als impulsiviteit en hyperactiviteit en zelfs een verhoogde kans op misdadig gedrag, reeds vanaf jonge leeftijd. Ook vertonen kinderen die voor de geboorte zijn blootgesteld aan cannabis meer kans op het vertonen van verslavingsgedrag op latere leeftijd. Ook kunnen zij al op jongere leeftijd tekenen van depressie vertonen.

Verhoogde kans op niet-lymfatische leukemie

Als de moeder cannabis gerookt heeft tijdens de zwangerschap en/of als de moeder cannabis gebruikt heeft voor de zwangerschap, is er meer kans op niet-lymfatische leukemie, aldus de resultaten van de Childrens Cancer Study Group.

Abstinentiesyndroom

Bij kinderen die tijdens de zwangerschap zijn blootgesteld aan cannabis, kan na de geboorte het abstinentiesyndroom optreden. Dit syndroom wordt gekenmerkt door:

• een verstoorde slaap-waakritme en prikkelbaarheid;
• ontroostbaar huilen;
• overdreven zuigreflex;
• tremoren: onwillekeurige ritmische bewegingen.

Noot:

1. Voor de totstandkoming van dit artikel hebben we vooral gebruik gemaakt van de volgende bron: Keymeulen. K. Smets, C. Bultynck: gevolgen van cannabisgebruik tijdens de zwangerschap, Tijdschr. voor Geneeskunde, 64, nr. 9, 2008.

Lees verder

• Cannabis: schadelijke effecten van blowen en wietgebruik
• Effecten cannabis: blowen onderdrukt immuunsysteem door MDSC
• Stoppen met blowen: gevolgen en tips om te stoppen met wiet
• Foetaal Alcohol Syndroom (FAS): symptomen en behandeling
• Blowen en de kans op depressie bij genetische kwetsbaarheid