Zwangerschapsmisselijkheid

Misselijkheid en overgeven tijdens de zwangerschap komt bij ruim 80 procent van de vrouwen voor. Vaak begint het met week 4 of 5 en verdwijnt weer rond de 12 weken zwangerschap. Soms houdt de misselijkheid langer aan, met wat pech gedurende de gehele zwangerschap. Extreem misselijk zijn komt bij ruim 1 procent van alle zwangerschappen voor. Soms is hier ziekenhuisopname voor nodig.

Hormonen maken misselijk

Tijdens de zwangerschap hebben veel vrouwen last van misselijkheid. Vooral de eerste twaalf weken van de zwangerschap is dit het hevigst. Daarna verdwijnen de klachten bij de meeste vrouwen weer, maar sommigen blijven er langer last van houden. Vroeger werd er gedacht dat misselijkheid bij zwangere vrouwen tussen de oren zou zitten en slechts een psychische klacht was. Tegenwoordig weet men wel beter: de misselijkheid wordt veroorzaakt door de zwangerschapshormonen. Tijdens de eerste weken veranderd er heel veel in het vrouwelijk lichaam onder invloed van hormonen. Deze veranderingen zorgen ervoor dat het braakcentrum in de hersenen onnodig geprikkeld worden. Dit heeft misselijkheid en soms ook braken tot gevolg. Overigens is de misselijkheid bij vrouwen die in verwachting zijn van een meerling vaak veel heviger. Dit komt door het verhoogde HCG in het bloed.

Ochtendmisselijkheid

Zwangerschapsmisselijkheid wordt het genoemd, maar sommigen noemen het ook wel ochtendmisselijkheid. Dit komt omdat de misselijkheid het meest in de ochtend voorkomt. Dit heeft te maken met de lege maag in de ochtend en de bloedsuikerspiegel. Als gevolg hiervan zijn veel zwangere vrouwen in de ochtend het meest misselijk. De misselijkheid kan echter ook later op de dag ontstaan of zelfs de hele dag door blijven bestaan.

Wanneer begint de eerste misselijkheid?

Voor veel vrouwen is de misselijkheid een eerste teken van een zwangerschap. Vaak begint dit met 4 of 5 weken zwangerschap. De misselijkheid is het ergste in de ochtend, maar kan ook later op de dag ontstaan. Door in de ochtend te beginnen met een kopje lichte thee, het liefst voor het opstaan, wordt de ergste misselijkheid voorkomen. Daarnaast is het eten van kleine maaltijden verspreid over de dag beter dan drie grote maaltijden. Vet voedsel kan de misselijkheid verergeren.

Hyperemesis gravidarum: extreem misselijk

Helaas komt het soms voor dat de zwangere vrouw extreem misselijk is tijdens de zwangerschap. Dit wordt ook wel hyperemesis gravidarum genoemd. De misselijkheid is dan zo erg, dat eten en drinken met moeite binnen gehouden wordt. Vaak is de eetlust door de misselijkheid ook nog eens weg, waardoor eten steeds moeilijker wordt. Hyperemesis gravidarum is een ernstige vorm van zwangerschapsmisselijkheid die weinig erkend wordt. Vaak wordt gedacht dat de vrouw zich aanstelt, overdrijft of dat het tussen de oren zit. Maar hier is absoluut geen sprake van. De grens tussen een normale zwangerschapsmisselijkheid en hyperemesis gravidarum is vaak moeilijk te bepalen. Men spreekt eigenlijk alleen van ernstige misselijkheid als de zwangere vrouw wegens uitdrogingsverschijnselen in het ziekenhuis wordt opgenomen. Bij ruim 1 procent van alle zwangerschappen is hier sprake van.

Opname in het ziekenhuis

Bij ernstige misselijkheid is het soms nodig dat de zwangere vrouw wordt opgenomen in het ziekenhuis. Dit is het geval wanneer eten niet of bijna niet meer mogelijk is. Met name het binnenhouden van voedsel vormt het grootste struikelblok. Ook kan het zijn dat de vrouw al moet overgeven van een slokje water. Hierdoor ontstaat er uitdroging die ernstig kan verlopen. In het ziekenhuis wordt de maag gedurende 12 tot 24 uur rust gegund. Het drinken van water of andere heldere vloeistoffen wordt wel gedoogd. Daarnaast zal er een infuus worden ingebracht om het lichaam te voorzien van de nodige voedingsstoffen en/of vocht. Bovendien kan er via het infuus medicijnen toegediend worden die de misselijkheid tegen gaan. Daarna zal begonnen worden met het eten van kleine hoeveelheden voedsel. In de meeste gevallen verdwijnen de klachten weer in de tweede helft van de zwangerschap. Soms echter blijven de klachten gedurende de hele zwangerschap aanhouden. In ernstige gevallen is het voor de vrouw onmogelijk om gedurende de zwangerschap normaal te eten en te drinken. Alle geuren kunnen misselijkheid veroorzaken, zelfs geuren die niks met voedsel te maken hebben. De misselijkheid kan zo ernstig zijn dat er wel tot 50 maal per dag wordt gebraakt. Soms is opname in het ziekenhuis gedurende de gehele zwangerschap nodig. Sommige vrouwen kiezen noodgedwongen voor een abortus. En bij sommige vrouwen gaat het lichamelijk maar ook psychisch zo slecht dat er een miskraam volgt. Hyperemesis gravidarum mag nooit onderschat worden.

Niet misselijk betekent een miskraam

Er zijn ook vrouwen die geen enkele keer misselijk zijn tijdens de zwangerschap, of een enkele keer een klein beetje. Soms wordt er gedacht dat dit een voorbode voor een miskraam is. Enerzijds kan dit wel. Wanneer het vruchtje afsterft, verminderd het HCG en andere hormonen in het bloed. Het zijn juist deze hormonen die voor de misselijkheid zorgen. Veel vrouwen die een miskraam krijgen merken van te voren dan ook een vermindering van de zwangerschapsmisselijkheid. Maar toch betekent weinig misselijk zijn niet altijd een aankomende miskraam. Sommige vrouwen reageren gewoon veel minder heftig op de hormonen. En andere vrouwen maken van nature minder HCG aan, terwijl ze toch een gezonde en voldragen baby op de wereld zetten.

Lees verder

• HCG tijdens een zwangerschap