Aandoeningen aan de baarmoederhals: symtomen en behandeling

Goedaardige aandoeningen van de baarmoederhals (latijns: cervix), de nauwe opening van de baarmoedermond (portio), zijn onder andere baarmoederhals-ontsteking (cervicitis), cervixectropium, cervixpoliepen en cervix-displasie. Ook andere kleinere en grotere aandoeningen kunnen voor veel ongemak zorgen en een basis vormen tot ontwikkeling van baarmoederhalskanker. Door vroegtijdige herkenning van symptomen kan de prognose toenemen.

Baarmoederhals aandoeningen

Cervicitis

Een algemene term voor een ontsteking of infectie van de baarmoederhals. Bij cervixectropium, vaak foutief cervixerosie of portio-erosie genoemd, is de grens van het baarmoederslijmvlies verschoven naar de baarmoedermond. De cellen van het baarmoederslijmvlies zijn veel kwetsbaarder dan die van het vaginaslijmvlies en raken veel eerder ontstoken.

Erosie

Erosie van het cervixweefsel komt zelden voor maar kan optreden na bepaalde medische procedures, geslachtsverkeer of door het gebruik van een 'spiraaltje' (IUD).

Cervixpoliepen

Groeisels in het baarmoederhalsslijmvlies, die vaak in trosjes bijeen liggen. Bij sommige vrouwen kunnen ze zo groot zijn dat ze bevruchting belemmeren doordat ze het sperma tegenhouden. Soms zijn de poliepen een voorstadium van kanker.

Cervixdisplasie

Bij cervixdisplasie bevinden zich abnormale cellen op het oppervlak van de baarmoederhals. Al naar gelang de abnormaliteit, wordt deze mild, matig of ernstig genoemd. Hoewel displasie geen kanker is en vanzelf kan verdwijnen, kan het wel de eerste stap zijn van een eventuele ontwikkeling tot baarmoederhalskanker; directe behandeling is dan ook geboden.

Symptomen aandoeningen baarmoederhals

Baarmoederhalsontsteking

Heldere, grijze of gele vaginale afscheiding; bloeding na geslachtsverkeer of tussen twee menstruaties in; brandend gevoel en jeuk rond de uitwendige geslachtsdelen. Ander infecties van de aangrenzende organen kunnen bijkomende klachten geven zoals veel en vaak pijnlijk urineren, buikpijn en rugpijn.

Ectropium (omstulping van het baarmoederslijmvlies in de cervix)
Witte of bloederige afscheiding, vaak een week voor de menstruatie; bloeding na de seks of tussen twee menstruaties in, na ontlasting, zware menstruatiebloedingen, kramp in de bekkenstreek.

Displasie

Bij displasie, een voorstadium van baarmoederhalskanker, zijn er geen verschijnselen. Een PAP-test (uitstrijkje) is nodig om displasie te ontdekken.

Oorzaken baarmoederhalsontsteking, cervixectropium en cervixpoliepen

Baarmoederhalsontsteking kan veroorzaakt worden door vaginale infectie, seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) en ontsteking van het kleine bekken. Scheurtjes of schrammen in de baarmoeder die bij de bevalling of een abortus ontstaan, kunnen ontsteken en cervicitis veroorzaken.

De oorzaak van cervixectropium is onbekend. De aandoening komt vaak voor in de vroege puberteit en bij sommige vrouwen is het aangeboren. Zwangerschap en langdurig gebruik van anticonceptiepillen verhogen het risico.

Het ontstaan van cervixpoliepen wordt bevorder door beschadiging van de cervix, vaginale infecties of hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap. Vrouwen die vel wisselende partners hebben, lopen ook meer risico.

Preventie aandoeningen

• Vrouwen moeten regelmatig een uitstrijkje laten maken om onregelmatigheden in de baarmoederhals vroegtijdig op te sporen.
• Vaginale infecties en geslachtsziekten moeten direct worden behandeld.
• Katoenen ondergoed dragen. Door het dragen van nylonondergoed, dat niet ‘ademt’, ontstaat een warme vochtige omgeving die infecties bevordert.

Onderzoek en diagnose baarmoederhals

• Er kan een uitstrijkje voor een PAP-test worden gemaakt. Hier wordt microscopisch onderzoek van cellen uit cervix en vagina gedaan.
• Onderzoek kan plaatsvinden van vaginale afscheiding.
• Colposcopie (onderzoek met een speciale microscoop van cervix en vagina) om afwijkingen op te sporen.
• Biopsie van het cervixweefsel. Hierbij worden ook de cellen onder de microscoop bekeken.

Behandeling van aandoeningen van de baarmoederhals

Er zijn verschillende (zelf)behandelmethoden, hieronder een kort lijstje:

Baarmoederhalsontsteking

De dokter zal antibiotica of een middel tegen schimmels of virussen geven. Als de verschijnselen niet verdwijnen, kan het aangetaste gebied van de cervix pijnloos weggehaald worden door toepassing van cauterisatie (hitte), cryochirurgie (vloeibare stikstof) of lasertherapie. Als de ontsteking diep doorgedrongen is in het cervixweefsel, kan operatief een wigvormig stukje weefsel weggenomen worden door conisatie. In ernstige, chronische gevallen van cervicitis kan worden overwogen de baarmoeder te verwijderen (hysterectomie), maar dat gebeurt zelden.

Cervixectropium

De aangetaste weefsels kunnen worden weggehaald door toepassing van cauterisatie, cryochirurgie of lasertherapie. Behandeling is niet nodig als er geen verschijnselen zijn.

Cervixpoliep

Poliepen worden operatief verwijderd. Enkele poliepen kunnen ambulant behandeld worden onder plaatselijke verdoving. Als er meerdere groepen en grotere poliepen zijn is korte opname in het ziekenhuis nodig.
Cervixdisplasie: minder ernstige displasie kan zonder behandeling overgaan. Hardnekkige displasie kan worden behandeld met laserstralen, cryochirurgie, cauterisatie of conisatie. In ernstige gevallen kan hysterectomie worden aangeraden.

Naar een specialist

Ga met verschijnselen die wijzen op aandoeningen van de baarmoederhals naar een gynaecoloog en laat regelmatig een uitstrijkje maken ter preventie.