Rijstolie, goed voor hart en bloedvaten

Rijstvliesolie (rice bran oil) wordt gewonnen uit de vliesjes en kiemen van rijstkorrels. In de Indiase en Aziatische keuken is rijstolie geliefd vanwege de neutrale, nootachtige smaak en de hoge temperatuur waarmee gebakken kan worden (250º C), wat de olie uitermate geschikt maakt om in te wokken, roerbakken, braden en frituren. Overal ter wereld staat rijstolie bekend als een olie die past in een gezond voedingspatroon. Dit komt omdat de olie vrij is van transvetzuren, een hoog gehalte aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren heeft en rijk is aan krachtige antioxidanten. Daarbij is rijstolie hypo-allergeen.

Samenstelling rijstolie

De vetten in rijstolie bestaan ongeveer voor 20% uit verzadigde vetzuren (palmitine- en stearinezuur), 40% uit enkelvoudig onverzadigde vetzuren (oliezuur) en 40% meervoudig onverzadigde vetzuren (met name linolzuur).1 Rijstolie heeft, vergeleken met andere oliën, naast vetten een zeer hoog gehalte aan overige (bioactieve) bestanddelen (4,2-5%), waaronder vitamine E (alfatocoferol en tocotriënolen), gamma-oryzanol (een mengsel van ferulazuuresters van triterpene alcoholen waaronder cycloartenol), fytosterolen (bètasitosterol, campesterol, stigmasterol, squaleen) en polyfenolen. Rijstolie onderscheidt zich vooral van andere oliën door het hoge gehalte aan tocotriënolen (70-600 ppm) en gamma-oryzanol (1-1,5%).
Goed voor hart en bloedvaten

Rijstolie is goed voor hart en bloedvaten.

Verschillende inhoudsstoffen die in significante hoeveelheden in de olie aanwezig zijn, zijn hiervoor verantwoordelijk:

• Alfatocoferol in rijstolie remt de oxidatie van LDL-cholesterol, vermindert de aderverkalking stimulerende effecten van verzadigde vetten en gaat ischemische hartziekte tegen;
• Tocotriënolen zijn krachtige antioxidanten, remmen de oxidatie van LDL-cholesterol, verlagen de cholesterolbiosynthese (door remming van het enzym HMG-CoA reductase), verlagen het gehalte aan apolipoproteïne-B en Lp(a) (lipoproteïne-a) in bloed, gaan aderverkalking en trombose tegen en hebben vermoedelijk een bloeddrukverlagend effect door het bevorderen van de renale uitscheiding van natrium en water;
• Gamma-oxyzanol is een krachtige antioxidant en vangt zuurstofradicalen weg, remt de aggregatie van bloedplaatjes, verlaagt de triglyceriden- en LDL-cholesterolspiegel (door remming van de cholesterolopname uit het maagdarmkanaal en stimulering van de fecale cholesterol- en galzuuruitscheiding), verhoogt de HDL-cholesterolspiegel, heeft een ontstekingsremmende activiteit en gaat aderverkalking tegen;
• Fytosterolen remmen de cholesterolopname vanuit het maagdarmkanaal en bevorderen de uitscheiding van galzuren, hebben een ontstekingsremmende activiteit en ondersteunen het immuunsysteem.

Onderzoek met rijstolie

Bij twee groepen proefdieren (ratten) die 8 weken een cholesterolrijk dan wel cholesterolarm dieet kregen met 10% rijstolie, daalden de totaalcholesterol-, LDL-cholesterol en VLDL-cholesterolspiegels significant. De triglyceridenspiegel daalde eveneens en de HDL-cholesterolspiegel nam toe; ook steeg de fecale uitscheiding van cholesterol en galzuren. Dieronderzoek (hamsters met hypercholesterolemie) heeft uitgewezen dat rijstolie atherogenese significant tegengaat, mede door het remmen van de accumulatie van cholesterol in de vaatwand.

Meer gezondheidseffecten met rijstolie

Rijstolie heeft vermoedelijk meer gezondheidseffecten die nog niet goed onderzocht zijn. Rijstolie bevordert mogelijk de genezing van maagzweren (gamma-oryzanol), draagt wellicht bij aan het voorkomen van kanker (fytosterolen, tocotriënolen) en goedaardige prostaatvergroting (fytosterolen) en het verminderen van menopauzeklachten (gamma-oryzanol) en beschermt mogelijk de hersenen tegen beschadiging door neurotoxines en toegenomen oxidatieve stress (tocotriënolen).