Cichorei, koffiesurrogaat en wilde groente

Cichorei is het plantje waar heerlijke surrogaatkoffie van kan worden gemaakt. De cichoreibloem zelf is erg mooi en misstaat niet in een boeket. De hele tuin siert op door de hemelsblauwe cichoreibloemen. Cichorei is een inheems plant in heel Europa, Egypte en het westen van Azië. Cichorei groeit ook in het wild in Nederland. Op braakliggende gronden komt regelmatig Cichorei op. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Het ontstaan van cichorei
• Het ontstaan van cichorei(2)
• Duitse koffie
• Maak een salade met cichorei
• Medicinale werking
• Goed voor de lever
• Cichorei tegen koffieverslaving
• Cichorei in de VS

Het ontstaan van cichorei

Cichorei was vroeger algemeen bekend onder de naam hemelsleutel. Dat komt omdat Petrus op een goede dag de sleutels van de hemelpoort op aarde had laten vallen. Een engel ging naar de aarde om de sleutels op te rapen. Op de plek waar de sleutels hadden gelegen verschenen planten met hemelblauwe bloemen; de hemelsleutel of cichorei.

Het ontstaan van cichorei(2)

Niet iedereen gelooft deze versie. Er is nog een ander verhaal over het ontstaan van de cichoreiplant. Je mag zelf kiezen welke versie de ware is. Een jonge en meisje waren verloofd. Hun land was in oorlog met een ander land. De jongeman vertrok ten strijde om als soldaat in het leger te dienen. De jongen had echter een nieuwe liefde gevonden in het andere land en bleef daar wonen. Na de oorlog stond het meisje elke dag aan de rand van het dorp op de uitkijk om te zien waar haar verloofde bleef. Ze huilde iedere dag en haar dorpsbewoners vroegen haar daarmee te stoppen. Ze zei dat ze nog liever een veldbloem wilde worden dan te stoppen met huilen. Op een goede dag was ze verdwenen en stonden op de plek waar ze altijd wachtte felblauwe bloemen. Deze bloemen zijn sindsdien een symbool van trouw.

Duitse koffie

Cichorei stond van oudsher bekend als Duitse koffie. In dat land is het erg populair als koffiesurrogaat. Duitse koffie is in 1775 ontdekt door twee Franse artsen; Brunau en Harpong. De wortel wordt gebruikt om surrogaatkoffie van te maken. Teneinde veel wortel te krijgen wordt de bloeistengel verwijderd. Het plantje gaat zich hierdoor niet toeleggen op bloeien maar op wortelvorming. De wortels worden gedroogd en vermengd met pinda-olie. In Nederland is het lang verbouwd in de provincie Friesland. Het loof aten de mensen zelf niet, wat overigens wel kan. Cichoreiloof werd zwijnensla genoemd omdat het aan varkens als voer werd gegeven.

Maak een salade met cichorei

De blaadjes van cichorei kun je eten als slablaadjes. De mooie diepblauwe bloemetjes zijn ook eetbaar en hiermee kun je uitstekend een salade opfleuren. Er zit veel vitamine C, vitamine B9, kalium en vezels in de blaadjes. De wortel wordt gebruikt om surrogaatkoffie mee te maken. In Frankrijk wordt cichorei en koffie met elkaar vermengd. Cichorei zou de scherpe kantjes van de koffie afhalen door de PH-waarde te neutraliseren. Cichorei is de plant die werd doorgekweekt tot andijvie en witlof.

Medicinale werking

Zowel de wortel als de blaadjes van de plant zelf werkend laxerend en diuretisch, wat vochtafdrijvend betekent. Cichorei heeft verscheidene medicinale eigenschappen in de volksgeneeskunde die niet allemaal zijn bevestigd door de wetenschap. Ziekten die wel een wetenschappelijke bevestiging hebben gekregen in het gebruik van cichorei als medicijn zijn: leverziekten waaronder geelzucht, jicht en nierziekten. Omdat cichorei de lever en de nieren stimuleert werkt het ook goed tegen ziekten die te maken hebben met een overvloed aan afvalstoffen welke niet verwerkt kunnen worden. Hieronder vallen bijvoorbeeld jicht en huidziekten zoals eczeem.

Goed voor de lever

Een van de medicinale eigenschappen die wetenschappelijk vaststaan is dat cichorei goed is voor de lever. In Pakistan is het een traditioneel geneeskruid tegen leverziekten. Wetenschappers hebben het polyfenol esculetine aangetroffen in de wortel van cichorei. Deze stof ondersteunt inderdaad de werking van de lever, zo bleek uit wetenschappelijk onderzoek. De werking is ongeveer gelijk aan paardenbloembladeren die ook in een salade kunnen worden gestopt of kunnen worden gekookt. De wortels van beide planten lijken op elkaar.

Cichorei tegen koffieverslaving

Cichorei is in vrijwel elke supermarkt en zeker elke biologische winkel te koop in de vorm van surrogaatkoffie, oploskoffie zonder cafeïne. Met cichorei kun je goed van koffie afkicken. Wanneer je minder koffie wilt drinken maar wel van de smaak houdt kun je prima een kopje zeer waterige, slappe koffie mengen met surrogaatkoffie. Deze koffievariatie smaakt heerlijk. Koffie kan een echte verslavende stof zijn. Koffiejunks die van 4 koppen koffie drinken of meer houden en ineens ermee stoppen krijgen vrijwel altijd na 24 uur hoofdpijn. Door de slappe koffie met surrogaatkoffie te mengen blijft de hoofdpijn weg en kun je langzaam afkicken van de koffie.

Cichorei in de VS

Het gebruik van cichorei als koffiesurrogaat is in de V.S. gepopulariseerd in 1840 in New Orleans. Toen kon door een havenblokkade in verband met de burgeroorlog geen koffie worden gedronken. De inwoners van New Orleans waren echter grote koffieliefhebbers en hebben vervolgens een oude Europese, vooral Duitse gewoonte in het leven geroepen om cichoreiwortels te roosteren en te vermalen en daarvan koffiesurrogaat te drinken. Het resultaat was zo lekker dat vele mensen nu nog cichoreikoffie drinken.

Net als koffie bevat cichorei acrylamide, alleen wel vele malen meer. Het advies is daarom om cichorei met mate te gebruiken.

Lees verder

• Populaire wilde groenten
• De bosaardbei: geneeskrachtige kruipplant
• De brandnetel als groente
• Witlof: geschiedenis en gebruik